Βοήθεια για να τους… κοπεί ο βήχας, κυριολεκτικά όμως και όχι μεταφορικά, ζητούν πλέον από τον γιατρό τους πολλοί πολίτες κατά τις επισκέψεις τους. Παιδίατροι, παθολόγοι και πνευμονολόγοι βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος το τελευταίο διάστημα, δεχόμενοι συνεχώς αιτήματα για συμβουλές αναφορικά με την αντιμετώπιση του επίμονου βήχα που ταλαιπωρεί πολλούς, αλλά ιδίως παιδιά.
Ο βήχας ως εμμένον σύμπτωμα, έπειτα από λοίμωξη του αναπνευστικού, αξιολογείται ως ένα σύνηθες φαινόμενο από τον ιατρικό κόσμο. Εφέτος, όμως, ολοένα περισσότεροι ασθενείς περιγράφουν τον βήχα ως πολύ συχνό πρόβλημα, μετά από ίωση ή λοίμωξη, αλλά και πιο… επίμονο από ποτέ, με διάρκεια έως και πέντε εβδομάδες, κι ενώ όλα τα άλλα συμπτώματά της έχουν υποχωρήσει.
Πρόκειται για μία αντικειμενική διαπίστωση και παρατήρηση ή είναι αποτέλεσμα της μεγαλύτερης ευαισθητοποίησης που έχουμε πλέον σε πολλά ιατρικά θέματα μετά την πανδημία κορωνοϊού; Ο προβληματισμός για τον έντονο και επίμονο βήχα που επικοινωνείται στους γιατρούς είναι ρεαλιστικός ή έχει μεγεθυνθεί και υπό το βάρος των αλλεπάλληλων λοιμώξεων που πλήττουν τον εφετινό χειμώνα τους πολίτες;
Οι απαντήσεις δεν είναι απλές. Το βέβαιο είναι πως ο βήχας, όσο διαρκεί, αποτελεί ένα δύσκολο πρόβλημα που ευλόγως πυροδοτεί ανησυχία στους ενήλικες είτε αφορά τους ίδιους είτε πολύ περισσότερο τα παιδιά τους. Οι γιατροί, από την πλευρά τους συστήνουν υπομονή και υποδεικνύουν περαιτέρω διερεύνηση της αιτιολογίας του βήχα, όταν το σύμπτωμα δεν υποχωρεί σε ένταση ή/και μετά τις δύο εβδομάδες.
Ο βήχας ως post covid σύμπτωμα στα παιδιά
«Παρόλο που ο βήχας είναι ένας μηχανισμός άμυνας για τον οργανισμό, καθώς με αυτόν απομακρύνονται βλαβερές ουσίες και παθογόνα από το αναπνευστικό σύστημα, όταν είναι έντονος και επίμονος μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές. Το κρίσιμο λοιπόν είναι να υπάρχει επικοινωνία με τον γιατρό ώστε να κατευθυνθεί σωστά ο ασθενής τη χρονική στιγμή που πρέπει και να γίνει η αξιολόγηση του συμπτώματος και της κατάστασης γενικά στον ενδεδειγμένο χρόνο» εξηγεί ο πνευμονολόγος – φυματιολόγος, συντονιστής της ομάδας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρίας (ΕΠΕ), Στυλιανός Βιττωράκης.
«Στην Ελλάδα το τελευταίο δίμηνο καταγράφηκε πολύ υψηλό κύμα των λοιμώξεων του αναπνευστικού, σε άτομα όλων των ηλικιών, με τη λοίμωξη covid και τη γρίπη να κυριαρχούν. Δεδομένου ότι ο βήχας αποτελεί ένα από τα πιο συνήθη συμπτώματα των αναπνευστικών ιώσεων και λοιμώξεων, είναι αναμενόμενη η αύξηση της συχνότητας και της έντασής του ως αποτέλεσμα και της μεγάλης έξαρσης των εποχικών λοιμώξεων» προσθέτει. Σύμφωνα με τον πνευμονολόγο, μια πρώτη ταξινόμηση στα περιστατικά μπορεί να γίνει με βάση τη λοίμωξη covid και τα άλλα αναπνευστικά νοσήματα. «Το κύμα της covid ήταν πολύ δυνατό από τα μέσα Δεκεμβρίου και με συμπτώματα ήπια, κυρίως στον παιδικό πληθυσμό, ωστόσο στα περισσότερα εμφανίστηκε βήχας μετά την ανάρρωση και την αρνητικοποίηση. Αυτός ο βήχας καταγράφεται ως post covid σύμπτωμα. Σε άλλες αναπνευστικές λοιμώξεις, ιδίως γρίπη, παρατηρείται συχνά ο μεταλοιμώδης βήχας» εξηγεί.
