Τα φυτοοιστρογόνα έχουν χρησιμοποιηθεί ευρύτατα σε διαφορετικές χρονικές περιόδους και από διαφορετικούς πολιτισμούς, ειδικότερα τους Ασιατικούς.
Εξ’ αυτών τα ευρύτερα χρησιμοποιηθέντα είναι η σόγια και το κόκκινο τριφύλλι στα οποία εμπεριέχονται μεγάλες ποσότητες ισοφλαβονών. Επιπλέον η δημοσιοποίηση των εργασιών «Women’s Health Initiative (WHI)» και «One Million Women Study» έστρεψε περαιτέρω το ενδιαφέρον στα φυτοοιστρογόνα, τα οποία αλληλεπιδρούν με τους υποδοχείς των οιστρογόνων ασκώντας δράση αγωνιστή ή/και ανταγωνιστή.
Μια σειρά από κλινικές μελέτες έχουν αποδείξει την ευεργετική δράση της εμπλουτισμένης με φυτοοιστρογόνα δίαιτας ή της λήψης συμπληρωμάτων με φυτοοιστρογόνα, στην βελτίωση της ποιότητας της ζωής, στη μείωση του κινδύνου οστεοπόρωσης, καρδιοαγγειακής νόσου, σακχαρώδη διαβήτη τύπου, καρκίνου του μαστού, καθώς και στην μείωση των συμπτωμάτων και των σημείων του κλιμακτηριακού συνδρόμου, ωστόσο άλλες κλινικές μελέτες υπογραμμίζουν κάποιες από τις ανεπιθύμητες ενέργειές τους.
Σόγια και καρδιοαγγειακή νόσος
Οι ισοφλαβόνες επάγουν την παραγωγή μονοξειδίου του Αζώτου (ΝΟ) από την συνθετάση του αγγειακού ενδοθηλίου.
Η αντιυπερτασική δράση της νιτρογλυκερίνης ασκείται μέσω αυτού του μηχανισμού. Έτσι οι ισοφλαβόνες ασκούν αντιυπερτασική δράση, ταυτόχρονα με την αντιθρομβωτική και την αντιαθηρωματική δράση τους.
Σε μια μετα-ανάλυση 38 μελετών παρατήρησης ανεδείχθη η προστατευτική δράση της σόγιας στο λιπιδαιμικό προφίλ με ταυτόχρονη μείωση των τριγλυκεριδίων & της LDL, και αύξηση της καρδιοπροστατευτικής HDL4, κάτι το οποίο έχει δειχτεί και σε αρκετές άλλες μελέτες τόσο πειραματοζώων όσο και ανθρώπων, ωστόσο δεν υπάρχουν διπλές τυφλές τυχαιοποιημένες μελέτες οι οποίες να εκτιμούν την δράση των φυτοοιστρογόνων σε εμμηνοπαυσιακές γυναίκες και να αποδεικνύουν την προστασία τους στην καρδιοαγγειακή νόσο (πρόληψη στηθάγχης/ εμφράγματος μυοκαρδίου).
Η παραγωγή και κατανάλωση τροφίμων σόγιας στις δυτικές χώρες έχει αυξηθεί δραματικά την τελευταία δεκαετία, ιδίως μετά την έγκριση από τον FDA των ΗΠΑ το 1999 και την τοποθέτησή του, πως οι τροφές που εμπεριέχουν πρωτεΐνες σόγιας συμβάλλουν στην πρόληψη της στεφανιαίας νόσου.
Σόγια και σακχαρώδης διαβήτης
Η βελτίωση της ανοχής στη γλυκόζη σε ορισμένους διαβητικούς ασθενείς7, καθώς και η μείωση της γλυκόζης του πλάσματος έχει παρατηρηθεί σε μελέτες όπου ασθενείς ελάμβαναν προϊόντα σόγιας μέσω φυτικών ινών.
