Έντονα είναι τα σημάδια που καταδεικνύουν πως η νέα παραλλαγή «Όμικρον» ήδη επεκτείνεται σε όλες τις ηπείρους του πλανήτη. Καμία ωστόσο επιστημονική ομάδα δεν είναι αυτή τη στιγμή σίγουρη για το εάν η παραλλαγή Β.1.1.529. είναι πιο επικίνδυνη από τις προηγούμενες και πιο μεταδοτική από άλλες μεταλλάξεις όπως η Δέλτα.
Παρ' όλα αυτά, όπως διαπιστώνει σε πρωτοσέλιδο δημοσίευμά της η γαλλική «Le Monde», υπάρχει ένας «αέρας πανικού» που κερδίζει έδαφος πάνω από την Ευρώπη, και όχι μόνο, όσον αφορά τον τρόπο διαχείρισης της επέκτασης αυτής της νέας παραλλαγής. Ο «αέρας πανικού» που διαπιστώνει η εφημερίδα φαίνεται να ενισχύεται και από την επίσημη ανακοίνωση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, σύμφωνα με τον οποίο η νέα παραλλαγή συνιστά «πολύ υψηλό κίνδυνο» για την παγκόσμια κοινότητα. Ως προς τα πραγματικά δεδομένα που αφορούν τις μολύνσεις από την παραλλαγή «Όμικρον», οι πληροφορίες δείχνουν πως τα περιστατικά πολλαπλασιάζονται στην Μποτσουάνα (Νότιος Αφρική), στο Χονγκ Κονγκ, στο Βέλγιο, στη Βρετανία, στη Γερμανία, στην Αυστραλία και στον Καναδά.
Η τάση αύξησης αυτών των περιστατικών τείνει να ενισχύεται από ώρα σε ώρα, στοιχείο που ενδεχομένως προϊδεάζει για μια εκθετική έκρηξη περιστατικών με μολύνσεις από την παραλλαγή Όμικρον. Στο Λονδίνο συναντώνται επειγόντως σήμερα οι υπουργοί Υγείας της ομάδας G7, δηλαδή των ΗΠΑ, του Καναδά, της Ιαπωνίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Γαλλίας και της Βρετανίας.
Σε ανταπόκριση του Γαλλικού Πρακτορείου Ειδήσεων από τη Νότιο Αφρική, επισημαίνεται πως την Κυριακή 28 Νοεμβρίου παρατηρήθηκε πολύ μεγάλη αύξηση περιστατικών Covid-19 με τη μετάλλαξη Όμικρον. Τα περιστατικά έφτασαν τα 2.800 μέσα σε μία ημέρα, όταν ο μέσος όρος περιστατικών ανά 24ωρο ήταν 500 τις προηγούμενες ημέρες, και ενώ μόλις μία εβδομάδα νωρίτερα τα περιστατικά δεν ξεπερνούσαν τα 275. Αυτά είναι και τα πρώτα στοιχεία που, σύμφωνα με τους ειδικούς του υπουργείου Υγείας της Νοτίου Αφρικής, καταδεικνύουν πως η νέα παραλλαγή φαίνεται να είναι εξίσου, ή και παραπάνω, μεταδοτική από τη μετάλλαξη Δέλτα.
Ο δρ Σαλίμ Αμπντούλ Καρίμ του υπουργείου Υγείας της Νοτίου Αφρικής με τον οποίο μίλησε το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων δηλώνει πως προς τα τέλη της τρέχουσας εβδομάδας αναμένεται να καταμετρώνται περί τα 10.000 περιστατικά την ημέρα.
Εντύπωση προκαλεί ανακοίνωση ειδικών ιολόγων, ανοσολόγων και γενετιστών οι οποίοι συγκλίνουν στο συμπέρασμα πως ενδεχομένως η νέα παραλλαγή «Όμικρον» με τις τριάντα και πλέον μεταλλάξεις είναι πολύ πιθανόν να εξελίχθηκε σε οργανισμούς – ξενιστές που πάσχουν από HIV – AIDS. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, ο ιός Covid-19 φαίνεται να βρήκε κατάλληλες συνθήκες μετάλλαξης σε ανοσοκατασταλμένους οργανισμούς. Σημειώνεται πως στη Νότιο Αφρική έχουν καταμετρηθεί επίσημα 8.500.000 φορείς του HIV- AIDS.
