Τα πολυσυζητημένα φάρμακα αγωνιστές υποδοχέων της ορμόνης GLP-1 για την απώλεια βάρους αναδεικνύει το περιοδικό Science ως επιστημονικό επίτευγμα για το 2023, καθώς «υπόσχονται» ένα ευρύτερο φάσμα από οφέλη για την υγεία.
Τα φάρμακα αυτά μιμούνται μια ορμόνη του εντέρου που ονομάζεται «πεπτίδιο που προσομοιάζει στη γλυκαγόνη 1» («Glucagon-like peptide-1» ή GLP-1).
Αρχικά αναπτύχθηκαν για τον διαβήτη πριν από 20 χρόνια, αλλά πρόσφατα διαπιστώθηκε ότι προκαλούν σημαντική απώλεια βάρους με, ως επί το πλείστον, διαχειρίσιμες παρενέργειες.
Φέτος, δύο κλινικές δοκιμές διαπίστωσαν ότι τα φάρμακα αυτά είχαν σημαντικά οφέλη για την υγεία, πέρα από την ίδια την απώλεια βάρους: μείωσαν τα συμπτώματα καρδιακής ανεπάρκειας και τον κίνδυνο καρδιακών προσβολών και εγκεφαλικών στα άτομα με παχυσαρκία.
Επιπλέον, επί του παρόντος βρίσκονται σε εξέλιξη αρκετές δοκιμές που διερευνούν τη χρήση τους στη θεραπεία του εθισμού στα ναρκωτικά, του Αλτσχάιμερ και της νόσου Πάρκινσον. Για τον λόγο αυτό το περιοδικό Science ανακήρυξε τα συγκεκριμένα φάρμακα ως το επίτευγμα της χρονιάς.
«Παρά την υπόσχεσή τους, οι αγωνιστές του GLP-1 έχουν εγείρει περισσότερες ερωτήσεις από όσες έχουν απαντήσει, χαρακτηριστικό γνώρισμα μιας πραγματικής ανακάλυψης», γράφει μεταξύ άλλων ο Χόλντεν Θορπ, editor-in-chief των περιοδικών Science.
Στο άρθρο αναδεικνύονται, επίσης, οι ανησυχίες σχετικά με το κόστος, τη διαθεσιμότητα, τις παρενέργειες των φαρμάκων και τη δυνητική ανάγκη να λαμβάνονται επ’ αόριστον.
Οι γιατροί, εξάλλου, ανησυχούν ότι στη χρήση των φαρμάκων αυτών καταφεύγουν και άτομα που δεν είναι παχύσαρκα ή υπέρβαρα, για να αδυνατίσουν γρήγορα.
Τη λίστα με τα επιτεύγματα της χρονιάς για το 2023 συμπληρώνουν, επίσης:
η πρόοδος στις θεραπείες με αντισώματα που μπορεί να επιβραδύνουν τον νευροεκφυλισμό στον εγκέφαλο ατόμων με Αλτσχάιμερ,
η ανακάλυψη φυσικών πηγών υδρογόνου κάτω από την επιφάνεια της Γης,
η ώθηση για συστημικές αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται μισθολογικά οι επιστήμονες που ξεκινούν τη σταδιοδρομία τους σε ιδρύματα σε όλο τον κόσμο,
η επιβεβαίωση της χρονολόγησης των ανθρώπινων αποτυπωμάτων που ανακαλύφθηκαν σε μια αρχαία λίμνη στο Νέο Μεξικό στα 21.000 με 23.000 χρόνια πριν από σήμερα,
η ανησυχητική επιβράδυνση της βιολογικά καθοδηγούμενης απορρόφησης και δέσμευσης άνθρακα από την ατμόσφαιρα στον ωκεανό (φαινόμενο γνωστό ως «βιολογική αντλία»),
τα διαστρικά σήματα από συγχωνεύσεις τεράστιων μαύρων τρυπών,
η ανάπτυξη της πρόγνωσης καιρού με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης,
τα νέα εμβόλια κατά της ελονοσίας, και
η ανάπτυξη του υπερυπολογιστή εξακλίμακας, που υπόσχεται να φέρει άνευ προηγουμένου υπολογιστική ισχύ σε πολλούς τομείς της επιστήμης.
Στη λίστα παρουσιάζονται, πάντως, και οι… καταστροφές της χρονιάς στον κόσμο της Επιστήμης. Αυτές είναι το αμερικανικό Πρόγραμμα της Ανταρκτικής και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει (ακύρωση ή μείωση έργων, κατηγορίες για σεξουαλική παρενόχληση, αυξανόμενο κόστος), η συνεχιζόμενη διχόνοια για την αιτία της πανδημίας Covid-19, η έρευνα για επίτευξη υπεραγωγιμότητας σε θερμοκρασία δωματίου, που στη συνέχεια αμφισβητήθηκε και ανακλήθηκε, και, τέλος, η μείωση της χρήσης του X (πρώην Twitter) από επιστήμονες, με αποτέλεσμα να διασπαστούν πολλές διαδικτυακές επιστημονικές κοινότητες, αλλά και κυριότερα η απόφαση του X να σταματήσει να μοιράζεται τα δεδομένα του με ερευνητές, με συνέπεια να δυσχεράνει μελέτες για θέματα, όπως η πόλωση και η παραπληροφόρηση. Ως προς το τελευταίο αναδεικνύεται η σημασία της νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης που απαιτεί από πλατφόρμες, όπως η X, να παρέχουν σε ανεξάρτητους ερευνητές κάποια πρόσβαση στα δεδομένα από την 1η Ιανουαρίου 2024, «αν και το πόσο χρήσιμη θα αποδειχθεί αυτή η οδός θα γίνει ξεκάθαρο το επόμενο έτος».
