Γράφουν οι Γεώργιος Κήτας Ρευματολόγος, Διευθυντής Τμήματος Ρευματολογίας ΥΓΕΙΑ και η Αγγελική Κοτσαλίδου, Ρευματολόγος, Επιμελήτρια, Τμήμα Ρευματολογίας ΥΓΕΙΑ
Η οστεοαρθρίτιδα είναι μια αργά εξελισσόμενη, μη φλεγμονώδης διαταραχή του μυοσκελετικού συστήματος. Eίναι συχνή η οστεοαρθρίτιδα και ποιους αφορά; Η οστεοαρθρίτιδα είναι η συχνότερη ρευματική πάθηση, που συναντάμε στον γενικό πληθυσμό, αλλά και στο Ρευματολογικό Ιατρείο, καθώς και από τις συχνότερες γενικά παθήσεις που ταλαιπωρούν τον άνθρωπο. Ηλικιακά αφορά συνήθως άτομα μεγαλύτερα των 45 ετών, με τις γυναίκες να προσβάλλονται συχνότερα από τους άνδρες.
Τι προκαλεί την οστεοαρθρίτιδα;
Η φθορά του αρθρικού χόνδρου αποτελεί την αιτία για την έναρξη της βλάβης της άρθρωσης και τη δημιουργία στη συνέχεια οστικών προεξοχών (οστεόφυτα) στις αρθρώσεις, που ο κόσμος γνωρίζει ως «άλατα» και τα οποία βεβαίως δεν έχουν καμία σχέση με την κατανάλωση αλατιού στο φαγητό. Η οστεοαρθρίτιδα διακρίνεται σε Πρωτοπαθή/Ιδιοπαθή όταν δεν διαπιστώνεται αιτία και Δευτεροπαθή όταν εμφανίζεται στο έδαφος υποκείμενου νοσήματος ή μετά από κάποια κάκωση της άρθρωσης.
Ποιες αρθρώσεις προσβάλλει;
Η οστεοαρθρίτιδα συναντάται:
- σε μεγάλες περιφερικές αρθρώσεις, όπως γόνατα, ισχία και ώμους. Οι καρποί, οι αγκώνες και οι ποδοκνημικές (αστράγαλοι) συνήθως πάσχουν από Δευτεροπαθή οστεοαρθρίτιδα.
- σε μικρές περιφερικές αρθρώσεις των χεριών, αλλά και των ποδιών.
- στη σπονδυλική στήλη, στην αυχενική μοίρα, στη θωρακική μοίρα και στην οσφυϊκή μοίρα.
- στις κροταφογναθικές αρθρώσεις.
Ποια συμπτώματα θα μας οδηγήσουν στον ειδικό;
- πόνος στις αρθρώσεις, κυρίως με την κίνηση, που βελτιώνεται με την ανάπαυση.
- ολιγόλεπτη πρωινή δυσκαμψία, γιατί πρωινή δυσκαμψία >60 min παραπέμπει σε φλεγμονώδη αρθρίτιδα και όχι σε οστεοαρθρίτιδα.
- δυσκαμψία ολίγων λεπτών μετά από ακινησία.
- περιορισμός στην κίνηση ή κριγμός κατά την κίνηση.
- οστική παραμόρφωση της άρθρωσης.
Ποιοι είναι οι κυριότεροι αιτιολογικοί παράγοντες εμφάνισης της οστεοαρθρίτιδας;
- Η κληρονομικότητα (συνήθως εμφανίζεται σε άτομα της ίδιας οικογένειας).
- Η ηλικία και το φύλο (αφορά κυρίως άνδρες πριν από την ηλικία των 45 ετών και γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, συχνά μετά την ηλικία των 45 ετών).
- Το αυξημένο Σωματικό Βάρος (στα υπέρβαρα άτομα αυξάνεται η πιθανότητα εμφάνισής της).
- Προϋπάρχουσα φλεγμονώδης αρθρίτιδα (ουρική, ρευματοειδής ή ψωριασική), όπου εμφανίζεται οστεοαρθρίτιδα στις αρθρώσεις που έχει προσβάλει η φλεγμονή.
- Το κάπνισμα.
- Τραυματισμοί άρθρωσης που συνήθως συμβαίνουν από επαναλαμβανόμενες κινήσεις, όπως σε μουσικούς, χρήστες PC κ.ά., ή αθλητικές δραστηριότητες χωρίς καλή προετοιμασία/προθέρμανση).
Πώς γίνεται η διάγνωση της οστεοαρθρίτιδας; Η διάγνωση γίνεται από ειδικό Ιατρό Ρευματολόγο ή Ορθοπεδικό, αφού εξεταστεί λεπτομερώς ο ασθενής, ληφθεί πλήρες ιστορικό και διενεργηθεί ακτινολογικός έλεγχος της άρθρωσης ή των αρθρώσεων που πάσχουν. Αιματολογικές εξετάσεις δεν βοηθούν στη διάγνωση της οστεοαρθρίτιδας, γιατί δεν υπάρχουν συγκεκριμένοι δείκτες που να τη συνοδεύουν.
Ποια είναι η θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας; Η θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας δεν είναι ειδική. Η οστεοαρθρίτιδα αντιμετωπίζεται είτε συντηρητικά είτε χειρουργικά.
Η Συντηρητική αντιμετώπιση αφορά:
- σε φάρμακα (τοπικά ή από του στόματος), τα οποία όμως χρησιμοποιούνται με σκοπό τη μείωση του πόνου. Έχουν χρησιμοποιηθεί για τον πόνο απλά αναλγητικά και μη στερινοειδή αντιφλεγμονώδη. Μεταξύ αυτών των δύο προτιμώνται τα πρώτα, ενώ έχουν χρησιμοποιηθεί σκευάσματα με γλυκοζαμίνη και χονδροϊτίνη, που δεν έχει αποδειχθεί επαρκώς η δράση τους, στην αναστολή της οστεοαρθριτικής εξέλιξης.
- σε ενδαρθρικές εγχύσεις, είτε με κορτικοστεροειδή είτε με διάφορα σκευάσματα υαλουρονικού των οποίων η χρησιμότητα δεν έχει πλήρως διευκρινιστεί.
- σε φυσικοθεραπεία και υδροθεραπεία, που συμβάλλουν σημαντικά, κυρίως, στην ενίσχυση των μυών που περιβάλλουν την άρθρωση και στη μείωση του πόνου.
Η Χειρουργική αντιμετώπιση αφορά προχωρημένες καταστάσεις. Συνιστάται ολική αντικατάσταση της άρθρωσης, όταν αυτή έχει υποστεί μεγάλη παραμόρφωση ή αγκύλωση, που προκαλεί έντονο νυκτερινό πόνο και επηρεάζει την κινητικότητα και την ποιότητα ζωής του ασθενούς.
Υπάρχει πρόληψη για την οστεοαρθρίτιδα;
Η οστεοαρθρίτιδα μπορεί να προληφθεί σε κάποιο βαθμό, τροποποιώντας μερικούς από τους αιτιολογικούς παράγοντες που προαναφέρθηκαν (μείωση σωματικού βάρους, αποφυγή καπνίσματος) και υιοθετώντας κάποιους άλλους τρόπους ζωής στην καθημερινότητά μας (φυσικοθεραπεία, κολύμβηση, ενδυνάμωση μυϊκού συστήματος κ.λπ.).