Τι ξέρουμε μέχρι στιγμής για την παραλλαγή «Όμικρον»
Η πολύ πρόσφατη ταυτοποίηση ενός νέου στελέχους του SARS-CoV-2 που οδηγεί σε νόσο COVID-19 έχει προκαλέσει παγκόσμια ανησυχία, με ιδιαίτερα σημαντικές υγειονομικές αλλά και κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις. Ερευνητική ομάδα του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών συνοψίζουν τα νεότερα δεδομένα.
Το νέο στέλεχος ταυτοποιήθηκε για πρώτη φορά σε δείγματα ασθενών με COVID-19 που συλλέχθηκαν στις 11 Νοεμβρίου 2021 στην Μποτσουάνα, ενώ πολύ σύντομα ταυτοποιήθηκε και στη Νότια Αφρική, καθώς και σε έναν εμβολιασμένο ταξιδιώτη που είχε επιστρέψει στο Χονγκ Κονγκ μετά από ταξίδι στη Νότια Αφρική κατά το χρονικό διάστημα 22 Οκτωβρίου με 11 Νοεμβρίου 2021.
Το στέλεχος Β.1.1.529 ανιχνεύτηκε και σε άλλο ένα άτομο στο ξενοδοχείο όπου διέμενε σε καραντίνα ο ταξιδιώτης με τον οποίο ήρθε σε επαφή. Ακολούθως, νέες περιπτώσεις COVID-19 που οφείλονται στο νέο στέλεχος καταγράφηκαν στο Ισραήλ και στο Βέλγιο. Αξίζει να σημειωθεί ότι το κρούσμα που εντοπίστηκε στο Βέλγιο δεν είχε εμβολιαστεί ούτε είχε προηγουμένως νοσήσει από COVID-19 και είχε ταξιδέψει μόνο στην Αίγυπτο και στην Τουρκία, ενώ εμφάνισε συμπτώματα 11 ημέρες μετά το ταξίδι στην Αίγυπτο μέσω Τουρκίας στις αρχές του Νοεμβρίου 2021.
Το γεγονός εγείρει ανησυχίες σχετικά με την εξάπλωση του νέου στελέχους σε περισσότερες χώρες όχι μόνο της Αφρικής, αλλά και άλλων ηπείρων. Κρούσματα COVID-19 που οφείλονται στο νέο στέλεχος έχουν επίσης καταγραφεί σε Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Ιταλία. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν δεδομένα που να υποδηλώνουν ότι η λοίμωξη με το νέο στέλεχος οδηγεί σε πιο σοβαρή συμπτωματολογία.
«Στέλεχος ανησυχίας»
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ονόμασε το νέο στέλεχος Β.1.1.529 «Όμικρον» και το χαρακτήρισε «στέλεχος ανησυχίας». Το νέο στέλεχος Β.1.1.529 εμφανίζει ένα ιδιαίτερα ανησυχητικό προφίλ 32 μεταλλάξεων στα γονίδια της πρωτεΐνης-ακίδας S που χρησιμοποιεί ο ιός προκειμένου να εισβάλει στα ανθρώπινα κύτταρα. Ο αριθμός και το είδος των μεταλλαγών προκαλούν προβληματισμό στη διεθνή επιστημονική κοινότητα.
Ο ιολόγος Tom Peacock, από το Imperial College London, σημειώνει ότι είναι το πρώτο στέλεχος του SARS-CoV-2 με δύο μεταλλαγές που κωδικοποιούν για τη θέση διάσπασης της φουρίνης στην πρωτεΐνη S, τις P681H και N679K. Αυτές οι μεταλλαγές, μαζί με τη H655Υ, σχετίζονται με βελτιωμένη ικανότητα του ιού να εισέρχεται στα ανθρώπινα κύτταρα και αυξημένο δυναμικό μετάδοσης, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι η μετάλλαξη P681H ανιχνεύεται και στο στέλεχος Δέλτα.
