Αν σας έχει τύχει ποτέ να εμφανίσετε πέτρα στα νεφρά και να την απορρίψει από μόνος του ο οργανισμός σας, γνωρίζετε πολύ καλά ότι πρόκειται για μια από τις πλέον επίπονες εμπειρίες.
«Οι πέτρες στα νεφρά είναι πιο συχνές στους άντρες παρά στις γυναίκες και περίπου στο 50% των ανθρώπων που εμφανίζουν πέτρες αυτές ξαναεμφανίζονται μέσα σε 10-15 χρόνια αν δεν ληφθούν τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα» αναφέρει ο Δρ Brian Eisner, συνδιευθυντής του Προγράμματος Νεφρολιθίασης στο συνεργαζόμενο με το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης.
Πώς σχηματίζονται οι πέτρες στα νεφρά
Οι πέτρες σχηματίζονται στα νεφρά όταν αυξάνεται υπερβολικά εντός των νεφρών η συγκέντρωση ορισμένων ουσιών, όπως το οξαλικό ασβέστιο και το ουρικό οξύ, με αποτέλεσμα να σχηματίζονται μικροί κρύσταλλοι. Οι κρύσταλλοι μπορεί σταδιακά να μεγαλώσουν σε μέγεθος, σχηματίζοντας τις λεγόμενες πέτρες (λίθους). Ποσοστό 80-85% των λίθων αποτελούνται από οξαλικό ασβέστιο.
Μια πέτρα που έχει σχηματιστεί μέσα στο νεφρό μπορεί να μετακινηθεί στον ουρητήρα, μπλοκάροντας τη φυσιολογική ροή των ούρων. Αποτέλεσμα αυτού είναι ο ισχυρός πόνος (συνήθως στη μία πλευρά του σώματος, ανάμεσα στο στομάχι και στη μέση), η εμφάνιση αίματος στα ούρα (αιματουρία), η ναυτία, ο εμετός κ.ά. Εάν η πέτρα συνεχίσει να μετακινείται προς την ουροδόχο κύστη, συχνά εκδηλώνονται συμπτώματα όπως συχνουρία, αίσθημα πίεσης στην κύστη ή πόνος στη βουβωνική χώρα.
«Εάν σας ταλαιπωρεί οποιοδήποτε από αυτά τα συμπτώματα, απευθυνθείτε στον γιατρό σας» συνιστά ο Δρ Eisner.
Πότε απορρίπτονται αυτόματα οι πέτρες
Μια μικρή σε μέγεθος πέτρα μπορεί να απορριφθεί από μόνη της από το σώμα. Η διαδικασία αυτή μπορεί να ολοκληρωθεί σε διάστημα αρκετών εβδομάδων ή και μηνών, ανάλογα με το ακριβές μέγεθος της πέτρας ή και τον αριθμό των λίθων που υπάρχουν στα νεφρά.
Μη συνταγογραφούμενα παυσίπονα όπως η ιβουπροφαίνη, η παρακεταμόλη και η ναπροξένη βοηθούν να αντιμετωπιστεί ο πόνος έως ότου απορριφθεί η πέτρα. Ο γιατρός μπορεί επίσης να συνταγογραφήσει ένα φάρμακο που ονομάζεται άλφα-αναστολέας, το οποίο βοηθά να χαλαρώσουν οι μύες του ουρητήρα, ώστε να απορριφθεί η πέτρα ταχύτερα και πιο ανώδυνα.
Όταν ο πόνος της νεφρολιθίασης είναι υπερβολικά ισχυρός ή σε περίπτωση που η πέτρα είναι πολύ μεγάλη σε μέγεθος, τότε συνιστάται η χειρουργική επέμβαση, η λιθοτριψία ή η απομάκρυνση της πέτρας ενδοσκοπικά.
Πώς θα αποφύγετε τις πέτρες στα νεφρά
Δεν υπάρχει τρόπος να εξαλείψετε εντελώς τον κίνδυνο νεφρολιθίασης, ωστόσο οι 5 στρατηγικές που θα δείτε παρακάτω αποδεδειγμένα μειώνουν αρκετά τον κίνδυνο.
1. Επαρκής ενυδάτωση: Έρευνα του 2015 από το Εθνικό Ίδρυμα Νεφρού των ΗΠΑ έχει υποδείξει ότι οι άνθρωποι που παράγουν 2-2,5 λίτρα ούρων καθημερινά διατρέχουν 50% μικρότερο κίνδυνο νεφρολιθίασης σε σύγκριση με όσους παράγουν μικρότερη ποσότητα ούρων. Για να παραχθούν αυτά τα 2-2,5 λίτρα ούρων, η πρόσληψη νερού πρέπει να φτάνει περίπου τα 2 λίτρα καθημερινά.
2. Μείωση της κατανάλωσης τροφών με οξαλικές ενώσεις: Τροφές όπως το σπανάκι, το παντζάρι και τα αμύγδαλα είναι πλούσιες σε οξαλικές ενώσεις κι έτσι αυξάνουν τον κίνδυνο σχηματισμού λίθων από τις συγκεκριμένες ουσίες. Τροφές με μέτρια περιεκτικότητα σε οξαλικές ενώσεις είναι η σοκολάτα και τα μούρα. Η πρόσληψη οξαλικών ενώσεων από τη διατροφή πρέπει να γίνεται με μέτρο.
3. Λεμόνια: Το κιτρικό οξύ του λεμονιού ενώνεται με το ασβέστιο κι έτσι εμποδίζει τον σχηματισμό των λίθων. «Μελέτες δείχνουν ότι αν κάποιος πίνει καθημερινά μισό φλιτζάνι συμπυκνωμένο χυμό λεμόνι αραιωμένο σε νερό ή χυμό από δύο λεμόνια μπορεί πιθανώς να μειώσει τον κίνδυνο νεφρολιθίασης» αναφέρει ο Δρ Eisner.
4. Προσοχή στο αλάτι: Μια διατροφή πλούσια σε αλάτι αυξάνει τον κίνδυνο νεφρολιθίασης επειδή ανεβάζει τα επίπεδα ασβεστίου στα ούρα. Η συνολική ημερήσια πρόσληψη αλατιού δεν πρέπει να ξεπερνά τα 2.300 mg, ενώ για όσους έχουν εμφανίσει ξανά στο παρελθόν πέτρες στα νεφρά το όριο μπαίνει στα 1.500 mg.
5. Μείωση της κατανάλωσης ζωικών πρωτεϊνών: Η υπερβολική κατανάλωση κόκκινου κρέατος, αυγών και πουλερικών ανεβάζει τα επίπεδα ουρικού οξέος. Οι πέτρες ουρικού οξέος σχηματίζονται όταν το pH των ούρων είναι πολύ χαμηλό.
