Την απόφασή πήραν 40 ερευνητές με κοινή ανακοίνωση σε επιστημονικά περιοδικά, επισημαίνοντας ότι υπήρχε αρκετός χρόνος για τις κυβερνήσεις και το ευρύ κοινό να διαβουλευτούν και να τοποθετηθούν για το ζήτημα.
Ενάντιους στην απόφαση αυτή, βρήκαν διάφορους συνάδελφους επιστήμονες, οι οποίοι εγείρουν ζητήματα σχετικά με την ασφάλεια μιας τέτοιας έρευνας, καθώς δεν αποκλείουν την αξιοποίηση του ιού σαν βιολογικό όπλο από βίο – τρομοκράτες. Επιπλέον, φοβούνται μια πανδημία σε περίπτωση που ένας γενετικά τροποποιημένος ιός διαφύγει από κάποιο εργαστήριο υψίστης ασφαλείας.
Στόχος των 40 ερευνητών είναι να αναπτύξουν μια μέθοδο αντιμετώπισης του ιού σε περίπτωση που αυτός μεταλλαχθεί και αποκτήσει τη δυνατότητα να μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο. Μέχρι σήμερα, ο ιός Η5Ν1 έχει σκοτώσει περίπου τους μισούς ανθρώπους που έχει μολύνει, αλλά δεν έχει ακόμα προκαλέσει πανδημία, επειδή δεν εξαπλώνεται από άνθρωπο σε άνθρωπο. Αντίθετα, οι θάνατοι προέρχονται από την μόλυνση ανθρώπων από τα πτηνά.
Οι επιστήμονες όμως, φοβούνται ότι κάποια στιγμή μια μετάλλαξη του ιού θα βρει τον τρόπο να μεταδίδεται εύκολα μεταξύ των ανθρώπων, γι’ αυτό θέλουν να προετοιμαστούν έγκαιρα, κάνοντας οι ίδιοι εργαστηριακά πειράματα και μεταλλάσσοντας μόνοι τους τον ιό. Αλλά αυτή ακριβώς η πρωτοβουλία είναι που έχει ξεσηκώσει μεγάλες αντιδράσεις και φόβους.
Όπως ανακάλυψαν οι επιστήμονες του Έρασμος της Ολλανδίας, πριν την έναρξη του μορατόριουμ, ο ιός χρειάζεται πέντε έως δέκα μεταλλάξεις στο γενετικό κώδικα του για να πυροδοτήσει μια θανατηφόρο πανδημία. Οι επιστήμονες που κάνουν τα σχετικά γενετικά πειράματα με τον ιό, επιμένουν ότι πρέπει να τα αρχίσουν άμεσα ξανά, προκειμένου να εμποδίσουν ακριβώς ένα τέτοιο εφιαλτικό σενάριο να γίνει πραγματικότητα. Παράλληλα, προτάσσουν την ανάγκη διαφύλαξης της αρχής της ακαδημαϊκής ελευθερίας, θεωρώντας απαράδεκτους τους συνεχιζόμενους περιορισμούς στην επιστημονική έρευνα.
«Αυτή η έρευνα είναι επείγουσα. Ενώ είχαμε αυτό το μορατόριουμ, ο ιός της γρίπης των πτηνών συνεχίζει να εξελίσσεται στη φύση και εμείς πρέπει να συνεχίσουμε την έρευνα. Δεν μπορούμε να περιμένουμε για άλλα ένα ή δύο χρόνια», σημείωσε ο Ρον Φουσιέ, επικεφαλής των 40 επιστημόνων, απατώντας στις επιφυλάξεις που εξέφρασαν πολέμιοι της πρωτοβουλίας.
«Είναι καλοί άνθρωποι με καλές προθέσεις, όμως υποβαθμίζουν τους κινδύνους για την ασφάλεια των εργαστηρίων τους», σημείωσε στον αντίποδα ο καθηγητής Ρόμπερτ Μέι του πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Όπως είπε, η ιστορική εμπειρία δείχνει ότι έχουν υπάρξει πάνω από χίλιες περιπτώσεις ερευνητών που μολύνθηκαν σε εργαστήρια υψίστης ασφαλείας. «Να γιατί αισθάνομαι πως ο κόσμος είναι ασφαλέστερος, αν διατηρήσουμε αυτό το μορατόριουμ», τόνισε.
Στις ΗΠΑ και σε μερικές άλλες χώρες, όπως η Ιαπωνία, υπάρχει ακόμα αβεβαιότητα για το τι θα γίνει, καθώς δεν έχει ληφθεί οριστική απόφαση από τις αρμόδιες αρχές. Οι 40 ερευνητές αναφέρουν ότι ειδικά σε αυτές τις χώρες θα περιμένουν μέχρι να ξεκαθαρίσει η κατάσταση.
