Οι ημικρανίες επηρεάζουν σήμερα πάνω από ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους σε όλο τον κόσμο και αποτελούν τη δεύτερη κύρια αιτία αναπηρίας. Ωστόσο, πολλοί που υποφέρουν δεν αναζητούν ιατρική φροντίδα και η πάθηση συχνά μένει αδιάγνωστη, ακόμη και όταν εμφανίζονται άλλα συμπτώματα μαζί με τον πόνο, όπως ευαισθησία στο φως και τον ήχο, ναυτία, έμετο και ζάλη. Ο νευρολόγος κ. Μανώλης Δερμιτζάκης μιλά στο zougla.gr για τους φυσικούς τρόπους αντιμετώπισης της ημικρανίας και τις θεραπευτικές επιλογές.
Συνέντευξη στον Θάνο Ξυδόπουλο
Η ημικρανία θεωρείται μια «αόρατη» πάθηση. Ποιες είναι οι επιπτώσεις στη ζωή ενός ασθενή;
Χαίρομαι που αναφέρεστε στην ημικρανία ως πάθηση. Γιατί όντως είναι μια πάθηση με κυρίαρχο σύμπτωμα τον αφόρητο πονοκέφαλο και όντως είναι «αόρατη» γιατί δεν βρίσκουμε συνήθως κάποια δομική βλάβη του εγκεφάλου στις συνηθισμένες απεικονίσεις. Προσοχή όμως, ότι δεν βρίσκουμε κάτι στις εξετάσεις δεν σημαίνει ότι είναι «ιδέα του ασθενούς» ή «ένας απλός πονοκέφαλος». Τουναντίον οι επιπτώσεις στη ζωή του ασθενούς μπορεί να είναι βαρύτατες όσο αφορά την ποιότητα ζωής του. Καταρχάς την ημικρανία την παντρεύεσαι, ζεις μαζί της για χρόνια. Υπάρχουν περίοδοι της ζωής που οι συχνές κρίσεις πόνου με ναυτία και εμετούς καθηλώνουν την/τον ασθενή στο κρεβάτι για ημέρες με αποτέλεσμα η ποιότητα της ζωής του να καταρρακώνεται και να πάει πίσω η οικογενειακή, κοινωνική και επαγγελματική του ζωή.
Ποιο είναι το προφίλ ενός ημικρανικού ασθενή;
Συνήθως είναι γυναίκα αναπαραγωγικής ηλικίας που σε τακτικά χρονικά διαστήματα έχει έντονες κεφαλαλγίες συνήθως μετά από κάποιο trigger, κάτι που θα προκαλέσει ένα στρες δηλαδή στον εγκέφαλό της, π.χ. η έμμηνος ρύση, η κατανάλωση κόκκινου κρασιού ή γενικά αλκοόλ, μια άυπνη νύχτα. Αν αυτό συνοδεύεται από τάση για εμετό και από αδυναμία να ακολουθήσει η ασθενής τις δραστηριότητες ή υποχρεώσεις της, τότε είναι πολύ πιθανό να πάσχει από ημικρανία.
Πως ξεχωρίζουμε την ημικρανία από τον απλό πονοκέφαλο;
Συνήθως στην ημικρανία ο πονοκέφαλος εντοπίζεται ή ξεκινάει στο ένα μισό του κρανίου, και πάλι όμως προσοχή γιατί δεν είναι υποχρεωτικό κριτήριο αυτό: υπάρχουν ασθενείς που πονάνε μόνο π.χ. στον αυχένα και λαθεμένα για χρόνια αντιμετωπίζονται ως «αυχενικό σύνδρομο». Άλλες μορφές πονοκεφάλου δεν έχουν φωτοφοβία ή/και ηχοφοβία και τόσο έντονη ναυτία, συμπτώματα που συνήθως υπάρχουν στην ημικρανία.
Τι μπορεί να κάνει κάποιος μόλις διαγνωστεί με ημικρανία;
Το πρώτο και πιο εύκολο που μπορεί να κάνει είναι να καταγράφει τις ημικρανίες του σε ένα ημερολόγιο. Μετά, αφού όπως είπαμε μιλάμε για μια σχέση ζωής, καλά θα ήταν να παρακολουθείται από κάποιον νευρολόγο για να αποφασίζουν, ανάλογα με την φάση που βρίσκονται οι ημικρανίες του, ποια συμπωματική ή προφυλακτική αγωγή θα πρέπει να ακολουθήσει ο ασθενής.
