Ηρεμία και εφησυχασμό προτείνουν οι ειδικοί για τη μετάλλαξη του νέου κορωνοϊού που παρουσιάστηκε στη Μ. Βρετανία και συνιστούν περισσότερη προσοχή και σωστή χρήση μάσκας. Αναφέρουν μάλιστα ότι το εμβόλιο του κορωνοϊού είναι αποτελεσματικό και απέναντι στη νέα μετάλλαξη.
Τι γνωρίζουμε για την μετάλλαξη του κορωνοϊού
Η πρώτη φορά που αναφέρθηκε μετάλλαξη του κορωνοϊού ήταν στις 14 Δεκεμβρίου στη νοτιοανατολική Αγγλία, σε έναν ασθενή με κορωνοϊό και με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. Το σώμα του αντί να νικήσει τον ιό, έγινε μέρος για την μετάλλαξη η οποία ονομάστηκε VUI-202012/01 από τους επιστήμονες. Σύμφωνα με τις έως τώρα πληροφορίες που δίνει η επιστημονική κοινότητα υπάρχουν ήδη περισσότερα από 12.000 διαφορετικά στελέχη. Οι μεταλλάξεις αυτές έδειξαν ότι αυξάνεται η ικανότητα του ιού να μολύνει κύτταρα του ανθρώπου.
Σύμφωνα με τον Μπόρις Τζόνσον η μετάλλαξη μπορεί να είναι έως και 70% πιο μεταδοτική, υποστηρίζοντας ότι μπορεί να αυξήσει τον αριθμό R κατά 0,4.
Πως έγινε η μετάλλαξη;
Η πρώτη αλλαγή εμφανίστηκε στην ακίδα πρωτεΐνης. Η μετάλλαξη ονομάζεται N501Y και μεταβάλλει το πιο σημαντικό μέρος της ακίδας. Αυτό είναι το σημείο όπου η ακίδα έρχεται σε πρώτη επαφή με την επιφάνεια των κυττάρων του σώματός μας. Τυχόν αλλαγές που διευκολύνουν την είσοδο του ιού είναι πιθανό να του δώσουν ένα πλεονέκτημα.
Μέχρι στιγμής, δεν φαίνεται να είναι πιο θανατηφόρος ο ιός. Αυτό που προκύπτει όμως είναι ότι η αύξηση της μετάδοσης είναι μεγαλύτερη από την αρχική μορφή του ιού γεγονός που σημαίνει ότι θα μολυνθούν περισσότεροι, άρα, θα γίνουν περισσότερες εισαγωγές στα νοσοκομεία. Αυτό θα οδηγήσει και σε αδυναμία του Συστήματος Υγείας καθώς όλο και περισσότεροι συμπολίτες μας θα χρειάζονται ιατρική περίθαλψη.
Προσοχή συνιστά ο καθηγητής και μέλος της Επιτροπής των Λοιμωξιολόγων Χαράλαμπος Γώγος για τη μετάλλαξη του ιού. Ο ίδιος μιλώντας στον ΣΚΑΪ, είπε: «Έχουμε δει ήδη αρκετές μεταλλάξεις από την αρχή και δεν δημιούργησαν κάποια προβλήματα. Δεν έχουμε δεδομένα για τη συγκεκριμένη ακόμα. Μέχρι να έχουμε τα δεδομένα θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί» σημείωσε.
Παράλληλα ο κ. Γώγος εξήγησε τα θέματα που μπορεί να προκύψουν από τη μετάλλαξη. Συγκεκριμένα ανέφερε ότι μπορεί:
– Ο ιός να γίνει πιο μεταδοτικός
– Να γίνει πιο τοξικός
– Να μην φαίνεται στα τεστ
– Να υπάρξει επαναμόλυνση από τον μεταλλαγμένο ιό
Όσον αφορά τα εμβόλια, ο κ. Γώγος εξήγησε ότι στοχεύουν σε πολλές πρωτεΐνες, άρα κατά πάσα πιθανότητα θα δράσουν και κατά της μετάλλαξης.
Τα χαρακτηριστικά του μεταλλαγμένου ιού SARS-CoV-2 στο Ηνωμένο Βασίλειο
Οι μεταλλάξεις δεν είναι κάτι ασυνήθιστο για έναν ιό όπως ο SARS-Cov-2. Οι ιοί μεταλλάσσονται γιατί προσπαθούν να επιβιώσουν. Ως μεταλλαγμένος διαδίδεται πιο γρήγορα σε σχέση με την αρχική του μορφή, συνεπώς μολύνεται μεγαλύτερος αριθμός ατόμων. Αυτό επηρεάζει το σύστημα υγείας καθώς νοσηλεύονται περισσότεροι ασθενείς.
Ήδη στη Βρετανία οι επιστήμονες προσπαθούν να συλλέξουν στοιχεία για τον νέο μεταλλαγμένο ιό. Το συμπέρασμα είναι ότι οι μεταλλάξεις αφορούν στην πρωτεΐνη-ακίδα που είναι το βασικό «όπλο» του ιού για να προσκολλήσει στα ανθρώπινα κύτταρα.
Ο ιός SARS-CoV-2 ενσωματώνει, όπως οι περισσότεροι ιοί, συνεχώς μεταλλαγές στο γονιδίωμά του και η εμφάνιση νέων γενετικά στελεχών αποτελεί μια αναμενόμενη διαδικασία.
