Παγκοσμίως, τόσο ο αριθμός όσο και το ποσοστό των ηλικιωμένων παρουσιάζουν μεγάλη αύξηση τις τελευταίες δεκαετίες. Στην Ελλάδα υπολογίζεται σήμερα πως το 20% του συνολικού πληθυσμού υπερβαίνει την ηλικία των 65 ετών.
Η υγεία των ηλικιωμένων εξαρτάται όχι μόνο από τα ιατρικά προβλήματα που πιθανόν έχουν, αλλά και από το κοινωνικό και φυσικό περιβάλλον.
Οι παράγοντες κινδύνου για την πρόκληση πτώσης και οι επιπτώσεις τους
Με τον όρο πτώση, εννοούμε το γεγονός κατά το οποίο ένα άτομο βρίσκεται απροσδόκητα από την όρθια, καθιστή ή οριζόντια θέση στο έδαφος, ενώ η υψομετρική διαφορά των δύο θέσεων είναι μικρότερη του ενός (1) μέτρου.
Οι πτώσεις των ηλικιωμένων αποτελούν σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας ιδιαίτερα από άποψη νοσηρότητας, θνητότητας και κόστους αντιμετώπισης. Το 28% με 35% των ατόμων ηλικίας μεγαλύτερης των 65 ετών υφίσταται τουλάχιστον μία πτώση το χρόνο και το ποσοστό αυτό αυξάνει στο 32 με 42% για άτομα ηλικίας μεγαλύτερης των 75 ετών (17 εκατομμύρια περίπου Ευρωπαίοι). Η συχνότητα των πτώσεων αυξάνει με την πάροδο της ηλικίας.
Οι πτώσεις δεν προκαλούν μόνο κατάγματα προκαλούν και μείωση της αυτοπεποίθησης λόγω του φόβου μιας μελλοντικής πτώσης οι ασθενείς περιορίζουν τη φυσική τους δραστηριότητα, μειώνοντας έτσι σημαντικά τις κοινωνικές τους επαφές.
Η ηλικία και μόνο μειώνει την αντοχή του οστού. Η ετήσια επίπτωση των πτώσεων σε άτομα ηλικίας μεγαλύτερης των 70 ετών ανέρχεται στο 49% και περίπου οι μισοί αυτών που υφίστανται πτώση πέφτουν επανειλημμένα.
Οι παράγοντες κινδύνου για την πρόκληση πτώσης διακρίνονται σε:
• περιβαλλοντικούς( χαλάκια, ανεπαρκής φωτισμός, μη ασφαλείς σκάλες κ.λ.π)
•φαρμακευτικούς (αντικαταθλιπτικά, υπνωτικά κ.α.)
•παθολογικά αίτια (καρδιαγγειακές παθήσεις, νευρολογικά αίτια, ορθοστατική υπόταση κ.α.)
•άλλες καταστάσεις υγείας σχετιζόμενες με την ηλικία (οπτική οξύτητα, διανοητική έκπτωση, δόνηση, χρόνος αντίδρασης, ταλάντευση σώματος κ.α.)
•διατροφικούς (ανεπάρκεια ασβεστίου και βιταμίνης D)
•και απουσία άσκησης (μυϊκή ισχύς τετρακέφαλού μυός).
Περισσότεροι από 450.000 ηλικιωμένα άτομα στην Ευρώπη λόγω πτώσης σπάνε κάθε χρόνο το ισχίο τους. Στην Ελλάδα ο ετήσιος αριθμός των ηλικιωμένων (70 και πλέον χρόνων) με κάταγμα ισχίου κυμαίνεται μεταξύ 15.000 με 20.000!!! Τα κατάγματα του ισχίου είναι τα σοβαρότερα, κλινικά, διότι απαιτούν πάντοτε νοσηλεία και χειρουργική αντιμετώπιση. Πάνω από το 90% των καταγμάτων ισχίου προκαλούνται από πτώσεις. Είναι τα πιο επικίνδυνα κατάγματα και η χειρουργική αποκατάσταση είναι μονόδρομος.
