Το περιεδρικό συρίγγιο (επιστημονικά ορθοπρωκτικό συρίγγιο), αποτελεί μια μη φυσιολογική επικοινωνία μεταξύ του ορθού και του δέρματος γύρω από τον πρωκτό. Το περιεδρικό συρίγγιο δημιουργείται από την παθολoγική ανάπτυξη ενός πόρου με δύο ανοίγματα: του έσω στομίου που βρίσκεται εντός του ορθού και του έξω στομίου στην επιφάνεια του δέρματος γύρω από τον πρωκτό. Το εξωτερικό στόμιο είναι αυτό που συνήθως εντοπίζεται από τον ασθενή ή τον Ιατρό σαν μικρή οπή του δέρματος.
Η συλλογή πύου εντός του πόρου ή στην περιοχή μεταξύ του ορθού και του περιπρωκτικού δέρματος πριν την δημιουργία του πόρου, ονομάζεται περιεδρικό απόστημα και αποδίδεται στην ίδια νόσο. Μέχρι σήμερα δεν έχει διευκρινισθεί εάν η ανάπτυξη του αποστήματος προηγείται αυτής του συριγγίου ή το αντίθετο: ένας ασθενής μπορεί να εμφανίσει συρίγγιο το οποίο δύναται να οδηγήσει στη δημιουργία αποστήματος, ή να αναπτύξει απόστημα που ενδεχομένως να οδηγήσει στην δημιουργία συριγγίου.
Συχνότητα και αίτια εμφάνισης των περιεδρικών συριγγίων και απόστηματων
Τα περιεδρικά συρίγγια συναντώνται με συχνότητα 1 στους 10.000 του πληθυσμού συνήθως σε ηλικίες μεταξύ 20 έως 60 ετών, με μεγαλύτερη συχνότητα στους άνδρες (2 στους 3 ασθενείς). Εμφανίζεται συχνότερα σε ασθενείς με φλεγμονώδες νόσημα του εντέρου ή ανωμαλία στο ισοζύγιο κάποιων ηλεκτρολυτών και κυκλοφορούντων μετάλλων (χαλκό, ψευδάργυρο, μαγνήσιο, σίδηρο), καθώς και σε ασθενείς με ένδεια κάποιων βιταμινών (Α, Β6, Β12, C, D και Ε). Σύμφωνα με διεθνείς μελέτες, η κληρονομικότητα δεν ενοχοποιείται για την ανάπτυξη της νόσου.
Στο τελικό τμήμα του ορθού κοντά στον πρωκτό, υπάρχουν κάποιοι ανατομικοί σχηματισμού που ονομάζονται πρωκτικές κρύπτες του Morgani οι οποίοι φέρουν αδένες για την παραγωγή βλέννης για τη επικάλυψη των κοπράνων και τη διευκόλυνση της κένωσης. Τυχούσα απόφραξη ή τραυματισμός των πόρων εκβολής της βλέννης οδηγεί σε είσοδο μικροβίων, λοίμωξη και φλεγμονή της περιοχής, οδηγώντας στην ανάπτυξη περιεδρικού αποστήματος ή συριγγίου. Στο 90% των περιπτώσεων η ανάπτυξη συριγγίου είναι ιδιοπαθής (π.χ. μικροτραυματισμός των κρυπτών του Morgani), στο 3% εμφανίζεται σε ασθενείς με ελκώδη κολίτιδα ή νόσο του Crohn, στο 3% είναι μετατραυματικής ή μετεγχειρητικής αιτιολογίας, στο 3% εμφανίζεται ως αποτέλεσμα προϋπάρχουσας ραγάδας του πρωκτικού δακτυλίου και στο 1% σε έλλειψη βιταμινών ή μετάλλων, ή σε ύπαρξη ιδιαίτερης γενικευμένης λοίμωξης, όπως η σύφιλη, ή η φυματίωση κ.α. Υπολογίζεται ότι το 30-50% των ασθενών με περιεδρικό απόστημα αναπτύσσει συρίγγιο και το 80% των συριγγίων εμφανίζονται σε ασθενείς που είχαν περιεδρικό απόστημα.
