Μια παράδοξη ανακάλυψη έκαναν Βρετανοί επιστήμονες: Τα υγιή κύτταρα των υγιών ανθρώπων φέρουν εκατοντάδες ή και χιλιάδες μεταλλάξεις, αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι δεν παθαίνουν καρκίνο, όπως θα περίμενε κανείς.
Οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ και του Ινστιτούτου Γενετικής Wellcome Sanger, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science», ανακάλυψαν, για πρώτη φορά, ότι μέχρι τη μέση ηλικία, τουλάχιστον ο μισός οισοφάγος των υγιών ανθρώπων φέρει κύτταρα με καρκινικές μεταλλάξεις.
Η μελέτη, η οποία έγινε σε εννέα υγιείς δωρητές οργάνων που είχαν πεθάνει σε ηλικία 20 έως 75 ετών, φέρνει στο φως έναν έως τώρα κρυφό κόσμο μεταλλάξεων, οι οποίες αυξάνονται όσο οι άνθρωποι μεγαλώνουν. Καθένας μας συσσωρεύει γενετικές μεταλλάξεις στη διάρκεια της ζωής του. Όπως ανακαλύφθηκε τώρα, τα υγιή κύτταρα του οισοφάγου ενός ανθρώπου 20-30 ετών έχουν αρκετές εκατοντάδες μεταλλάξεις το καθένα, οι οποίες έχουν αυξηθεί σε πάνω από 2.000 ανά κύτταρο στη μέση ηλικία.
Όμως, μόνο οι μεταλλάξεις σε περίπου δέκα γονίδια φαίνεται να είναι οι σημαντικότερες και αυτές που προσδίδουν σε ένα κύτταρο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, ώστε να επεκταθεί και να καταλάβει μεγάλο μέρος του ιστού ενός οργάνου.
«Στο μικροσκόπιο ο ιστός του οισοφάγου δείχνει τελείως φυσιολογικός, πράγμα αναμενόμενο, όταν προέρχεται από υγιείς ανθρώπους χωρίς ίχνος καρκίνου. Όμως όταν κάναμε γενετική ανάλυση του ιστού, πάθαμε σοκ, βλέποντας ότι στην πραγματικότητα ο υγιής οισοφάγος ήταν γεμάτος από μεταλλάξεις. Ανακαλύψαμε ότι ωσότου ένας άνθρωπος φθάσει στη μέση ηλικία, έχει πιθανότατα περισσότερα μεταλλαγμένα παρά υγιή κύτταρα», δήλωσε ο επικεφαλής της έρευνας καθηγητής, Φιλ Τζόουνς.
«Βρήκαμε ότι οι γενετικές μεταλλάξεις που σχετίζονται με τον καρκίνο είναι εξαπλωμένες στους φυσιολογικούς ιστούς, αποκαλύπτοντας έτσι πώς τα κύτταρά μας μεταλλάσσονται, ανταγωνίζονται και εξελίσσονται για να αποικίσουν τους ιστούς μας όσο γερνάμε. Δεδομένης της σημασίας αυτών των μεταλλάξεων για τον καρκίνο, είναι αξιοσημείωτο ότι έως τώρα αγνοούσαμε την έκταση αυτού του φαινομένου», πρόσθεσε ο γενετιστής δρ Ινίγκο Μαρτινκορένα, σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Το βασικό ερώτημα -και το παράδοξο- είναι γιατί αυτά τα μεταλλαγμένα κύτταρα, τα οποία πολλαπλασιάζονται ταχύτερα από τα φυσιολογικά και έτσι σταδιακά κατακτούν ένα όργανο όπως ο οισοφάγος, δεν «μεταφράζονται» σε καρκίνο και τι είναι αυτό που τα εμποδίζει να δημιουργήσουν ένα καρκινικό όγκο.
Ο καρκίνος προκύπτει από μεταλλάξεις κυττάρων. Εκτιμάται ότι χρειάζονται πέντε έως δέκα μεταλλάξεις – κλειδιά σε ένα υγιές κύτταρο για να μετατραπεί σε καρκινικό. Μερικές από αυτές τις μεταλλάξεις μπορεί να προκληθούν από το περιβάλλον (ηλιακή ή άλλη ακτινοβολία, χημικές ουσίες, καπνός τσιγάρου, αλκοόλ κ.ά.), ενώ άλλες από τον ίδιο τον οργανισμό χωρίς εξωτερική αιτία.
«Επειδή κάποιος έχει μεταλλάξεις που σχετίζονται με τον καρκίνο, δεν σημαίνει ότι πραγματικά έχει κακοήθεια», δήλωσε στους New York Times ο βιολόγος του καρκίνου δρ Σκοτ Κένεντι του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον.
Γιατί, λοιπόν, ο καρκίνος δεν είναι πιο συχνός αφού μέσα μας κρύβονται τόσες αφανείς μεταλλάξεις; Μια πιθανή εξήγηση, κατά τους ερευνητές, είναι ότι μέσα στο σώμα κάθε ανθρώπου, όπως σε κάθε οικοσύστημα, διεξάγεται ένας αδιάκοπος αόρατος «πόλεμος» ανάμεσα σε «καλές» και «κακές» μεταλλάξεις (κάτι ανάλογο με τον «πόλεμο» μεταξύ των βακτηρίων). Σε ένα σώμα που παραμένει υγιές, πιθανώς οι αβλαβείς μεταλλάξεις έχουν -ακόμη τουλάχιστον- το πάνω χέρι. Η πιθανότητα αυτή ανοίγει νέες θεραπευτικές δυνατότητες για το μέλλον.
