Ζήσης Ψάλλας
Όλοι θέτουμε στους εαυτούς μας μακροπρόθεσμους στόχους από καιρό σε καιρό, όπως να αδυνατίσουμε, να τρώμε λιγότερη ζάχαρη ή να μάθουμε μια ξένη γλώσσα. Η έρευνα έχει αφιερώσει πολύ χρόνο για να ανακαλύψει πώς μπορούμε να επιτύχουμε αυτούς τους στόχους πιο αποτελεσματικά.
Η επικρατούσα άποψη είναι ότι ο αυτοέλεγχος μας βοηθά να θέσουμε σε προτεραιότητα τους μακροπρόθεσμους στόχους έναντι της στιγμιαίας ευχαρίστησης και ότι εάν είμαστε καλοί στον αυτοέλεγχο, αυτό συνήθως οδηγεί σε μια πιο ευτυχισμένη και επιτυχημένη ζωή.
"Ήρθε η ώρα για επανεξέταση", λέει η Katharina Bernecker, ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης. "Φυσικά ο αυτοέλεγχος είναι σημαντικός, αλλά η έρευνα για την αυτορρύθμιση πρέπει να δίνει εξίσου προσοχή στον ηδονισμό ή τη βραχυπρόθεσμη ευχαρίστηση".
Η Bernecker και η συνάδελφός της Daniela Becker του Πανεπιστημίου Radboud ανέπτυξαν ένα ερωτηματολόγιο που μετρά τον ηδονισμό, δηλαδή την ικανότητά να επικεντρώνεται κάποιος στις άμεσες ανάγκες του και να έχει βραχυπρόθεσμες απολαύσεις. Χρησιμοποίησαν το ερωτηματολόγιο για να μάθουν αν οι άνθρωποι διαφέρουν ως προς την ικανότητά τους να επιδιώκουν ηδονικούς στόχους σε διάφορα περιβάλλοντα και αν αυτή η ικανότητα σχετίζεται με την ευημερία.
Διαπίστωσαν ότι ορισμένοι άνθρωποι έχουν απόσπαση προσοχής κάνοντας ενοχλητικές σκέψεις σε στιγμές χαλάρωσης ή απόλαυσης σκεπτόμενοι για δραστηριότητες ή εργασίες που θα έπρεπε να κάνουν και δεν τις έκαναν.
"Για παράδειγμα, όταν ξαπλώνετε στον καναπέ μπορεί να συνεχίσετε να σκέφτεστε το άθλημα που δεν κάνατε", λέει η Becker. "Αυτές οι σκέψεις για αντικρουόμενους μακροπρόθεσμους στόχους υπονομεύουν την άμεση ανάγκη χαλάρωσης". Από την άλλη πλευρά, οι άνθρωποι που μπορούν να διασκεδάσουν πλήρως σε αυτές τις καταστάσεις τείνουν να έχουν υψηλότερη αίσθηση ευεξίας γενικά, όχι μόνο βραχυπρόθεσμα, και είναι λιγότερο πιθανό να υποφέρουν από κατάθλιψη και άγχος, μεταξύ άλλων.
Τι μπορείτε λοιπόν να κάνετε για να απολαύσετε περισσότερο το χρόνο μιας διακοπής σας από τα τρέχοντα προβλήματα; Απαιτείται περισσότερη έρευνα, αλλά οι επιστήμονες υποψιάζονται ότι ο συνειδητός προγραμματισμός και ο καθορισμός ορίων σε περιόδους απόλαυσης θα μπορούσε να βοηθήσει επιτρέποντας την ευχαρίστηση να πραγματοποιείται ανεμπόδιστη.