Πώς εντοπίζεται το περιεδρικό συρίγγιο ή το απόστημα;
Ο ασθενής με περιεδρικό απόστημα έχει χαρακτηριστικό, μόνιμο πόνο κατά τη διάρκεια της ημέρας, (ιδιαίτερο γνώρισμα η αίσθηση παλμού στην πάσχουσα περιοχή) αδυνατεί να καθίσει, πονάει κατά την βάδιση και ο πόνος γίνεται εντονότερος με το βήχα ή το γέλιο. Τοπικά η περιοχή είναι διογκωμένη και εξέρυθρη, ενώ ο ασθενής μπορεί να εμφανίσει υψηλό πυρετό και αίσθημα κακουχίας. Σε περίπτωση αυτόματης διάνοιξης και παροχέτευσης του αποστήματος (με ακόλουθη έξοδο του πύου) ο πόνος υποχωρεί.
Το συρίγγιο συνήθως συνυπάρχει με μόνιμη περιπρωκτική υγρασία, εκροή δύσοσμου υγρού, έντονο κνησμό (φαγούρα) στην περιοχή, εμφάνιση πόνου και εμπύρετου ενώ σε περίπτωση απόφραξης του συραγγώδους πόρου παρατηρείται υποτροπιάζουσα εμφάνιση αποστημάτων. Συχνά ο ασθενής παρουσιάζει έντονο πόνο και ενίοτε αιμορραγία κατά τη διάρκεια της κένωσης ενώ ο ερεθισμός της περιοχής μπορεί να οδηγήσει σε διάρροιες.
Εκτός από την κλινική εξέταση, η συριγγογραφία, το ενδοορθικό υπερηχογράφημα και η μαγνητική τομογραφία μπορούν να βοηθήσουν στην χαρτογράφηση και την εύρεση της ακριβούς θέσης των συριγγίων.
Γιατί είναι επικίνδυνο το περιεδρικό συρίγγιο και το απόστημα;
Σε παραμελημένες περιπτώσεις το απόστημα μπορεί να λάβει πολύ μεγάλες διαστάσεις καταλαμβάνοντας τον ευθισχιακό χώρο (η περιοχή γύρω από το ορθό που εκτείνεται ψηλά στην πύελο και τον οπισθοπεριτοναϊκό χώρο) και να οδηγήσει σε σήψη, θέτοντας σε κίνδυνο ακόμη και τη ζωή του ασθενούς. Το συρίγγιο μετά από υποτροπιάζουσες φλεγμονές μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία επιπλέον κλάδων (συριγγίων), σε τμηματική καταστροφή του πρωκτικού σφιγκτήρα ή και πρωκτική σήψη, καθιστώντας αναπόφευκτη τη δημιουργία κολοστομίας (παρά φύσιν έδρας) για να αποφευχθεί η γενικευμένη σήψη και να διαφυλαχθεί η ζωή του ασθενούς.
Θεραπεία περιεδρικών συριγγίων και αποστημάτων
Η θεραπεία των περιεδρικών συριγγίων και των αποστημάτων είναι πάντοτε χειρουργική αλλά η επιλογή της κατάλληλης τεχνικής εξαρτάται από την νόσο. Η θεραπεία του αποστήματος πραγματοποιείται κατόπιν διάνοιξης με χρήση laser και παροχέτευσης του πύου για να εκτονωθεί η φλεγμονή και να υποχωρήσουν τα συμπτώματα που τη συνοδεύουν.
Η χειρουργική αντιμετώπιση των επιφανειακών συριγγίων είναι σχετικά απλή, όμως η θεραπεία συριγγίων που συνυπάρχουν με χρόνια φλεγμονή του εντέρου ή πιο περίπλοκων συριγγίων που σχετίζονται με τον πρωκτικό σφιγκτήρα, είναι ιδιαίτερα απαιτητική λόγω του κινδύνου βλάβης του σφιγκτήρα που ενδέχεται να οδηγήσει σε ακράτεια. Οι κλασικές χειρουργικές τεχνικές συνοδεύονται από ποσοστό επανεμφάνισης του συριγγίου περίπου 30%, με κύριες αιτίες υποτροπής τη μη ανεύρεση του έσω στομίου και την πλημμελή εκτομή του τοιχώματος του πόρου.
