Η σωστή διατροφή, ο έλεγχος της αρτηριακής πίεσης και της χοληστερόλης, καθώς και το γρήγορο βάδισμα θωρακίζουν τον οργανισμό από καρδιαγγειακά νοσήματα
Τα καρδιαγγειακά νοσήματα αποτελούν εδώ και δεκαετίες την πρώτη αιτία θανάτου στις χώρες του δυτικού κόσμου. Μια σειρά από παράγοντες που σχετίζονται με την καθημερινότητα του ανθρώπου επιβαρύνουν το καρδιαγγειακό σύστημα, προκαλώντας σοβαρές επιπλοκές στην υγεία. Αν κάποιος έχει κάποιον ή κάποιους από τους επιβαρυντικούς παράγοντες δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα έχει πρόβλημα με την καρδιά του.
Στατιστικά, ωστόσο, οι θάνατοι από καρδιαγγειακά νοσήματα αυξάνονται όσο αυξάνεται η παρουσία αυτών των παραγόντων. Επιπλέον, κάθε νέος επιβαρυντικός παράγοντας που προστίθεται αυξάνει γεωμετρικά τις πιθανότητες εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων.
Ο σημαντικότερος από αυτούς είναι το κάπνισμα το οποίο ευθύνεται για το 30% των θανάτων στην ηλικιακή ομάδα από 35 έως 69 ετών. Σύμφωνα με έρευνες, οι καπνιστές ζουν κατά μέσον όρο 13 χρόνια λιγότερο από τους μη καπνιστές. Επιπλέον, όσοι καπνίζουν έχουν από δύο έως τέσσερις φορές περισσότερες πιθανότητες, σε σχέση με τους μη καπνιστές, να μην επιζήσουν αν πάθουν έμφραγμα. Οι γυναίκες που καπνίζουν έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να πάθουν έμφραγμα αν παίρνουν και αντισυλληπτικά χάπια.
Δυστυχώς, στις ομάδες κινδύνου περιλαμβάνονται και οι παθητικοί καπνιστές. Η έκθεση σε περιβάλλον με πολλούς καπνιστές μόνο για μισή ώρα την ημέρα έχει ως συνέπεια τη δυσλειτουργία του ενδοθηλίου και των αγγείων για τουλάχιστον ένα εικοσιτετράωρο. Ακόμα μεγαλύτερες είναι οι συνέπειες από το παθητικό κάπνισμα στα παιδιά. Ερευνες έχουν δείξει ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν σε σπίτι καπνιστών έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να προσβληθούν από καρκίνο και από νοσήματα του αναπνευστικού συστήματος. Είναι χαρακτηριστικό ότι ίχνη νικοτίνης έχουν εντοπιστεί στο σώμα νεογνού, η μητέρα του οποίου δεν κάπνιζε.
Ο δεύτερος επιβαρυντικός παράγοντας, ο οποίος δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί σε ατομικό επίπεδο, είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση η οποία έχει τόσο μακροχρόνιες όσο και βραχυχρόνιες επιπτώσεις. Πολλά από τα σωματίδια που εντοπίζονται στην ατμόσφαιρα μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα στους πνεύμονες, όπως για παράδειγμα οξειδωτικό στρες και φλεγμονές, ενώ ενεργοποιούν μηχανισμούς που προκαλούν καρδιαγγειακά επεισόδια.
Για την εμφάνιση καρδιαγγειακών παθήσεων ενοχοποιείται επίσης η παχυσαρκία, η οποία ευθύνεται και για πολλές άλλες παθήσεις όπως ο διαβήτης και διάφορες μορφές καρκίνου. Περισσότερες επιπτώσεις στην υγεία τους αναμένεται να έχουν τα παιδιά που πάσχουν από παχυσαρκία. Ειδικά στην Ελλάδα το πρόβλημα είναι μεγάλο, καθώς ένα στα τέσσερα παιδιά έχει πολύ μεγαλύτερο βάρος από το κανονικό. Οι έρευνες δείχνουν ότι τα παχύσαρκα παιδιά έχουν μικρότερο προσδόκιμο ζωής από την προηγούμενη γενιά αφού αντιμετωπίζουν άμεσα τον κίνδυνο εμφάνισης μιας σοβαρής καρδιαγγειακής νόσου όταν μεγαλώσουν.
Κληρονομικότητα
Η καθιστική ζωή συμβάλλει στην αύξηση των περιστατικών εμφράγματος του μυοκαρδίου, αλλά είναι ένας παράγοντας κινδύνου που μπορεί να αντιμετωπιστεί άμεσα και εύκολα. Η συχνή και μετρίου βαθμού δυσκολίας άσκηση, όπως το γρήγορο βάδισμα, βοηθά πολύ την καρδιά. Κάποια από τα συμπτώματα που εξαφανίζονται με τη σωματική άσκηση είναι η απώλεια βάρους, η μείωση της αρτηριακής πίεσης και των επιπέδων χοληστερόλης.
Σε κάθε περίπτωση όμως για τη σωματική άσκηση χρειάζεται απαραιτήτως η συμβουλή του γιατρού, κυρίως αν προϋπάρχουν καρδιαγγειακά νοσήματα.
Τέλος, το στρες, το οποίο είναι σύμπτωμα του σύγχρονου τρόπου ζωής, επιβαρύνει σημαντικά την καρδιά. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που άνθρωποι «κληρονομούν» σοβαρά καρδιολογικά προβλήματα μην μπορώντας να αντέξουν το βάρος διάφορων υποχρεώσεων. Η απάντηση στο υπερβολικό στρες είναι η καλύτερη οργάνωση της προσωπικής και επαγγελματικής ζωής. Αυτό μπορεί να γίνει με τη σωστή ιεράρχηση των προτεραιοτήτων και την υιοθέτηση τεχνικών αυτοσυγκέντρωσης και χαλάρωσης.
