Η αγορά ενός καινούριου αυτοκινήτου, ή μιας τηλεόρασης 60 ιντσών τελευταίας τεχνολογίας αποτελούν το «όνειρο» πολλών στην καταναλωτική κοινωνία που ζούμε.
Ωστόσο, τέτοιου είδους επιδιώξεις καταφέρνουν τελικά να έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα απ’ ό,τι αρχικά μπορεί να πίστευε κανείς.
Αντί, λοιπόν, να γίνεται κανείς πιο χαρούμενος και πιο ευτυχισμένος, η απόκτηση ολοένα και περισσότερων πραγμάτων επιφέρει… κατρακύλα!
Σύμφωνα με μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Motivation and Emotion, η συναισθηματική ευημερία «κάνει βουτιά» όσο πιο υλιστικός είναι κανείς.
Ο καθηγητής ψυχολογίας στο κολέγιο Knox, Tim Kasser, διεξήγαγε σειρά πειραμάτων που είχαν διάρκεια από έξι μήνες έως 12 χρόνια.
Οι επιστήμονες εκτιμούν, ότι είναι πιθανό η Μεγάλη Ύφεση και η επακόλουθη αναιμική ανάκαμψη να ευθύνονται – τουλάχιστον εν μέρει- για «υλιστική δυσφορία» από την οποία υποφέρουν σήμερα οι Αμερικανοί.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, κάθε τύπου ανασφάλεια -συμπεριλαμβανομένης της οικονομικής ανασφάλειας- μας κάνει πιο επιρρεπείς στον υλισμό, γράφει η Martha C. White στο Time.
«Δεν είναι απίθανο η οικονομική κρίση να αυξάνει τις υλιστικές αξίες, δίνοντας μεγαλύτερη βαρύτητα και προτεραιότητα στην απόκτηση χρημάτων και υλικών αγαθών» προσθέτει ο Kasser.
Το πρόβλημα, όμως, έγκειται στο εξής: ότι αυτό αποτελεί ένα μηχανισμό αντιμετώπισης.
«Εν μέρει καταφέραμε να επιβιώσουμε ως είδος, γιατί είμαστε εξαιρετικοί χρήστες διαφόρων πραγμάτων» λέει ο καθηγητής και συνεχίζει: «Οι πρόγονοί μας μπορεί να μην είχαν πανίσχυρα δόντια και κοφτερά νύχια, ή σκληρά κελύφη, όμως μπορούσαν να φτιάξουν όπλα και πανοπλίες για να προστατευτούν».
«Ο άνθρωπος όταν νιώθει ανασφάλεια τείνει προς υλιστικές λύσεις. Και σήμερα ζούμε σε μια κοινωνία, που μας λέει συνεχώς ότι η αξία μας ως άνθρωποι εξαρτάται από το νούμερο που υπάρχει στον τραπεζικό μας λογαριασμό» πρόσθεσε ο ίδιος.
Ακόμα και όταν ο υλισμός ορίζεται με τρόπους, οι οποίοι γενικά θεωρούνται θετικοί στην κοινωνία μας –όπως για π.χ. οικονομικές προσδοκίες για να είναι κανείς επιτυχής και να βγάλει πολλά χρήματα- το αποτέλεσμα αυτών είναι διαβρωτικό για την ευημερία μας.
«Οι αξίες της οικονομικής επιτυχίας βρίσκονται μέσα σε ένα γενικότερο αξιακό σύστημα και έχουν στενή σχέση με αυτό που ορίζεται στις μέρες μας ως ‘κοινωνικό status’, όπως για παράδειγμα η εξωτερική εμφάνιση και η δημοτικότητα κάποιου και φυσικά το πόσο πλούσιος είναι» ανέφερε ακόμη ο καθηγητής.
Η σχέση που υπάρχει ανάμεσα στα υπάρχοντα κάποιου και την αυτοεκτίμηση είναι ένας δρόμος διπλής κατεύθυνσης: αν γίνουμε λιγότερο ματεριαλιστές, η ευημερία μας θα βελτιωθεί και αν βελτιωθεί η ευημερία μας, τείνουμε να γινόμαστε λιγότερο υλιστές.
Με ένα από τα πειράματά του ο Kasser έδειξε, ότι είναι πιθανό να αλλάξει η οπτική που έχει κανείς, απλά και μόνο μειώνοντας τη σημασία που αποδίδει στα υλικά αγαθά και τους στόχους που θέτει στη ζωή του.
Οι ερευνητές χώρισαν στα δύο μια ομάδα εφήβων και έδωσαν στους μισούς υλικά αγαθά, με σκοπό να τους κάνουν να σκεφτούν πώς μπορούν να αποταμιεύσουν χρήματα και να τα μοιραστούν με άλλους, αντί να τα ξοδέψουν.
Οι έφηβοι που είχαν υλιστική άποψη και κατεύθυνση σκέψης, ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα και οι ερευνητές παρατήρησαν ότι η συναισθηματική τους ευημερία αυξήθηκε, καθώς έπεφταν τα επίπεδα υλισμού τους.
Στους ενήλικες αυτή η αλλαγή νοοτροπίας είναι πιο δύσκολη, καθώς ο υλιστικός τρόπος προσέγγισης των πραγμάτων μπορεί να έχει ριζώσει βαθιά μέσα τους στο πέρασμα των χρόνων.
Δε χρειάζεται να πουλήσει κανείς όλα του τα υπάρχοντα για να κατακτήσει τη συναισθηματική ευημερία, όμως αυτό που μπορεί να κάνει –σύμφωνα με τον Kasser- είναι να επαναπροσδιορίσει τον εαυτό του στο περιβάλλον που ζει και να επαναξιολογήσει τις σχέσεις του με τους ανθρώπους, αντί να στοχεύει στην απόκτηση ολοένα και περισσότερων υλικών αγαθών.
