Ολοκληρώθηκε και παρουσιάζεται την 17ην Απριλίου, στο Χίλτον, στην αίθουσα Τερψιχόρη, στις 19.30, ένα αφιερωματικό ιστορικό πόνημα με τίτλο : Η ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΑ ΜΕΣΟΥ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ : Από την αρχαιότητα μέχρι τον 21ον αιώνα.
Το έργο εκδόθηκε και κυκλοφορεί από τις ‘Εκδόσεις ΜΙΛΗΤΟΣ Α.Ε.’, σε τρείς τόμους (1700 σελίδες) , σε πολυτελή μορφή με τετραχρωμία εικόνων, εντός πολυτελούς ειδικής θήκης.
Πρόκειται για ένα πολυσυνεργατικό πόνημα, που εμπνεύστηκε και επιμελήθηκε ο ομότιμος καθηγητής της χειρουργικής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ιωάννης Μπράμης και αποτελεί την πρώτη ενιαία και ολοκληρωμένη έκδοση ιστορίας, για την χειρουργική των Ελλήνων, που κυκλοφορεί στην Ελλάδα και διεθνώς.
Με συνεχή χρονολογική ροή, καταγράφεται η ιστορική διαδρομή της χειρουργικής τέχνης των Ελλήνων, από την Προϊστορική Εποχή (Πρώιμη Εποχή του Χαλκού, 3.200 π.Χ), μέχρι τον αιώνα μας, που είναι η εποχή της σύγχρονης τεχνολογίας και της τηλεχειρουργικής.
Τα κείμενα είναι γραμμένα από επιφανείς και καταξιωμένους ιστορικούς της ιατρικής, αρχαιολόγους, φιλολόγους κ.λ.π., σε απλή και κατανοητή γλώσσα, για τον αναγνώστη που ενδιαφέρεται να μάθει λεπτομέρειες για τον θησαυρό της ελληνικής ιστορίας, ιδιαίτερα σε θέματα που αφορούν στην, ανεκτίμητης αξίας, ιστορία της ιατρικής.
Η ιατροφιλοσοφική σκέψη των αρχαίων Ελλήνων, η ελληνική γλώσσα και η προσήλωση των Ελλήνων θεραπευτών στην διατήρηση της υγείας και ‘το εύ ζήν’, διαχρονικά, αποτελούν βασικά συστατικά του ελληνικού πολιτισμού.
Γνωρίζουμε όλοι, ότι η αρχαιολογική σκαπάνη αποκαλύπτει συνεχώς ‘Ασκληπιεία’, 386 περίπου στις χώρες της Μεσογείου, από την πρώιμη αρχαιότητα , μέχρι πρόσφατα στο Ναύπλιο.
Διατρέχοντας τα Περιεχόμενα, παρατηρούμε ότι η ύλη του πρώτου τόμου, διαιρείται επιτυχημένα, σε 7 μεγάλες περιόδους, της ιστορίας. Στον πρώτο τόμο, αναφέρονται ιστορικά δεδομένα της χειρουργικής κατά την Πρώιμη Αρχαιότητα, την Κλασσική Αρχαιότητα, την Ελληνιστική Περίοδο, την Ύστερη Αρχαιότητα, την Εποχή του Βυζαντίου, την Περίοδο της Τουρκοκρατίας και τα ιστορικά στοιχεία της χειρουργικής των Νεοτέρων Χρόνων.
Λεπτομερέστερα
- Τόμος Α
Στην πρώιμη αρχαιότητα
Με αναφορά σε καταγραφές από την ελληνική Μυθολογία, καταλαβαίνουμε σήμερα, ότι οι Κένταυροι δεν ήταν όντα της φαντασίας των Ελλήνων, αλλά άνθρωποι πολεμιστές, άρρηκτα δεμένοι με το άλογο, εκτός από τον συνετό Κένταυρο Χείρωνα, που υπήρξε θεραπευτής στο Πήλιο (Χειρώνιο άντρο) και μάλιστα χειρουργός. Εκείνος δίδαξε χειρουργική ακόμα και τον ημίθεο πατέρα της ιατρικής τον Ασκληπιό. Ανάλογη εξήγηση πρέπει να δώσουμε σήμερα και στα μυθικά τέρατα όπως ο Κύκλωπας, η Γοργόνα, και ο Μινώταυρος, ο Κέρβερος, η Σφίγγα και η Χίμαιρα, που ήταν όντα που γεννήθηκαν με γενετικές αστοχίες, όπως ‘γιγαντισμό’ ‘συνποδία’ ύπερκεράτωση’ ‘ιχθύαση’ και ‘συνοφθαλμία’ ή ‘σε Σιαμαία κατάσταση’. Εικόνες από τέτοια έμβρυα, παρατίθενται εκπληκτικά στην αρχή του βιβλίου.
