Ζήσης Ψάλλας
Το DHA (δοκοσαεξανοϊκό οξύ) που ανήκει στα ωμέγα-3 λιπαρά σχετίζεται με τη μείωση της συχνότητας εμφάνισης καρκίνου. Το πώς λειτουργεί ήταν το αντικείμενο μιας σημαντικής ανακάλυψης από μια διεπιστημονική ομάδα ερευνητών του Πανεπιστημίου του Louvain (UCLouvain), που επεσήμανε το βιοχημικό μηχανισμό που επιτρέπει στο DHA και σε άλλα σχετικά λιπαρά οξέα να επιβραδύνουν την ανάπτυξη των όγκων.
Το 2016, η ερευνητική ομάδα του UCLouvain, η οποία ειδικεύεται στην ογκολογία, ανακάλυψε ότι τα κύτταρα σε ένα όξινο μικροπεριβάλλον (οξέωση) εντός των όγκων αντικαθιστούν τη γλυκόζη με τα λιπίδια ως πηγή ενέργειας για να πολλαπλασιαστούν.
Τώρα, η ερευνητική ομάδα εντόπισε γρήγορα ότι τα κύτταρα στον όξινο όγκο ανταποκρίθηκαν με διαμετρικά αντίθετους τρόπους ανάλογα με το λιπαρό οξύ που απορροφούσαν. Μέσα σε λίγες εβδομάδες, τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά και εκπληκτικά. «Βρήκαμε σύντομα ότι ορισμένα λιπαρά οξέα διεγείρουν τα καρκινικά κύτταρα ενώ άλλα τα σκότωσαν», εξήγησαν οι ερευνητές. Το DHA δηλητηριάζει κυριολεκτικά τον όγκο.
Το "δηλητήριο" δρα στα καρκινικά κύτταρα μέσω ενός φαινομένου που ονομάζεται φερρρόπτωση (ferroptosis), ένας τύπος κυτταρικού θανάτου που συνδέεται με την υπεροξείδωση ορισμένων λιπαρών οξέων. Όσο μεγαλύτερη είναι η ποσότητα των ακόρεστων λιπαρών οξέων στο κύτταρο, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος οξείδωσης. Κανονικά, στο όξινο μέρος εντός όγκων, τα κύτταρα αποθηκεύουν αυτά τα λιπαρά οξέα ως σταγονίδια λιπιδίων, όπου τα λιπαρά οξέα προστατεύονται από την οξείδωση. Αλλά με την παρουσία μεγάλης ποσότητας DHA, το καρκινικό κύτταρο συντρίβεται γιατί το DHA οξειδώνεται και αυτό οδηγεί σε κυτταρικό θάνατο. Χρησιμοποιώντας έναν αναστολέα μεταβολισμού λιπιδίων που εμποδίζει να σχηματιστούν σταγονίδια λιπιδίων, οι ερευνητές μπόρεσαν να παρατηρήσουν ότι αυτό το φαινόμενο ενισχύεται περαιτέρω. Αυτό επιβεβαιώνει το μηχανισμό που αναγνωρίστηκε και ανοίγει την πόρτα σε πιθανές θεραπείας.
Για τη μελέτη τους, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα τρισδιάστατο σύστημα καλλιέργειας κυττάρων όγκου, που ονομάζεται σφαιροειδές. Με την παρουσία του DHA, τα σφαιροειδή αναπτύσσονται πρώτα και στη συνέχεια καταστρέφονται. Η ερευνητική ομάδα χορήγησε επίσης μια δίαιτα εμπλουτισμένη με DHA σε ποντίκια με όγκους. Το αποτέλεσμα: η ανάπτυξη του όγκου επιβραδύνθηκε σημαντικά σε σύγκριση με εκείνη των ποντικών που ακολουθούσαν μια συμβατική δίαιτα.
Πρόκειται για μια σημαντική πρόοδο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Cell Metabolism.
