Πολλά έχουν ειπωθεί για την υγιεινή διατροφή, ποια τρόφιμα πρέπει να προτιμάμε, αλλά και ποια να αποφεύγουμε στην καθημερινότητά μας, για να εξασφαλίσουμε έναν γερό και υγιή οργανισμό. Ωστόσο, η υγεία μας δεν εξαρτάται αποκλειστικά από το είδος των τροφίμων που επιλέγουμε, αλλά και άλλους παράγοντες, όπως την προέλευση, το μαγείρεμα και τη συντήρησή τους. Ένα λάθος στον τρόπο που μαγειρεύεται ή φυλάσσεται μια τροφή είναι αρκετό για να προκαλέσει τροφική δηλητηρίαση, μια ιογενή ή βακτηριακή μόλυνση, που ταλαιπωρεί εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο με δυσάρεστα συμπτώματα.
Τι πρέπει, λοιπόν, να προσέχουμε στα τρόφιμα που καταναλώνουμε; Η μικροβιολόγος Primrose Freestone λέκτορας Κλινικης Μικροβιολογίας στο Πανεπιστήμιο Leicester σε άρθρο της στο The Conversation δίνει όλες τις απαντήσεις.
Αρχικά, θα πρέπει να διασφαλίζετε την υγιεινή των χεριών σας κάθε φορά που έρχεστε σε επαφή με τρόφιμα. Αυτή είναι η πρωταρχική κίνηση για να αποφύγετε τις ανεπιθύμητες λοιμώξεις.
Δώστε, επίσης, μεγάλη σημασία στις μαγειρικές πρακτικές που ακολουθείτε. Η δρ. Freestone συμβουλεύει, για παράδειγμα, να ελέγχετε τακτικά την ημερομηνία λήξης στις συσκευασίες των τροφίμων που πρόκειται να μαγειρέψετε και συστήνει να μην τα χρησιμοποιείτε, ακόμη κι αν δεν έχουν λήξει, εάν η συσκευασία φαίνεται αλλοιωμένη ή εάν, ανοίγοντάς την, η όψη η η μυρωδιά του τροφίμου δεν είναι αυτή που πρέπει.
Αποφύγετε, παράλληλα, να χρησιμοποιείτε τις ίδιες σανίδες κοπής για ωμά και μαγειρεμένα φαγητά. Εάν κάνετε μπάρμπεκιου, το κρέας θα πρέπει να ψηθεί καλά. Ένα θερμόμετρο ψησίματος θα σας βοηθήσει να ελέγξετε το μαγείρεμά του. Μην καταναλώνετε κρέας, του οποίου η εσωτερική θερμοκρασία είναι μικρότερη των 70℃.
Καλό θα είναι, επίσης, να μην ξαναζεσταίνετε το μαγειρεμένο ρύζι. Το ωμό ρύζι ενδέχεται να περιέχει σπόρους του Bacillus cereus, ενός μικροβίου που προκαλεί τροφική δηλητηρίαση. Αν και το μαγείρεμα σκοτώνει τα κύτταρα του μικροβίου, οι σπόροι επιβιώνουν. Εάν το ρύζι αφεθεί σε θερμοκρασία δωματίου να κρυώσει, είναι πιθανό οι σπόροι να αναπτυχθούν σε βακτήρια, τα οποία με τη σειρά τους μπορούν να δημιουργήσουν τοξίνες. Μέσα σε λίγες ώρες από την κατάποση, οι τοξίνες ενδέχεται να προκαλέσουν εμετό και διάρροια, συμπτώματα που συνήθως διαρκούν έως και 24 ώρες.
