Οι ειδικοί επιστήμονες, όπως αναφέρει το ΑΜΠΕ, εκτιμούν ότι οι ασθενείς με άνοια σε όλο τον κόσμο ανέρχονται σε 36 εκατομμύρια και προειδοποιούν ότι, αν δεν βρεθεί θεραπεία, ο αριθμός αυτός θα διπλασιαστεί στην επόμενη εικοσαετία και θα τριπλασιαστεί μέχρι το 2050. Το κόστος της άνοιας, υπολογίστηκε το 2010 σε 604 δισεκατομμύρια δολάρια, ποσόν που ισοδυναμεί με το 1% του ΑΕΠ παγκοσμίως.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, υπάρχει μια καινούργια περίπτωση άνοιας κάθε 4 δευτερόλεπτα. Εάν λάβουμε υπόψη μας τη ραγδαία γήρανση του πληθυσμού, τα επόμενα 40 χρόνια θα υπάρξουν 115 εκατ. άτομα με άνοια παγκοσμίως, κάτι που θα επιβαρύνει κατά πολύ τα υγειονομικά συστήματα των χωρών.
Σύμφωνα με την πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Νόσου Αλτσχάιμερ, καθηγήτρια του ΑΠΘ Μάγδα Τσολάκη, παρατηρείται σημαντική αύξηση του αριθμού των κρουσμάτων τα τελευταία χρόνια. Τα νέα περιστατικά κάθε χρόνο είναι περισσότερα από το άθροισμα των νέων αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων, των περιστατικών με καρκίνο του μαστού και αυτών με σακχαρώδη διαβήτη. Ο μέσος όρος έναρξης της νόσου είναι τα 75 χρόνια. Σε μικρότερες ηλικίες, κάτω των 65 ετών, το ποσοστό εμφάνισης της νόσου δεν υπερβαίνει το 7%-10%.
Στην Ελλάδα οι ασθενείς με άνοια υπολογίζονται γύρω στις 200.000, και μαζί τους πάσχει όλη η οικογένεια. Σύμφωνα με την πρόεδρο της Εταιρείας Νόσου Αλτσχάιμερ και Συναφών Διαταραχών Αθηνών και της Ελληνικής Εταιρείας Άνοιας, Παρασκευή Σακκά, στην οικογενειοκρατική ελληνική κοινωνία οι ασθενείς με άνοια φροντίζονται κατά 90% στο σπίτι από 400.000 περιθάλποντες, μέλη των οικογενειών τους (συζύγους, παιδιά, αδέλφια). Οι αυξημένες απαιτήσεις φροντίδας των ασθενών με άνοια, επιδρούν στην υγεία των περιθαλπόντων, επηρεάζουν τη συμμετοχή τους σε κοινωνικές και επαγγελματικές δραστηριότητες, περιορίζουν τον ελεύθερο χρόνο τους, κλονίζουν την κοινωνική τους θέση και απειλούν την οικονομική τους ασφάλεια.
«Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν εξειδικευμένες δομές φιλοξενίας ασθενών με άνοια, δεν υπάρχουν επιδόματα για περιθάλποντες ακόμη και στα προχωρημένα στάδια της άνοιας, δεν διατίθενται κονδύλια για έρευνα και δεν υπάρχει νομοθετικό πλαίσιο για θέματα που αφορούν ασθενείς με άνοια», αναφέρει η Π. Σακκά.