Στην αναφορά με τίτλο: Preliminary genomic characterisation of an emergent SARS-CoV-2 lineage in the UK defined by a novel set of spike mutations από τους Andrew Rambaut, Nick Loman, Oliver Pybus, Wendy Barclay, Jeff Barrett, Alesandro Carabelli, Tom Connor, Tom Peacock, David L Robertson, Erik Volz, on behalf of COVID-19 Genomics Consortium UK (CoG-UK) δημοσιεύεται η ανάλυση και τα χαρακτηριστικά μιας νέας ομάδας (B.1.1.7) του κορωνοϊού SARs-CoV-2. H βιβλιογραφία ανασκοπείται από τους καθηγητές της Ιατρικής του ΕΚΠΑ Δημήτριο Παρασκευή (αναπληρωτής καθηγητής Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής) και Θάνο Δημόπουλο (πρύτανης ΕΚΠΑ).
Από γενετική ανάλυση του γονιδιώματος του νέου κορωνοϊού ταυτοποιήθηκε πρόσφατα στο Ηνωμένο Βασίλειο μια ξεχωριστή φυλογενετική ομάδα του ιού SARS-CoV-2 που ονομάστηκε B.1.1.7. Σε διάστημα των τελευταίων 4 εβδομάδων στελέχη αυτής της ομάδας έχουν εξαπλωθεί εκτεταμένα στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Μερικά χαρακτηριστικά αυτής της ομάδας είναι αξιοσημείωτα και σημειώνονται παρακάτω:
Η ομάδα B.1.1.7 αντιπροσωπεύει ένα αυξανόμενο ποσοστό περιστατικών σε διαφορετικές περιοχές της Αγγλίας. Ο αριθμός των κρουσμάτων Β.1.1.7 και ο αριθμός των περιοχών που αναφέρονται μεταδόσεις με στελέχη Β.1.1.7 αυξάνονται διαρκώς.
Τα στελέχη της ομάδας Β.1.1.7 έχουν ασυνήθιστα υψηλό αριθμό μεταλλαγών ιδιαίτερα στην περιοχή της εξωτερικής πρωτεΐνης (spike).
Oι μεταλλαγές της ομάδας συνοψίζονται στον παρακάτω πίνακα:
Οι μεταλλαγές στην εξωτερική πρωτεΐνη (spike) περιλαμβάνουν τη θέση 501 (N501Y) που αφορά την περιοχή του ιού που αλληλεπιδρά με τον υποδοχέα (receptorbindingdomain, RBD) και πειραματικά δεδομένα υποδεικνύουν ότι αυξάνει την πρόσδεση με τον υποδοχέα ACE2. H μεταλλαγή P681H εντοπίζεται στο τμήμα που ανιχνεύεται από το ένζυμο φουρίνη μεταξύ των υποπεριοχών S1 και S2 του spike. H περιοχή αυτή που εντοπίζεται μόνο στον SARS-CoV-2 και όχι σε άλλους συγγενικούς κορωνοϊούς, και έχει βρεθεί ότι προάγει τη μόλυνση των επιθηλιακών κύτταρων του αναπνευστικού. Η μεταλλαγή N501Y σχετίζεται με αυξημένη μολυσματικότητα του ιού σε πειραματόζωα.
Παράλληλα έχει εντοπιστεί μια διαγραφή δύο αμινοξέων στις θέσεις 69-70 που συνήθως παρατηρείται σε στελέχη με μεταλλαγές στην περιοχή του ιού που αλληλεπιδρά με τον υποδοχέα (RBD).
Τα στελέχη της ομάδας Β.1.1.7 περιλαμβάνουν έναν ασυνήθιστα μεγάλο αριθμό μεταλλαγών (14) σε σχέση με τον αναμενόμενο. Οι περισσότερες ομάδες μέχρι σήμερα σχετίζονται με μικρό αριθμό μεταλλαγών και η συχνότητα εμφάνισής τους είναι περίπου 1-2 μεταλλαγές τον μήνα. Προκαταρκτική ανάλυση έδειξε ότι ο ρυθμός μοριακής εξέλιξης (ο ρυθμός δηλαδή μεταλλαγών) μέσα στην ομάδα Β1.1.7 είναι παρόμοιος με άλλες ομάδες του SARs-CoV-2.
Συμπερασματικά η αναφορά περιγράφει μια νέα ομάδα που εξαπλώνεται ταχέως στο Ηνωμένο Βασίλειο και σχετίζεται με έναν απροσδόκητα μεγάλο αριθμό μεταλλαγών, συμπεριλαμβανομένης της περιοχής αλληλεπίδρασης με τον υποδοχέα του ιού στα κύτταρα στόχους και με τη θέση αλληλεπίδρασης της φουρίνης. Λαμβάνοντας υπόψη (i) τις βιολογικές ιδιότητες αυτών των μεταλλαγών όπως προέκυψαν από πειραματικά δεδομένα, (ii) τις άγνωστες ιδιότητες του συνδυασμού αυτών των μεταλλαγών και (iii) τον υψηλό ρυθμό διασποράς του Β.1.1.7 στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι ιδιότητες αυτής της ομάδας χρήζουν άμεσης εργαστηριακής μελέτης και η περαιτέρω παρακολούθηση της διασποράς της ομάδας αυτής παγκοσμίως είναι αναγκαία. Προς το παρόν η επίδραση αυτών των μεταλλαγών αναφορικά με τη νοσηρότητα, τη μολυσματικότητα ή τα αντιγονικά χαρακτηριστικά του ιού που σχετίζονται με τον εμβολιασμό είναι υπό διερεύνηση.