Σύγχρονες τεχνικές αντιμετώπισης των καταγμάτων
Παρόλα αυτά η θνητότητα των ηλικιωμένων αυτών ασθενών τα δύο πρώτα χρόνια μετά την εγχείρηση φτάνει το 50%, λόγω επιπλοκών και μόνο ένα 30% των ασθενών επανέρχονται στην πρότερη κινητική δραστηριότητα και στην ποιότητα ζωής τους. Η συχνότητα εκδήλωσης καταγμάτων του ισχίου αυξάνεται γεωμετρικά με την ηλικία. Εκτός από τις οικονομικές συνέπειες των καταγμάτων ισχίου έχουμε και σοβαρή αναπηρία των ασθενών αυτών, με μεγάλες ψυχοκοινωνικές συνέπειες.
Τα κατάγματα του ισχίου ανάλογα με το σημείο του οστού που συμβαίνουν χωρίζονται αδρά σε διατροχαντήρια και υποκεφαλικά.
Σήμερα,η χειρουργική αντιμετώπιση των καταγμάτων αυτών γίνεται με σύγχρονες τεχνικές, ελάχιστης επεμβατικότητας, για να μειωθούν οι επιπλοκές και να αποφευχθεί η μετεγχειρητική χωλότητα και το πιο σημαντικό, ο ασθενής να περπατήσει ΑΜΕΣΑ.
Για τα διατροχαντήρια κάταγματα, η σύγχρονη ελάχιστα επεμβατική χειρουργική θεραπεία είναι τα ενδομυελικά συστήματα -Gamma nails (αυξημένη σταθερότητα). Και εδώ, λόγω του ότι η ήλωση γίνεται κλειστά, έχουμε μικρό χειρουργικό χρόνο, μικρές απώλειες αίματος και χαμηλή νοσηρότητα (μειωμένος κίνδυνος λοίμωξης).
Μετεγχειρητικά πετυχαίνεται η άμεση έγερση απ’ το κρεβάτι, η άμεση βάδιση και η αποφυγή των επιπλοκών που δημιουργούνται από την παρατεταμένη κατάκλιση.
Τα υποκεφαλικά κατάγματα αντιμετωπίζονται με ημιολική ή με ολική αρθροπλαστική ισχίου. Και εδώ στόχος του χειρουργείου είναι η άμεση αποκατάσταση κι η γρήγορη κινητοποίηση του ασθενούς με τη λιγότερη απώλεια αίματος. Αυτό πετυχαίνεται με την τεχνική AMIS ισχίου.
Στην προσπέλαση του ισχίου η μοναδική MIS τεχνική είναι η AMIS (anterior minimal invasive surgery). Πέραν της τομής του δέρματος ,η AMIS είναι η τεχνική η οποία σέβεται τους μύες και τα νεύρα.
Τα πλεονεκτήματα της AMIS του ισχίου είναι:
1. Μικρή τομή του δέρματος (6-8 εκ.)
2. Μειωμένος έως μηδενικός μετεγχειρητικός πόνος.
3. Μειωμένος κίνδυνος μετεγχειρητικής χωλότητας.
4. Μειωμένη έως και μηδενική πιθανότητα μετεγχειρητικού εξαρθήματος.
5. Μειωμένη παραμονή στο νοσοκομείο.
6. Μειωμένη απώλεια αίματος.
7. Μικρότερη περίοδος αποκατάστασης.
8. Γρηγορότερη επάνοδος στις καθημερινές δραστηριότητες.
Με δεδομένο ότι καμία θεραπεία δεν είναι καλύτερη και οικονομικότερη από την πρόληψη, η προσπάθεια για ελαχιστοποίηση των συνεπειών μιας πτώσης είναι σημαντική.
Για την πρόληψη των πτώσεων οι ηλικιωμένοι πρέπει να έχουν καλή υγεία άρα τακτικό ιατρικό έλεγχο, συχνή αξιολόγηση των χορηγούμενων φαρμάκων, τακτικό έλεγχο της όρασης, και ήπια άσκηση. Τέλος πρέπει να γίνουν αλλαγές διαρρύθμισης του χώρου διαβίωσης των ηλικιωμένων με στόχο την ελάττωση των εμποδίων που μπορούν να προκαλέσουν πτώση.
Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με τον κ. Γεώργιο Δημάκη,
Δ/ντή Ορθοπεδικό Χειρουργό, Εξειδικευμένο στις ελάχιστα επεμβατικές χειρουργικές τεχνικές των κάτω άκρων, τηλ. : 6945 797 797 ή επισκεφτείτε την ιστοσελίδα: www.advancedorthopedics.gr & www.gdimakis.gr