Στον ίδιο τόμο καταγράφεται η ιστορία των Ασκληπιείων, στην Ελλάδα και σε 386 θέσεις, στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, που αποτελούσαν ελληνικά θεραπευτήρια, 10 αιώνες π.Χ. Ακόμα αναλύεται η χειρουργική πρακτική στα Ομηρικά έπη και η ετυμολογική προέλευση των ιατρικών όρων, που έχουν ελληνική ρίζα και χρησιμοποιούνται ακόμα και σήμερα διεθνώς.
Κατά την κλασική αρχαιότητα, οι περιγραφές της Ειδικής χειρουργικής του Ιπποκράτη και της Επιδεσμολογίας, προκαλούν τεράστιο ενδιαφέρον, αφού πολλά στοιχεία αναφέρονται για πρώτη φορά σε ιστορικό πόνημα. Ο αναγνώστης θα πληροφορηθεί τον τρόπο εξάσκησης του ιατρικού επαγγέλματος στην αρχαιότητα, με την έννοια της αμοιβής του γιατρού ως ‘ίατρα’ ή ‘σώστρα’ ή ‘μισθός’ για τους γιατρούς του Δημοσίου. Περιγράφεται με καταγραφές, η διάκριση των αρχαίων γιατρών σε ιδιώτες και δημόσιους, όπως ακριβώς συμβαίνει και σήμερα.
Η χειρουργική πρακτική και οι τραυματισμοί του Μεγάλου Αλεξάνδρου κατά την πορεία του στην Ανατολή, περιγράφονται επίσης για πρώτη φορά, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Ακολουθεί, η ανεκτίμητης ιστορικής αξίας, περιγραφή της ελληνικής χειρουργικής και η δράση των Ελλήνων χειρουργών κατά την Ελληνιστική Περίοδο και την Ύστερη αρχαιότητα, καθώς και η θαυμάσια και γλαφυρή περιγραφή των χειρουργικών αντιλήψεων του μεγάλου Έλληνα ιατροφιλοσόφου Γαληνού, πολλές από τις οποίες, εξακολουθούμε να παραδεχόμαστε και σήμερα.
Κατά την Βυζαντινή Περίοδο, βλέπουμε μεν την επιβράδυνση της εξέλιξης της χειρουργικής, λόγω Θεοκρατικών αντιλήψεων, διαπιστώνουμε όμως συγχρόνως, ότι τότε δημιουργούνται τα πρώτα οργανωμένα Νοσοκομεία στην ιστορία μας, αρχικά ως ‘ξενώνες’ για πτωχούς και αδύναμους ασθενείς στα μοναστήρια, που στην συνέχεια εξελίχτηκαν σε ‘Νοσοκομεία’ όπως η εμβληματική Μονή Παντοκράτορος. Διαβάζουμε με ενδιαφέρον ότι ό όρος ‘Ξενοδόχος’ είναι ο τίτλος του Διοικητικού διευθυντή του Νοσοκομείου, ενώ ‘Νοσοκόμος’ ονομάζεται ο ιατρός Επιστημονικός διευθυντής του Νοσοκομείου. Οι εφημερεύοντες ονομάζονται ‘υπουργοί’ και οι γυναίκες ιατροί, οι ιάτραινες’ ,ασφαλώς λιγότερες, ονομάζονται ‘υπούργισες’. Ο όρος ‘αδελφή’ για τις νοσηλεύτριες, είναι επίσης Βυζαντινής προέλευσης και προέρχεται από τις πρώτες νοσηλεύτριες των ξενώνων, που ήταν μοναχές.
Κατά τους νεότερους χρόνους, περιγράφεται πολύ αποκαλυπτικά η δράση των Ελλήνων χειρουργών κατά την Τουρκοκρατία και η δραστηριότητα πολλών επιφανών Ελλήνων χειρουργών εκτός ελληνικών συνόρων, πριν τον 20ον αιώνα.