Υπάρχουν φυσικοί τρόποι για την αντιμετώπιση της ημικρανίας;
Ναι, η γυμναστική, κυρίως η άρση βαρών και η υψηλής έντασης αερόβια γυμναστική έχει βρεθεί ότι ωφελούν τον ασθενή. Επίσης ο ημικρανικός θα πρέπει να προσαρμόσει τη διατροφή του , προσέχοντας τί του προκαλεί ημικρανική κρίση και να το αποφεύγει, π.χ. φαγητά με νιτρώδη συντηρητικά. Η απώλεια σωματικού βάρους επίσης βοηθάει. Καταλαβαίνετε όμως πόσο δύσκολα μπορεί να είναι να πραγματοποιηθούν όλα αυτά από κάποια ασθενή που έχει συχνά ημικρανίες, π.χ. πως να πας γυμναστήριο ενώ έχεις συνέχεια έντονο πονοκέφαλο;
Ποιες είναι οι θεραπευτικές επιλογές για την ημικρανία;
Η ημικρανία έχει δυο τρόπους αντιμετώπισης: τα φάρμακα την στιγμή που ξεκινάει μια κρίση πόνου ή ναυτίας και εμετού και δεύτερον μια πιο γενική προφυλακτική αντιμετώπιση ώστε να αραιώσουν και να είναι πιο ήπιες οι κρίσεις του πόνου και της ναυτίας. Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν ειδικά φάρμακα οξείας φάσης όπως είναι οι τριπτάνες. Είναι ειδικά για την ημικρανία και όχι «βαριά» φάρμακα όπως ενίοτε εσφαλμένα θεωρούνται από τους ασθενείς αλλά και από γιατρούς. Στην δεύτερη κατηγορία της προφυλακτικής αγωγής έχουμε τα κλασσικά φάρμακα όπως η τοπιραμάτη που είναι αντιεπιληπτικό, η φλουναριζίνη, η προπρανολόλη που είναι αντιυπερτασικό κλπ. Επιπλέον όμως την τελευταία δεκαετία έχουν προστεθεί οι νευροδιεγέρτες και η αλλαντική τοξίνη τύπου Α (το γνωστό Botox). Την τελευταία διετία, επιτέλους κυκλοφόρησαν και αποζημιώνονται από τον ΕΟΠΥΥ τα πολύ αποτελεσματικά μονοκλωνικά αντισώματα για την πρόληψη της ημικρανίας. Και τα νέα γίνονται ακόμη πιο ευχάριστα αν αναλογιστεί κανείς ότι και το 2023 και το 2024 περιμένουν καινούργια φάρμακα σε αυτήν την κατηγορία!
Ποιο είναι το μέλλον των θεραπειών για την ημικρανία;
Όπως ήδη αναφέρθηκε, τα επόμενα χρόνια ακόμη περισσότερα φάρμακα θα κυκλοφορήσουν τόσο για την οξεία αντιμετώπιση της ημικρανικής κρίσης, όσο όμως και για την προφύλαξη από την ημικρανία. Ήδη στις ΗΠΑ αυτά τα φάρμακα κυκλοφορούν. Όλα αυτά είναι εφικτά για την ημικρανία και τις κεφαλαλγίες, γιατί πλέον κατανοούμε καλύτερα τον μηχανισμό των παθήσεων κεφαλαλγίας, γνωρίζουμε π.χ. ότι ένα νευροπεπτίδιο -το CGRP- ξεκινάει τον πόνο στην ημικρανία. Έτσι χρησιμοποιώντας διάφορα «όπλα» και τεχνικές προσπαθούμε να «απενεργοποιήσουμε» την δράση αυτού του νευροπεπτιδίου και ξαφνικά ανακαλύπτουμε ότι και άλλα μόρια συμμετέχουν στον όλο μηχανισμό, οπότε νέα έρευνα, νέες μελέτες και πιθανό και νέα φάρμακα. Αυτό δεν έχει ξαναγίνει σε τόσο έντονο ρυθμό στην ιστορία της νευρολογίας.
Πείτε μας λίγα λόγια για την ύπαρξη του Συλλόγου Ασθενών με Ημικρανία & Κεφαλαλγία Ελλάδος. Ποιοι είναι οι σκοποί;
Ο σύλλογος ασθενών ενώ έχει λίγο περισσότερο από 5 έτη που ιδρύθηκε στην Ελλάδα, έχει ήδη συμβάλλει όχι μόνο στην ενημέρωση του ευρύ κοινού και των ασθενών με σποτάκια στην τηλεόραση, έντονη και αδιάκοπη παρουσία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εκδηλώσεις σε διάφορες πόλεις της Ελλάδος και έκδοση ενημερωτικού βιβλίου, αλλά και στο να «πιέσει» την πολιτεία και τους υπευθύνους στους ασφαλιστικούς φορείς ώστε να δουν το πρόβλημα τους επιστάμενα, π.χ. όσο αφορά το σύστημα προέγκρισης των νέων ακριβών θεραπειών για την ημικρανία με το Botox και τα μονοκλωνικά αντισώματα.
Βέβαια, το πιο σημαντικό που θεωρώ ότι προσφέρει ένας τόσο ενεργός σύλλογος είναι ότι έδειξε στον κάθε ασθενή ότι δεν είναι μόνος του, ότι είναι και άλλοι πολλοί και νέοι άνθρωποι που υποφέρουν και ότι δεν είναι όλα μάταια και απαισιόδοξα. Υπάρχουν πλέον ειδικοί γιατροί που ασχολούνται, ιατρεία κεφαλαλγίας και υπάρχουν και νέα και αποτελεσματικά φάρμακα για τη δύσκολη κατάσταση που υπομένουν από έτη. Και αυτό για μένα θα πρέπει να είναι και το μήνυμα κλείνοντας αυτή την συνέντευξη: υπάρχει πολύς κόσμος σαν και εσένα που υποφέρεις από μια πάθηση κεφαλαλγίας, υπάρχουν πλέον ειδικές αγωγές από ειδικούς γιατρούς, μην τα παρατάς, ψάξε!