Οι πολλαπλές και εξειδικευμένες ανάγκες των ασθενών με άνοια στην Ελλάδα καλύπτονται στο μεγαλύτερο ποσοστό τους από τις 25 εταιρείες Αλτσχάιμερ. Τα 11 Κέντρα Ημέρας των οργανώσεων αυτών σε όλη την Ελλάδα είναι Μονάδες Ημερήσιας Θεραπευτικής Φροντίδας των ασθενών και συγχρόνως παρέχουν εκπαίδευση και υποστήριξη στους περιθάλποντες και τις οικογένειες των πασχόντων. Ωστόσο, ο αριθμός των Κέντρων Ημέρας είναι δυσανάλογα μικρός σε σχέση με το συνολικό αριθμό των ατόμων με άνοια στη χώρα μας και υπάρχει επιτακτική ανάγκη ίδρυσης νέων. «Αντί γι’ αυτό», προσθέτει η κ. Σακκά, «οι οικονομικές περικοπές και η μεγάλη καθυστέρηση στη χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό, έχουν ως αποτέλεσμα το κλείσιμο των λίγων υφιστάμενων δομών και υπηρεσιών».
Σύμφωνα με τον Γενικό Διευθυντή της Διεθνούς Ένωσης για τη Νόσο Αλτσχάιμερ, Μαρκ Βόρτμαν, αν γίνει σωστή διαχείριση της ασθένειας με έγκυρη και έγκαιρη διάγνωση, καθώς και παροχή φροντίδας στους ίδιους τους ασθενείς και στους ανθρώπους που τους περιθάλπουν, θα υπάρξουν πολλά οφέλη για ολόκληρη την κοινωνία.
«Οι έρευνες έχουν δείξει ότι, όταν η νόσος αντιμετωπίζεται σωστά εξαρχής, το κόστος περίθαλψης μειώνεται». Ωστόσο, σημειώνει, ακόμη η νόσος δεν αντιμετωπίζεται σωστά στο σύνολό της. Σε όλα τα κράτη -υπογραμμίζει- οι αρμόδιοι δεν είναι ενήμεροι για το πραγματικό κόστος της άνοιας. Επίσης, οι περισσότεροι άνθρωποι φοβούνται τη νόσο και δεν ζητούν βοήθεια όταν εμφανίζονται τα πρώτα συμπτώματα. Οι συνθήκες αυτές, δεν επιτρέπουν στους πάσχοντες μία καλύτερη ζωή. Το στίγμα και ο κοινωνικός αποκλεισμός αποτελούν τα κυριότερα εμπόδια για τους ανθρώπους με άνοια και τους περιθάλποντές τους.
Η πρόσφατη παγκόσμια έκθεση για τη νόσο Αλτσχάιμερ, αποκαλύπτει πως σχεδόν ένας στους τέσσερις ανθρώπους με άνοια (24%) αποκρύπτει ή συγκαλύπτει τη διάγνωση και θεωρεί ότι ο κοινωνικός στιγματισμός είναι ο κυριότερος λόγος γι’ αυτό. Επιπλέον, το 40% των ατόμων με άνοια, αναφέρει, δεν ενσωματώνεται στην καθημερινή ζωή. Αυτό που είναι εντυπωσιακό, είναι ότι σχεδόν 2 στους 3 ανθρώπους με άνοια πιστεύουν ότι δεν υπάρχει κατανόηση για την άνοια στη χώρα τους.
Η έκθεση παρέχει 10 σημεία-συστάσεις, ώστε να διευκολύνει τις κυβερνήσεις και τις κοινωνίες να καταπολεμήσουν το στίγμα. Σ’ αυτές συμπεριλαμβάνονται και προτάσεις για την ενημέρωση και εκπαίδευση του κοινού, καθώς σχεδόν το 50% των ατόμων στην έρευνα ανέδειξαν την εκπαίδευση και την ευαισθητοποίηση ως πολύ σημαντικές προτεραιότητες που μπορούν να συνεισφέρουν στον αγώνα για την καταπολέμηση του στίγματος.
Δυστυχώς μόνο 8 κράτη από τα 193 που ανήκουν στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας έχουν σε εφαρμογή εθνικά στρατηγικά σχέδια για την άνοια, γεγονός που υποδεικνύει ότι πολύ περισσότερα μπορούν να γίνουν από τις κυβερνήσεις, ώστε να μετριαστούν οι σχετικές οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις.
