Σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα μαρτυρούν πως οι άνθρωποι με περιορισμένο οικογενειακό εισόδημα εκδηλώνουν την τάση για κατανάλωση τροφίμων υψηλής ενεργειακής πυκνότητας και χαμηλής θρεπτικής αξίας, καθώς και μικρότερες ποσότητες φρούτων και λαχανικών, με αποτέλεσμα η διατροφή τους να χαρακτηρίζεται από περίσσεια ενέργειας και από ανεπάρκεια σε θρεπτικά συστατικά.
Αυτό έχει σαν συνέπεια να αυξάνεται η συχνότητα εμφάνισης του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας σε αυτούς τους πληθυσμούς σε συσχέτιση με την ηλικία, το φύλο και την οικονομική κατάσταση, αυξάνοντας παράλληλα και την πιθανότητα να εμφανίσουν κάποια χρόνια πάθηση σε νεαρότερη ηλικία.
Ποια είναι όμως εκείνα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των φρούτων και των λαχανικών που τα καθιστούν τόσο σημαντικά;
Τα τρόφιμα ανάλογα με την περιεκτικότητά τους σε υδατάνθρακες, λιπίδια και πρωτεΐνη, τα κατεξοχήν θρεπτικά συστατικά που αποδίδουν ενέργεια, χωρίζονται σε 5 μεγάλες ομάδες:
– Αμυλούχα
– Πρωτεϊνούχα
– Ομάδα λίπους
– Φρούτα
– Λαχανικά
Τα φρούτα και λαχανικά έχουν ξεχωριστή θέση στη διατροφή. Δίνουν «χρώμα» στα γεύματα, προσδίδουν ξεχωριστές γεύσεις στη διατροφή και ενισχύουν σημαντικά τη θρεπτική της αξία.
Σε γενικές γραμμές πρόκειται για 2 ομάδες τροφίμων που φαίνεται πως δρουν προστατευτικά κατά της στεφανιαίας νόσου και κάποιων νεοπλασιών (κυρίως εκείνης του παχέος εντέρου), πιθανότατα λόγω της αυξημένης περιεκτικότητάς τους σε φυτικές ίνες, βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία και πιο συγκεκριμένα σε φυλλικό οξύ, βιταμίνη C, β-καροτένιο και άλλα καροτενοειδή, πολυφαινόλες και φυτοχημικά, στοιχεία ξεχωριστής σημασίας τόσο για την ανάπτυξη, όσο και για τη διατήρηση της υγείας.
Οι φυτικές ίνες είναι άπεπτα στοιχεία των φρούτων και των λαχανικών που συμβάλλουν στην καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος. Ισχυρές ενδείξεις υπάρχουν για την ευνοϊκή επίδραση στα λιπίδια του αίματος, στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας, την πρόληψη της εκκολπωμάτωσης και τη ρύθμιση του σακχαρώδη διαβήτη. Το φυλλικό οξύ είναι μια βιταμίνη που έχει συνδεθεί με καρδιαγγειακά νοσήματα και καρκίνο.
Η βιταμίνη C αποτελεί σημαντικό παράγοντα του αντιοξειδωτικού αμυντικού συστήματος του οργανισμού. Το β- καροτένιο και γενικά τα καροτενοειδή, που αποτελούν πρόδρομες ουσίες της βιταμίνης Α, έχουν αναγνωριστεί πλέον ως σημαντικά στοιχεία του αντιοξειδωτικού προστατευτικού συστήματος του οργανισμού.
Έρευνες δείχνουν πως χαμηλά επίπεδα καροτενοειδών στο πλάσμα του αίματος συσχετίζονται με διάφορες νοσογόνες διεργασίες και αύξηση της σοβαρότητας της καρδιαγγειακής νόσου. Οι πολυφαινόλες είναι ουσίες αντιοξειδωτικές που προστατεύουν τον οργανισμό από την βλαπτική επίδραση των ελευθέρων ριζών. Τα λαχανικά περιέχουν διάφορες φυτοχημικές ουσίες.
Πολλά από τα φυτοχημικά είναι έγχρωμα, με αποτέλεσμα όχι μόνο να κάνουν πιο ελκυστικό το λαχανικό, αλλά να δηλώνουν και τις ευεργετικές ιδιότητες που έχει για τον οργανισμό. Ενδεικτικά αναφέρουμε, κόκκινα φρούτα και λαχανικά, που ενισχύουν το ανοσοποιητικό και φαίνεται να βοηθούν στην πρόληψη σοβαρών ασθενειών: οι ντομάτες έχουν λυκοπένιο, που σχετίζεται με την καλή υγεία του προστάτη, οι φράουλες και τα μήλα έχουν ανθοκυανίνες, ουσίες με αντικαρκινικές ιδιότητες κι η κόκκινη πιπεριά έχει βιταμίνες C και Α που ενισχύουν το ανοσοποιητικό.
Τα λευκοπράσινα λαχανικά, όπως το φρέσκο κρεμμύδι, περιέχουν σουλφίδια του αλλυλίου, που φαίνεται να είναι προστατευτικά έναντι του καρκίνου του στομάχου και του παχέος εντέρου. Τα κιτρινοπράσινα φρούτα και λαχανικά, όπως η κίτρινη πιπεριά, ο ανανάς και το καλαμπόκι περιέχουν λουτεΐνη και ζεαξανθίνη, που ενισχύουν την υγεία του αμφιβληστροειδούς χιτώνα του ματιού κι εμποδίζουν τη φθορά που έρχεται με τα χρόνια.
Αξίζει να σημειωθεί ακόμη, ότι τα φρούτα και τα λαχανικά, πέρα από τη θρεπτική τους αξία, είναι τρόφιμα που λόγω της αυξημένης περιεκτικότητάς τους σε φυτικές ίνες, προσφέρουν κορεσμό, με μικρό θερμιδικό κόστος κι έτσι κατέχουν ξεχωριστό ρόλο στη διαχείριση του βάρους.
Επιπλέον, σε πρόσφατη μελέτη, οι ερευνητές θέλησαν να διερευνήσουν κατά πόσο η καλή ψυχολογία μπορεί να επηρεάσει και την καλή υγεία, καθιστώντας την με τον τρόπο αυτό την πρώτη μελέτη που περιγράφει σχέση ανάμεσα στην αισιοδοξία και τα υψηλότερα επίπεδα καροτενοειδών στο αίμα. Βρέθηκε πως τα πιο αισιόδοξα άτομα είχαν 13% υψηλότερα επίπεδα καροτενοειδών στο αίμα, σε σχέση με τα λιγότερο αισιόδοξα.
Φάνηκε επίσης, πως άτομα που κατανάλωναν λιγότερες από 2 μερίδες φρούτων και λαχανικών την ημέρα ήταν λιγότερο αισιόδοξα από αυτά που κατανάλωναν περισσότερες από 3. Αν και δεν είναι ξεκάθαρος ο μηχανισμός συσχέτισης της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών με το αίσθημα της αισιοδοξίας και της ευεξίας γενικότερα, εικάζεται πως τα αντιοξειδωτικά τους στοιχεία μπορεί να έχουν και αγχολυτική δράση.
Από ό,τι φαίνεται λοιπόν, οι 2 αυτές ομάδες τροφίμων κρύβουν ένα «θησαυρό»… Και το μόνο σίγουρο είναι ότι αξίζει τον κόπο, να ξοδέψετε λίγα περισσότερα για να τον αποκτήσετε!
Πηγή: mednutrition.gr
