Οι διατροφικές συνήθειες που περιλαμβάνουν υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα σε κάθε μέρος του σώματος, σύμφωνα με μια μεγάλη ανασκόπηση ερευνών.
Η κατανάλωση πολλών τροφίμων, όπως τα έτοιμα γεύματα, τα ζαχαρούχα δημητριακά και το συσκευασμένο ψωμί, συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης 32 προβλημάτων υγείας, συμπεριλαμβανομένων του καρκίνου, του διαβήτη τύπου 2 ακόμα και διαταραχών ψυχικής υγείας, μετέδωσε η Daily Mail.
Συχνά πλούσια σε λιπαρά, αλάτι και ζάχαρη και χαμηλά σε βιταμίνες και φυτικές ίνες, οι ερευνητές βρήκαν «πειστικές» αποδείξεις ότι η υψηλότερη κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων συνδέεται με 50% μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου από καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό επεισόδιο.
Στη μεγαλύτερη μέχρι σήμερα ανάλυση στοιχείων, που αφορούσε 10.000.000 ανθρώπους, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όσοι έτρωγαν περισσότερο είχαν από 40% έως 66% αυξημένο κίνδυνο να πεθάνουν από καρδιακές παθήσεις. Είχαν, επίσης, σημαντικά περισσότερες πιθανότητες να διαγνωστούν με παχυσαρκία, πνευμονικές παθήσεις και προβλήματα ύπνου.
Οι ειδικοί επισήμαναν ότι «οι δημόσιες πολιτικές και δράσεις είναι απαραίτητες» για τον περιορισμό της πρόσληψης τέτοιου είδους τροφίμων και κάλεσαν τους αξιωματούχους της δημόσιας υγείας να αναπτύξουν επειγόντως κατευθυντήριες γραμμές και «βέλτιστες πρακτικές» για τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα.
Τι περιέχουν τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα;
Οι ερευνητές προτείνουν ότι τα «υπερεπεξεργασμένα» τρόφιμα θα πρέπει να επισημαίνονται με σαφήνεια.
Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα αναφέρονται σε είδη που περιέχουν συστατικά που οι άνθρωποι συνήθως δεν προσθέτουν όταν μαγειρεύουν σπιτικό φαγητό. Αυτές οι προσθήκες μπορεί να περιλαμβάνουν χημικές ουσίες, χρωστικές ουσίες, γλυκαντικά και συντηρητικά που παρατείνουν τη διάρκεια ζωής των τροφίμων.
Θα πρέπει να τεθούν περιορισμοί στη διαφήμιση και να απαγορευτούν οι πωλήσεις «μέσα ή κοντά σε σχολεία και νοσοκομεία» λένε οι ειδικοί.
Οι κυβερνήσεις πρέπει να υιοθετήσουν εθνικές διατροφικές οδηγίες που θα συνιστούν ποικιλίες ελάχιστα επεξεργασμένων τροφίμων, λένε, ενώ παράλληλα πρέπει να λάβουν μέτρα για να κάνουν τα φρεσκομαγειρεμένα γεύματα φθηνότερα και πιο προσιτά σε όλους.
Τα πλούσια σε επεξεργασία τρόφιμα συχνά περιέχουν χρώματα, γαλακτωματοποιητές, αρώματα και άλλα πρόσθετα, ενώ συνήθως υφίστανται πολλαπλές βιομηχανικές διεργασίες, οι οποίες, σύμφωνα με έρευνες, υποβαθμίζουν τη φυσική δομή των τροφίμων, καθιστώντας την απορρόφησή τους γρήγορη.
Αυτό με τη σειρά του αυξάνει το σάκχαρο στο αίμα, μειώνει τον κορεσμό και βλάπτει το μικροβίωμα, την «κοινότητα των φιλικών βακτηρίων» που ζουν μέσα μας και από τα οποία εξαρτάται η καλή υγεία μας.
Τα πρόσθετα τροφίμων, όπως τα μη θρεπτικά γλυκαντικά, τα τροποποιημένα άμυλα, τα κόμμεα και οι γαλακτωματοποιητές, φαίνεται επίσης να επηρεάζουν το μικροβίωμα, τα επίπεδα φλεγμονής του εντέρου και τις μεταβολικές αντιδράσεις στα τρόφιμα, γεγονός που μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου.