Τη δύσκολη και… μολυσματική πραγματικότητα με τον βήχα να κυριαρχεί, που βιώνουν μικροί και μεγάλοι στη χώρα μας, επιβεβαιώνει και σχετική μελέτη. «Έρευνα που δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο του 2023, έδειξε ότι ο κορωνοϊός, η γρίπη και ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV) οδηγούν σε παρατεταμένα αναπνευστικά συμπτώματα, συμπεριλαμβανομένου του βήχα, σε ορισμένα άτομα, και ιδίως σε παιδιά. Ο παρατεταμένος βήχας που διαρκεί αρκετές εβδομάδες (μεταλοιμώδης βήχας) μπορεί να πυροδοτήσει επιπλοκές από το αναπνευστικό σύστημα με επιμόλυνση από βακτήρια, και να επιφέρει ακόμα μεγαλύτερη παράταση των συμπτωμάτων» λέει ο παιδίατρος, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων, Κώστας Νταλούκας.
Συσσωρευμένο ιικό φορτίο
Το γεγονός ότι κατά την περίοδο της πανδημίας, λόγω της απομόνωσης και της χρήσης μάσκας και των μέτρων υγιεινής, μειώθηκαν κατακόρυφα οι λοιμώξεις του αναπνευστικού, έφερε στην πραγματικότητα αντιμέτωπους τους γονείς και τους παιδιάτρους με… συσσωρευμένο φορτίο λοιμώξεων τα επόμενα χρόνια. Μάλιστα, η εικόνα περιπλέκεται όταν πρόκειται για νέους γονείς. «Όσα παιδιά γεννήθηκαν μετά το 2020 δεν είχαν την ευκαιρία να «συναντηθούν» με τους αναπνευστικούς ιούς αποτελώντας έτσι ένα ευάλωτο πληθυσμό για τις λοιμώξεις. Επόμενο είναι τα παιδιά αυτά, την τρέχουσα περίοδο, να είναι συνέχεια άρρωστα, κυρίως με βήχα, εκκρίσεις και αρκετά συχνά και με πυρετό. Η κατάσταση αυτή δίνει στους γονείς την ψευδή εντύπωση ότι υπάρχει αλλαγή στην εκδήλωση και την διάρκεια του βήχα» λέει ο κ. Νταλούκας.
«Ο βήχας δεν άλλαξε άλλαξε μορφή και διάρκεια ούτε και έγινε περισσότερο παρατεταμένος. Αυτό που άλλαξε είναι η μεγάλη αύξηση των αλλεπάλληλων ιογενών λοιμώξεων του αναπνευστικού, με κοινό και κύριο σύμπτωμα για όλες αυτές τον βήχα. Τα παιδιά δεν προλαβαίνουν να γίνουν καλά από κάποια ίωση και αμέσως νοσούν από κάποια άλλη. Δεδομένου ότι ο βήχας δεν τελειώνει με το τέλος της ίωσης, τότε εύκολα μπορούμε να αντιληφθούμε γιατί υπάρχει αυτός ο επίμονος και ατελείωτος βήχας στα παιδιά την περίοδο αυτή» αναφέρει ο κ. Νταλούκας, διευκρινίζοντας όμως πως κάποιες ομάδες πληθυσμού έχουν όντως επιβαρυνθεί από τον βήχα: «πιθανόν είναι μεγαλύτερη η αύξηση στην συχνότητα των κρίσεων του βήχα σε παιδιά – ή και σε ενήλικες- που έχουν άσθμα και που επηρεάζονται σημαντικά από τις ιώσεις αυτές».
Καταλήγοντας ο ειδικός υπογραμμίζει ότι το ασφαλές είναι να εξεταστεί ασθενής, ανήλικος ή ενήλικος, από γιατρό πριν χορηγηθεί οποιαδήποτε αγωγή.
Κοινές αιτίες βήχα στα παιδιά
– Οι απλές ιώσεις του αναπνευστικού συνήθως προκαλούν ξηρό ήπιο έως μέτριο βήχα. RSV, κορωνοϊός και γρίπη, προκαλούν ήπιο αλλά πολλές φορές σοβαρό ξηρό ή και παραγωγικό βήχα, με μεγάλη διάρκεια και ανθεκτικότητα στα αντιβηχικά και τη θεραπεία. Ιδιαίτερα, ο ιός RSV προκαλεί συμπτώματα από το αναπνευστικό που μπορεί να διαρκέσουν από 5 έως και 15 ημέρες ή και περισσότερες όσον αφορά τον βήχα.
– Το άσθμα συνήθως προκαλεί ξηρό, χρόνιο βήχα, που μπορεί να εμφανίζεται με συριγμό («βράσιμο» ή «γατάκια») ή και μικρή η μεγάλη δυσκολία στην αναπνοή.
– Η αλλεργική ρινίτιδα και η χρόνια ιγμορίτιδα είναι κοινές αιτίες του βήχα στα παιδιά.
– Η παλινδρόμηση του γαστρικού οξέος μπορεί να προκαλέσει χρόνιο βήχα.
– Η λοίμωξη που προκαλείται από το βακτήριο Bordetella κοκκύτη οδηγεί σε ανεξέλεγκτο, βίαιο βήχα. Αν και τα περισσότερα παιδιά εμβολιάζονται κατά του κοκκύτη, η ανοσοποίηση δεν αποτρέπει εντελώς τη μόλυνση.
– Η έκθεση σε παθητικό κάπνισμα μπορεί επίσης να είναι αιτία βήχα.
