Τουλάχιστον το 97% της χρηματοδότησης -δηλαδή σχεδόν όλη- για την ανάπτυξη του εμβολίου της Οξφόρδης/AstraZenca προήλθε από κρατικά χρήματα (βασικά τους φόρους των Βρετανών και άλλων Ευρωπαίων πολιτών) και από κοινωφελείς φορείς, σύμφωνα με μία πρώτη προσπάθεια Βρετανών ερευνητών να προσδιορίσουν ποιος πλήρωσε επί δεκαετίες για τις διαδοχικές έρευνες κάθε είδους που οδήγησαν στο εμβόλιο. Μόνο το 2% είναι βέβαιο ότι προήλθε από εταιρικά κεφάλαια της φαρμακοβιομηχανίας.
Οι ερευνητές εντόπισαν την πηγή εκατοντάδων εκατομμυρίων λιρών που δόθηκαν σε ερευνητικές επιχορηγήσεις από το 2000 μέχρι πρόσφατα, έτσι ώστε σταδιακά να αναπτυχθεί η βιοϊατρική τεχνολογία που κατέστησε εφικτή την ανάπτυξη του εν λόγω εμβολίου κατά του κορωνοϊού. Η συντριπτική πλειονότητα των χρηματοδοτικών κεφαλαίων προήλθε από βρετανικά υπουργεία, βρετανικά και αμερικανικά επιστημονικά ινστιτούτα και πανεπιστήμια, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (εφόσον η Βρετανία ήταν μέλος της ΕΕ και συμμετείχε στα ευρωπαϊκά προγράμματα έρευνας), καθώς και από κοινωφελείς οργανισμούς όπως το Wellcome Trust.
Η ανωτέρω ανάλυση των χρηματοδοτικών πηγών, σύμφωνα με τη βρετανική «Guardian», φαίνεται να αναιρεί τη βασιμότητα του ισχυρισμού του Βρετανού πρωθυπουργού, Μπόρις Τζόνσον (που φέρεται να έγινε σε κατ' ιδίαν συνομιλία και όχι δημόσια), ότι η γρήγορη ανάπτυξη των εμβολίων εν μέσω πανδημίας έγινε «χάρη στον καπιταλισμό, χάρη στην απληστία». Περίπου το ίδιο επιχείρημα χρησιμοποιούν και οι φαρμακοβιομηχανίες για να αντιταχθούν στην -προσωρινή λόγω πανδημίας- αναστολή των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας τους σχετικά με τις πατέντες των εμβολίων, αντιτείνοντας ότι η δημιουργία κερδών αντισταθμίζει τα προηγηθέντα μεγάλα κόστη ανάπτυξής τους.
«Η μελέτη μάς δείχνει ότι ακριβώς το αντίθετο είναι η αλήθεια: Οι δημόσιες επενδύσεις και η διεθνής συνεργασία μάς έδωσαν τα εμβόλια Covid-19. Πρέπει να σταματήσουμε να διαιωνίζουμε το αφήγημα ότι ο ιδιωτικός τομέας και τα κέρδη του είναι οι αποκλειστικοί "οδηγοί" της καινοτομίας και να αναγνωρίσουμε ότι η σωτήρια τεχνολογία του εμβολίου αναπτύχθηκε σχεδόν πλήρως με κυβερνητική και φιλανθρωπική χρηματοδότηση», τόνισαν οι ερευνητές της βρετανο-ολλανδικής πανεπιστημιακής επιστημονικής ομάδας «Universities Allied for Essential Medicines».
Οι ερευνητές από γνωστά πανεπιστήμια (Imperial Λονδίνου, Κέιμπριτζ, Οξφόρδης, Άμστερνταμ κ.ά.), που έκαναν τη σχετική προδημοσίευση στο medRxiv, ανέφεραν ότι είναι πολύ δύσκολο να εκτιμηθεί πόσο κόστισε -συνολικά- η ανάπτυξη του συγκεκριμένου εμβολίου, καθώς αφενός η επιστημονική πρόοδος δεν είναι γραμμική και πολλές διαφορετικές μελέτες συνέβαλαν διαχρονικά στην τεχνογνωσία του εμβολίου αφετέρου εξαιτίας της αδιαφάνειας για τις δημόσιες και ιδιωτικές χρηματοδοτήσεις της έρευνας. Με βάση μία πρώτη εκτίμηση, για την ανάπτυξη του συγκεκριμένου εμβολίου συνέβαλαν έρευνες με συνολική χρηματοδότηση άνω των 228 εκατομμυρίων λιρών, με πολύ σημαντική συμβολή της ΕΕ.
Η βρετανο-σουηδική εταιρεία AstraZeneca, πάντως, έχει δεσμευτεί ότι θα πουλάει το εμβόλιο σε τιμή που δεν θα της αποδίδει κέρδος όσο διαρκεί η πανδημία και παράλληλα συνήψε συμφωνίες με άλλους μεγάλους παραγωγούς φαρμάκων, όπως το ινδικό Ινστιτούτο Serum, για να διασφαλιστεί η μαζική παραγωγή του εμβολίου. Όμως, η εταιρεία διατηρεί το δικαίωμα να αυξήσει τη σημερινή χαμηλή τιμή όταν θεωρήσει ότι τελείωσε η πανδημία.