Τι έδειξαν οι έρευνες
Ακαδημαϊκοί στην Αυστραλία ανέλυσαν 14 έρευνες για
τα τρόφιμα και τη διατροφή που δημοσιεύθηκαν τα τελευταία τρία χρόνια και τα οποία συσχετίζουν την κατανάλωση των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων με διάφορα προβλήματα υγείας.
Τα αποδεικτικά στοιχεία βαθμολογήθηκαν ως πειστικά, άκρως ενδεικτικά, υποδηλωτικά, αδύναμα ή καθόλου αποδεικτικά στοιχεία.
Υπήρχαν πειστικές αποδείξεις ότι η υψηλότερη πρόσληψη υπερεπεξεργασμένων τροφίμων συνδέεται με 50% μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακά νοσήματα, 12% μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 και 48-53% μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης άγχους.
Υπήρχαν «πολύ πειστικές» ενδείξεις ότι η κατανάλωση περισσότερων υπερεπεξεργασμένων τροφίμων μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες θανάτου από οποιαδήποτε αιτία κατά ένα πέμπτο, σύμφωνα με τα ευρήματα που δημοσιεύθηκαν στο BMJ.
Αυτό ίσχυε επίσης όταν επρόκειτο για παχυσαρκία, διαβήτη τύπου 2, προβλήματα ύπνου και θάνατο από καρδιακές παθήσεις, τα οποία εμφάνιζαν από 40% έως 66% αυξημένο κίνδυνο.
Οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Deakin της Αυστραλίας διαπίστωσαν επίσης 22% μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης και 21% μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου από οποιαδήποτε αιτία.
Τα στοιχεία μεταξύ της πρόσληψης UPF και του άσθματος, της γαστρεντερικής υγείας, ορισμένων μορφών καρκίνου και ενδιάμεσων καρδιομεταβολικών παραγόντων κινδύνου παραμένουν περιορισμένα, δήλωσαν.
Σε ένα συνοδευτικό κύριο άρθρο, ακαδημαϊκοί από το Σάο Πάολο της Βραζιλίας δήλωσαν: «Συνολικά, οι συγγραφείς διαπίστωσαν ότι οι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα μπορεί να είναι επιβλαβείς για τα περισσότερα -ίσως για όλα- τα συστήματα του σώματος».
Έγραψαν: «Δεν υπάρχει κανένας λόγος να πιστεύουμε ότι οι άνθρωποι μπορούν να προσαρμοστούν πλήρως σε αυτά τα προϊόντα».
«Ο οργανισμός μπορεί να αντιδράσει σε αυτά ως άχρηστα ή επιβλαβή, οπότε τα συστήματά του μπορεί να εξασθενήσουν ή να καταστραφούν, ανάλογα με την ευπάθειά τους και την ποσότητα των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων που καταναλώνονται».
Ο ρόλος του ΟΗΕ και των κρατών
Οι ακαδημαϊκοί επισημαίνουν ότι «είναι πλέον καιρός ο ΟΗΕ, σε συνεργασία με τα κράτη-μέλη, να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν μια σύμβαση-πλαίσιο για τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα».
Περαιτέρω έρευνα για τον προσδιορισμό των διαφορετικών μηχανισμών με τους οποίους αυτά τα τρόφιμα επηρεάζουν την υγεία είναι επίσης ζωτικής σημασίας, είπαν, αλλά δεν θα πρέπει να καθυστερήσει τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής από το να προβούν σε επείγουσες αλλαγές.
Οι επιστήμονες δήλωσαν ότι υπήρχαν περιορισμοί στη μελέτη, συμπεριλαμβανομένων των ασυνεπών μεθόδων συλλογής δεδομένων στην αρχική έρευνα.
Σχολιάζοντας τα ευρήματα, ο Gunter Kuhnle, καθηγητής Διατροφής και Επιστήμης Τροφίμων του Πανεπιστημίου του Reading, στη Βρετανία, δήλωσε: «Πολλές μελέτες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που καταναλώνουν πολλά υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα έχουν, επίσης, συνολικά ανθυγιεινό τρόπο ζωής και, ως εκ τούτου, υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών».