Η ανάγκη ελαχιστοποίησης του χειρουργικού τραύματος, αποτροπής των κινδύνων για το σφιγκτήρα, μικρότερης ταλαιπωρίας και ταχύτερης αποθεραπείας οδήγησε στην ανάπτυξη διαφόρων λιγότερο επεμβατικών θεραπειών χωρίς όμως να βελτιώσουν το ποσοστό υποτροπής της νόσου.
FiLaC – η καινοτόμος θεραπεία συριγγίων
Τα τελευταία χρόνια μια καινοτόμος τεχνική (FiLaC®- Fistula Laser Closure) έχει καταστήσει τη θεραπεία των αποστημάτων και των περιεδρικών συριγγίων απλούστερη, λιγότερο επεμβατική και απόλυτα ασφαλή. Η θεραπεία πραγματοποιείται με χειρουργικό laser και ειδικούς, πολύ λεπτούς, εύκαμπτους καθετήρες που παρέχουν εύκολη προσπέλαση από το υπάρχον έξω στόμιο και μέχρι το έσω στόμιο του συριγγίου. Εφαρμόζοντας εστιασμένα, με απόλυτη ασφάλεια και ακρίβεια την ενέργεια laser μέσα από ειδικούς καθετήρες (Radial 2Ring 360°) στο εσωτερικό του συριγγώδους πόρου επιτυγχάνουμε την ενδοσκοπική καταστροφή του τοιχώματος του συριγγίου και τη συρρίκνωση των ιστών οδηγώντας στην ταχεία επούλωση και σφράγιση του κενού χώρου που μένει. Η εστιασμένη ακτινοβολία διατηρεί απόλυτα ασφαλείς τους περιβάλλοντες ιστούς και τους μύες του σφιγκτήρα.
Η θεραπεία με τη μέθοδο FiLaC ενδείκνυται για την αντιμετώπιση όλων των τύπων περιεδρικών συριγγίων, δεν απαιτεί καμία τομή του έσω στομίου ή του συραγγώδους πόρου, ή τη χρήση κρημνών, ενώ το μήκος του συριγγίου δεν αποτελεί περιορισμό. Διαρκεί λίγα μόλις λεπτά και μπορεί να πραγματοποιηθεί ακόμα και ως χειρουργείο μιας ημέρας (δε χρήζει νοσηλείας), προσφέροντας σημαντικά πλεονεκτήματα για τον ασθενή. Είναι μια απλή, σύντομη κι αναίμακτη τεχνική, η οποία εφαρμόζεται χωρίς τομές και το ενδεχόμενο μολύνσεων ή άλλων επιπλοκών εκμηδενίζεται. Δεν χρειάζονται αλλαγές μετά την επέμβαση γιατί δεν υπάρχει τραύμα, ο μετεγχειρητικός πόνος είναι ανύπαρκτος, συνοδεύεται από άριστα κλινικά και αισθητικά αποτελέσματα ενώ οι ασθενείς μπορούν να επιστρέψουν άμεσα στις καθημερινές τους δραστηριότητες απαλλαγμένοι από τον πόνο.
Η μέθοδος FiLaC® είναι τυποποιημένη και εξαιρετικά απλή στην εφαρμογή της, προσφέροντας μια εύκολη, ήπια, εναλλακτική και αποτελεσματική θεραπεία με πολύ συντομότερο χρόνο ανάρρωσης συγκριτικά με τις υπόλοιπες χειρουργικές μεθόδους.
Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με τον Δρ. Aθανάσιο Δερβίσογλου, Γενικός Χειρουργός, κιν.: 697 222 2200 ή επισκεφτείτε την ιστοσελίδα www.adlaser.gr