Επιπλέον, η διαγραφή nsp6 (Δ105-107) μπορεί να σχετίζεται με διαφυγή της φυσικής ανοσίας του ανθρώπου, καθώς οδηγεί σε ανταγωνισμό της δράσης των ιντερφερονών που έχουν αντι-ιική δράση, και επιπλέον μπορεί να σχετίζεται και με αυξημένη μεταδοτικότητα. Η συγκεκριμένη μετάλλαξη έχει ανιχνευτεί επίσης και στα στελέχη Άλφα, Βήτα, Γάμμα και Λάμδα. Πέρα από τις μεταλλαγές που αφορούν την πρωτεΐνη S, υπάρχουν και άλλες ανησυχητικές μεταλλαγές στο στέλεχος Όμικρον όπως οι R203K και G204R που αφορούν το νουκλεοκαψίδιο, που σχετίζονται με αυξημένη λοιμογονικότητα και έχουν επίσης ανιχνευτεί στα στελέχη Άλφα, Γάμμα και Λάμδα.
Ιδιαίτερα ανησυχητικά είναι τα επιδημιολογικά στοιχεία από τα δεδομένα αλληλούχισης του γονιδιώματος του SARS-CoV-2 στα κρούσματα της Νότιας Αφρικής, όπου φαίνεται ότι το νέο στέλεχος Β.1.1.529 επικρατεί του στελέχους Δέλτα. Πρόσφατες συρροές κρουσμάτων COVID-19 σε περιοχές της Νότιας Αφρικής αποδίδονται σχεδόν εξ ολοκλήρου στο νέο στέλεχος Όμικρον. Λαμβάνοντας όλα τα ανωτέρω υπόψη, επιδημιολογικά μοντέλα εκτίμησης κινδύνου προβλέπουν ότι το στέλεχος Όμικρον έχει σαφές πλεονέκτημα ταχείας επικράτησης έναντι του στελέχους Δέλτα.
Όσον αφορά στη διάγνωση του νέου στελέχους Όμικρον, είναι δυνατή η ταχεία ανίχνευση με την υπάρχουσα τεχνολογία αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης (PCR) και το S-gene dropout test πριν ακολουθήσει η επιβεβαίωση με την αλληλούχιση του γονιδιώματος του ιού, που απαιτεί περισσότερο χρόνο.
Συμπερασματικά, το νέο στέλεχος Όμικρον του SARS-CoV-2 εγείρει σοβαρές ανησυχίες ως προς το δυναμικό μετάδοσης, επαναλοίμωξης, καθώς και διαφυγής της προστασίας που προσφέρουν τα εμβόλια. Σαφή δεδομένα σε σχέση με τα ανωτέρω θα είναι διαθέσιμα εντός των επομένων τεσσάρων εβδομάδων, αναφέρουν οι καθηγητές του ΕΚΠΑ.
Σε αυτό το πλαίσιο, προσθέτουν, κρίνεται ακόμα πιο αναγκαίος ο εμβολιασμός με την τρίτη αναμνηστική δόση για την επίτευξη της μέγιστης προστασίας από τη σοβαρή νόσο COVID-19, καθώς και η συνεχής επαγρύπνηση για τον έγκαιρο εντοπισμό και απομόνωση των κρουσμάτων προκειμένου να ανακοπεί η αλυσίδα μετάδοσης.
Επιπλέον, σημειώνουν, η αύξηση των εμβολιασμών στις αναπτυσσόμενες χώρες πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα των ανεπτυγμένων κρατών και των διεθνών οργανισμών. Η πλειοψηφία των ειδικών σημειώνει ότι ακόμα και στην πιθανότητα επιβεβαίωσης των πλέον δυσμενών σεναρίων, δεν θα επιστρέψουμε στην αρχική κατάσταση της πανδημίας.