Η ειδικός επισημαίνει, ταυτόχρονα, ότι υπάρχουν ορισμένα τρόφιμα που είναι γενικά καλό να καταναλώνετε με συγκεκριμένο τρόπο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα ωμά οστρακοειδή. Τα στρείδια, για παράδειγμα, ευνοούν τη συγκέντρωση μικροβίων, όπως το Vibrio και ο νοροϊός, στον ιστό τους. Ένα μολυσμένο στρείδι δεν έχει διαφορετική εμφάνιση, μυρωδιά ή γεύση, μπορεί ωστόσο να σας προκαλέσει έντονη νοσηρότητα. Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ υπολογίζουν ότι περίπου 80.000 άνθρωποι μολύνονται με Vibrio από ωμά στρείδια και μόνο στις ΗΠΑ 100 άνθρωποι πεθαίνουν από αυτό κάθε χρόνο. Ο ίδιος βαθμός επικινδυνότητας ισχύει για όλα τα ωμά οστρακοειδή. Για το λόγο αυτό, προτιμήστε να τα καταναλώνετε καλομαγειρεμένα, καθώς η υψηλή θερμοκρασία του μαγειρέματος σκοτώνει αποτελεσματικά τα επιβλαβή μικρόβια.
Μια ακόμη διατροφική συνήθεια που αποφεύγει η ειδικός είναι οι έτοιμες σαλάτες. Έχει διαπιστωθεί ότι το συσκευασμένο μαρούλι, για παράδειγμα, ενδέχεται να περιέχει μικρόβια που προκαλούν τροφική δηλητηρίαση, όπως το E coli, η σαλμονέλα και άλλα. Η ερευνητική ομάδα ανακάλυψε ότι αυτά τα παθογόνα αναπτύσσονται περισσότερες από χίλιες φορές καλύτερα σε χυμούς από φύλλα σαλάτας, ακόμα κι αν η σακούλα βρίσκεται στο ψυγείο. Ανησυχητικό, δε, είναι και το γεγονός ότι τα ίδια μικρόβια χρησιμοποιούν τους χυμούς της σαλάτας για να γίνουν πιο λοιμώδη, προκαλώντας ακόμη σοβαρότερες λοιμώξεις. Η ειδικός διευκρινίζει, ωστόσο, ότι οι περισσότερες έτοιμες σαλάτες θα είναι ασφαλείς εάν φυλάσσονται στο ψυγείο, πλένονται καλά πριν την κατανάλωση και καταναλώνονται το συντομότερο δυνατό μετά την αγορά τους.
Είναι, επίσης, εξαιρετικά σημαντικό να διατηρείτε τα ευαίσθητα τρόφιμα κρύα και σκεπασμένα, καθώς η ανάπτυξη των μικροβίων ευνοείται ιδιαίτερα όταν το φαγητό εκτίθεται σε θερμοκρασία 30℃ για περισσότερες από μερικές ώρες.
Αποφύγετε, επιπλέον, το φαγητό σε εξωτερικούς χώρους, όπως ένα πικνικ ή ένα μπάρμπεκιου. Το εξωτερικό περιβάλλον αυξάνει τον κίνδυνο τροφικής δηλητηρίασης. Παράλληλα, στο εξωτερικό περιβάλλον υπάρχουν, περισσότερα έντομα, τα οποία ελκύονται από το φαγητό και ευνοούν την ανάπτυξη μικροβίων, όπως το E coli, η σαλμονέλα και άλλα.
Μεγάλη προσοχή θα πρέπει να δίνετε, τέλος, στα τρόφιμα που παρατίθενται σε ζεστό και κρύο μπουφέ. Τα τρόφιμα ενδέχεται να εκτεθούν σε έντομα, σκόνη και, φυσικά, την παρουσία πλήθους ανθρώπων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την υγιεινή των τροφίμων. Επίσης, μικρόβια υπάρχουν και στον αέρα, ο οποίος είναι πλούσιος σε βακτήρια, μύκητες και ιούς. Υπάρχει ένας κανόνας τροφοδοσίας δύο ωρών σε κάθε μπουφέ: Τα ευαίσθητα τρόφιμα δεν θα είναι ασφαλή για κατανάλωση μετά από δύο ώρες, εάν δεν διατηρηθούν σκεπασμένα στο ψυγείο. Καλό είναι, επίσης, να γνωρίζετε ότι τα βακτήρια που προκαλούν τροφική δηλητηρίαση μπορούν να αναπτυχθούν γρήγορα όταν το φαγητό διατηρείται σε θερμοκρασία μικρότερη από 60℃.
