Τις «πιο υγιείς καρδιές στον κόσμο» έχουν οι Τσιμάνι, ένας αυτόχθων πληθυσμός που κατοικεί στα δάση της Βολιβίας. Σύμφωνα με σχετική μελέτη που δημοσιεύεται στην κορυφαία ιατρική επιθεώρηση The Lancet, σχεδόν κανένας Τσιμάνι δεν παρουσιάζει σημάδια απόφραξης των αρτηριών, ακόμη και σε προχωρημένη ηλικία.
«Πρόκειται για μια καταπληκτική φυλή» με πολύ διαφορετική διατροφή και πολύ διαφορετικό τρόπο ζωής, δηλώνουν οι ερευνητές που εκπόνησαν τη μελέτη. Οι ίδιοι παραδέχονται βέβαια πως είναι αδύνατο για τους υπόλοιπους πληθυσμούς του πλανήτη να ακολουθήσουν πιστά το παράδειγμα των Τσιμάνι, δηλαδή να επιστρέψουν στο κυνήγι και στη συλλογή καρπών για να επιβιώσουν, ωστόσο εκτιμούν ότι αυτός ο μοναδικός πληθυσμός έχει να δώσει σημαντικά μαθήματα ζωής σε όλους μας.
Περίπου 16.000 είναι οι Τσιμάνι που κατοικούν κοντά στις όχθες του ποταμού Μάνικι, στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου της Βολιβίας. Ο τρόπος ζωής αυτής της ξεχωριστής φυλής ομολογουμένως έχει μείνει αρκετές χιλιάδες χρόνια πίσω, όμως αυτό φαίνεται να είναι το μυστικό της καλής υγείας του.
Τι τρώνε οι Τσιμάνι
– Σε ποσοστό 17%, η διατροφή τους αποτελείται από κυνήγι, π.χ. αγριογούρουνο, τάπιρο (μεγαλόσωμο παχύδερμο θηλαστικό) και καπιμπάρα (το μεγαλύτερο τρωκτικό του πλανήτη).
– Σε ποσοστό 7% καταναλώνουν ψάρια, όπως πιράνχας και γατόψαρα.
– Το υπόλοιπο 76% καλύπτεται από προϊόντα που καλλιεργούνται τοπικά, όπως ρύζι, καλαμπόκι, μανιότη (μοιάζει με τη γλυκοπατάτα) και ντόπια είδη μπανάνας, αλλά και φρούτα και άλλους καρπούς που συλλέγουν οι ίδιοι οι Τσιμάνι.
– Το 72% των θερμίδων της διατροφής των Τσιμάνι προέρχεται από υδατάνθρακες (52% το αντίστοιχο ποσοστό στις ΗΠΑ).
– Το 14% των θερμίδων της διατροφής των Τσιμάνι προέρχεται από λιπαρά (34% το αντίστοιχο ποσοστό στις ΗΠΑ), εκ των οποίων ελάχιστη ποσότητα είναι κορεσμένα.
– Το 14% των θερμίδων της διατροφής των Τσιμάνι προέρχεται από πρωτεΐνες (το ίδιο ισχύει και στις ΗΠΑ), ωστόσο πρόκειται ως επί το πλείστον για άπαχες πρωτεΐνες.
Ποια είναι η φυσική κατάσταση των Τσιμάνι
Οι Τσιμάνι είναι εξαιρετικά δραστήριοι σωματικά. Κατά μέσο όρο, οι άντρες κάνουν 17.000 βήματα την ημέρα και οι γυναίκες 16.000. Ακόμη και οι ηλικιωμένοι άνω των 60 ετών κινούνται πολύ, καλύπτοντας πάνω από 15.000 βήματα την ημέρα, ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι στις ανεπτυγμένες κοινωνίες (ασχέτως ηλικίας) δυσκολεύονται να πιάσουν ακόμη και τον στόχο των 10.000 βημάτων. «Η δόση σωματικής άσκησης που λαμβάνουν είναι αξιοσημείωτη» σχολιάζει ο Δρ Γκρέγκορι Τόμας, ένας εκ των ερευνητών που εκπόνησαν τη μελέτη.
Σε τι κατάσταση βρίσκεται η καρδιά των Τσιμάνι
Οι ερευνητές μελέτησαν τα επίπεδα ασβέστωσης των στεφανιαίων αρτηριών (CAC) των Τσιμάνι, τα οποία αποτελούν ένδειξη για απόφραξη των αρτηριών και για αυξημένο κίνδυνο εμφράγματος. Αυτό επιτεύχθηκε με την πραγματοποίηση αξονικής τομογραφίας σε 750 μέλη της φυλής. Σε ηλικία 45 ετών, σχεδόν κανένας Τσιμάνι δεν παρουσίαζε ασβέστωση των στεφανιαίων αρτηριών, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους Αμερικανούς αυτής της ηλικιακής ομάδας φτάνει το 25%. Μέχρι να φτάσουν τα 75, σχεδόν τα δύο τρίτα των Τσιμάνι παρουσιάζουν μηδενικά επίπεδα ασβέστωσης, με το αντίστοιχο ποσοστό στις ΗΠΑ να είναι 80%.
Θα μπορούσε να υποθέσει κανείς ότι τα εντυπωσιακά στατιστικά είναι δυνατό να οφείλονται απλώς στο ότι οι πιο αδύναμοι ή άρρωστοι Τσιμάνι πεθαίνουν νέοι, ωστόσο οι ερευνητές παρακολουθούν τη φυλή εδώ και αρκετό καιρό, διαψεύδοντας αυτή τη θεωρία.
Τι μπορούν να μας διδάξουν οι Τσιμάνι
«Χρειαζόμαστε μια πιο ολιστική προσέγγιση της σωματικής άσκησης» επισημαίνει αρχικά ο Μάικλ Γκούρβεν, καθηγητής ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στη Σάντα Μπάρμπαρα. «Για να διατηρήσουμε την υγεία μας πρέπει να γυμναζόμαστε περισσότερο» δηλώνει με τη σειρά του ο Δρ Τόμας και προσθέτει: «Οι συνθήκες στις μοντέρνες κοινωνίες (π.χ. εξελιγμένες ιατρικές πρακτικές) μάς κρατούν ζωντανούς, όμως η αστικοποίηση και η εξειδίκευση του εργατικού δυναμικού ενδέχεται να αποτελούν νέους παράγοντες κινδύνου για τα καρδιακά προβλήματα. Οι Τσιμάνι, από την άλλη, ζουν σε μικρές κοινότητες, είναι πολύ κοινωνικοί και διατηρούν μια αισιόδοξη στάση απέναντι στη ζωή».
«Μια υγιεινή διατροφή που περιλαμβάνει λίγα κορεσμένα λιπαρά και πολλά προϊόντα που δεν έχουν υποστεί επεξεργασία, η αποχή από το κάπνισμα και η έντονη σωματική δραστηριότητα καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής συσχετίζονται με τον χαμηλότερο δυνατό κίνδυνο ασβέστωσης» καταλήγει ο Ναβίντ Σατάρ από το Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης.