Οι περισσότεροι από τους παράγοντες κινδύνου που προαναφέρθηκαν δεν μπορούν να ελεγχθούν απολύτως. Υπάρχουν, όμως, κάποιες βασικές οδηγίες που βοηθούν στη θωράκιση του καρδιαγγειακού συστήματος. Εκτός από την άσκηση, σημαντικό ρόλο παίζει και η σωστή διατροφή η οποία δεν πρέπει να περιέχει κορεσμένα λίπη. Χρήσιμο είναι, τέλος, να γίνονται τακτικές ιατρικές εξετάσεις για τον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης και της χοληστερόλης, ενώ αν δεν γίνεται, διαφορετικά η φαρμακευτική αγωγή που θα χορηγήσει ο καρδιολόγος μπορεί να γλιτώσει τον ασθενή από πολύ επικίνδυνες καταστάσεις.
Πόνος στο στήθος και δύσπνοια τα κυριότερα συμπτώματα
Οι πάσχοντες πρέπει να ανησυχήσουν όταν έχουν πόνο στο στήθος, ο οποίος επιμένει και δεν περνάει με υπογλώσσιο χάπι. Αυτό το σύμπτωμα το έχουν ασθενείς με ανεπάρκεια, που έχουν και στεφανιαία νόσο και συνήθως το αναγνωρίζουν και παίρνουν το χάπι τους νωρίς, καθιστοί πάντα στο κρεβάτι. Οταν εμφανισθεί δυσκολία στην αναπνοή, η οποία επιμένει μετά από κάποια δραστηριότητα και δεν περνάει με την ανάπαυση, ο ασθενής πρέπει να αναζητήσει βοήθεια. Αν έχει την εμπειρία και έχει πάρει οδηγίες από τον γιατρό του μπορεί να χρησιμοποιήσει κάποιο διουρητικό επιπλέον.
Αν αισθάνεται ότι κουράζεται πιο εύκολα από πριν ή νιώθει την καρδιά του να χτυπάει γρήγορα ή αισθάνεται αρρυθμία (κλώτσημα, φτερούγισμα), τότε πρέπει να αναζητήσει βοήθεια. Αν πάλι δει την κοιλιά του να φουσκώνει ή έχει βάρος στο δεξιό μέρος της κοιλιάς, τότε καλύτερα να το αναφέρει στον γιατρό του. Βήχας, ανορεξία, ναυτία, πρήξιμο στα πόδια είναι συμπτώματα που πρέπει να καταγραφούν και να αναφερθούν. Στους ηλικιωμένους καλύτερα να έχουμε γραμμένο το τηλέφωνο του γιατρού τους με μεγάλα γράμματα για πρώτη ζήτηση.
Καρδιακή ανεπάρκεια
Μια σοβαρή πάθηση χωρίς ριζική θεραπεία που επιδεινώνεται με το πέρασμα του χρόνου
Οδυνηρή έκβαση για έναν καρδιοπαθή είναι η καρδιακή ανεπάρκεια. Πρόκειται για μια σοβαρή πάθηση, η οποία επιδεινώνεται με το πέρασμα του χρόνου και δεν υπάρχει ριζική θεραπεία.
Oπως αναφέρει ο κ. Σταύρος Κάκουρος, διευθυντής της Καρδιολογικής Κλινικής του «Αμαλία Φλέμιγκ» και συνεργάτης της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας, καρδιακή ανεπάρκεια σημαίνει ότι η καρδιά δεν μπορεί να στείλει αρκετή ποσότητα αίματος σε όλο το σώμα.
Το σώμα -με τη σειρά του- δεν παίρνει την ποσότητα του οξυγόνου και τις ουσίες που χρειάζεται για να δουλέψει φυσιολογικά. Οι μύες δεν τρέφονται κανονικά, τα όργανα του σώματος κουράζονται και ο ασθενής εμφανίζει εύκολη κόπωση.
Συσσώρευση αίματος στις φλέβες
Δεν επιστρέφει, παράλληλα, αρκετό αίμα στην καρδιά. Το αίμα μαζεύεται στις φλέβες, αυξάνοντας την πίεση και αρχίζουν να βγαίνουν υγρά στους γύρω ιστούς, κυρίως στα πόδια και την κοιλιά. Υγρό μαζεύεται και στους πνεύμονες, προκαλώντας συμφόρηση και δύσπνοια. Ετσι δικαιολογούνται και τα κύρια συμπτώματα της πάθησης, τα οποία είναι η εύκολη κόπωση και η δύσπνοια. Το σώμα προσπαθεί να τα βγάλει πέρα, κάνοντας κάποιες προσαρμογές, αλλά τα καταφέρνει μόνο για μικρό χρονικό διάστημα. Στο τέλος, οι προσπάθειες αυτές του οργανισμού όχι μόνο δεν βοηθούν, αλλά οδηγούν στην αυτοκαταστροφή. Η καρδιακή ανεπάρκεια αποδίδεται σε διάφορα αίτια. Η καρδιά μπορεί να έχει καταπονηθεί, καθώς ενδέχεται να αντιμετωπίζει για μεγάλο διάστημα αυξημένη πίεση στα αγγεία. Η κύρια αιτία που την προκαλεί, ωστόσο, είναι η στεφανιαία νόσος. Το έμφραγμα του μυοκαρδίου νεκρώνει μέρος της καρδιάς και ελαττώνει τη δύναμή της.
Η πάθηση μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Κάτω από τα 65 είναι σπάνια (1%), αλλά εμφανίζεται αρκετά συχνά στις ηλικίες 75 έως 85 ετών (7%), στις οποίες αποτελεί την κύρια αιτία νοσηλείας.