Τόμος Β
Η χειρουργική στην Ελλάδα, συνεχίζεται με την περιγραφή και την δραστηριότητα των Ελλήνων χειρουργών, του περασμένου αιώνα, στα μεγάλα Νοσοκομεία των μεγαλύτερων πόλεων της χώρας μας. Διαβάζουμε ακόμα μια θαυμάσια αναφορά στην χειρουργική θεραπευτική, εμπόλεμων περιόδων της Ελλάδας.
Ακολουθούν κείμενα για τις προσπάθειες δημιουργίας πνευματικών κέντρων στη χώρα μας, αμέσως μετά την απελευθέρωση από την Οθωμανική κατοχή.
Αρχικά με τις προσπάθειες του Πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδας Ιωάννη Καποδίστρια, επίσης διακεκριμένου χειρουργού στην Αγγλοκρατούμενη Κέρκυρα και αργότερα με την ίδρυση του Οθωνείου Πανεπιστημίου στην Πλάκα, όπου η Έδρα της χειρουργικής υπήρξε από τις πρώτες που δημιουργήθηκαν.
Στην εξέλιξη της χειρουργικής στην σύγχρονη Ελλάδα, πολλές ακόμα ειδικότητες συνδέονται άρρηκτα με την χειρουργική, όπως η αναισθησιολογία, η παθολογική ανατομία κ.λ.π. για τις οποίες διαβάζουμε πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία για την ιστορία τους. Ακόμα και η εξειδίκευση στην χειρουργική σε διάφορα συστήματα, όπως στην ορθοπεδική, γυναικολογία, ουρολογία, νευροχειρουργική, παιδοχειρουργική κ.λ.π αναφέρονται αναλυτικά, στην ιστορική τους διαδρομή.
Δεν παραλείπεται η αναφορά στην πρώτη ‘πλήρη ανασυγκόλληση άκρου’ στην Ευρώπη που έγινε από Έλληνες χειρουργούς στην Αθήνα.
Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον θα γνωρίσει ο αναγνώστης και την ιστορία της Ελληνικής χειρουργικής στην Κύπρο, γραμμένη από καταξιωμένους επιστήμονες καθηγητές, της ιατρικής, της αρχαιολογίας και φιλολογίας, κυρίως με τις καταγραφές της χειρουργικής της Κύπρου στην αρχαιότητα και την αναφορά των ευρημάτων, από ‘ το σπίτι του χειρουργού΄ στην Πάφο.
Τόμος Γ
Στον τόμο αυτό ο αναγνώστης θα πληροφορηθεί την ιστορική διαδρομή της ελληνικής χειρουργικής σε όλα Νοσοκομεία, ολόκληρης της σύγχρονης Ελλάδας.
Θα διαβάσει την εξήγηση της απόλυτης σχέσης των κινήσεων του ανθρωπίνου σώματος, στην τέχνη και την τεχνική της χειρουργικής. Αναφέρεται μεγάλος αριθμός, γνωστών και αγνώστων χειρουργών με εκπληκτικές επιδόσεις στις εικαστικές τέχνες, την μουσική και την λογοτεχνία.
Στο τέλος του πονήματος, θα αντιληφθεί ο αναγνώστης την έντονη συμμετοχή των Ελλήνων χειρουργών στην εξέλιξη της σύγχρονης χειρουργικής, τόσο στην σύγχρονη τεχνολογία, όσο και στην έρευνα. Η ελληνική χειρουργική παρακολουθεί στενά και αναπτύσσεται παράλληλα με την χειρουργική του μέλλοντος.
Πρέπει να σημειωθεί, ότι ακόμα και οι τελευταίες σελίδες με τα ‘επιλεγόμενα’ θέματα, όπως η ‘ μυθιστοριογραφία του καρκίνου στο Ιπποκράτη’, η ‘σχέση φιλοσοφίας και ιατρικής’ και ‘τα αίτια θανάτου του Μεγάλου Αλεξάνδρου» κρατάνε τον αναγνώστη σε πολύ ευχάριστη διάθεση.
Ελπίζουμε ότι όλοι οι φίλοι του βιβλίου, που ενδιαφέρονται για την ιστορία, όχι μόνο οι γιατροί ή οι ειδικοί επιστήμονες , θα καταφέρουν να διαβάσουν την θαυμάσια ιστορία της χειρουργικής των Ελλήνων και είμαστε σίγουροι ότι ο χρόνος που θα διαθέσουν, θα αποτελέσει ξεχωριστή απόλαυση.
