Την επιτακτική ανάγκη να ενταχθεί στον προληπτικό έλεγχο του γενικού πληθυσμού, σε ηλικίες άνω των 20 και να γίνεται ανά δεκαετία, η μαγνητική αγγειογραφία, για τον εντοπισμό ανευρύσματος εγκεφάλου, επισημαίνει ο νευροχειρουργός Πάνος Παπανικολάου, διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Όπως ανέφερε o κ. Παπανικολάου στο Πρακτορείο FM, στις περισσότερες περιπτώσεις δεν υπάρχει μία σαφής αιτιολογία ή προδιαθεσικός παράγοντας για την δημιουργία του, ωστόσο υπάρχει κάποια πιθανολογούμενη οικογενειακή προδιάθεση στους άντρες, που έχουν συγγενείς πρώτου βαθμού με ιστορικό ανευρύσματος. Ο γνωστός νευροχειρουργός τονίζει ακόμη, ότι η ομάδα του πληθυσμού που είναι κάπως πιο ευάλωτη, είναι άντρες που έχουν και άλλους προδιαθεσικούς παράγοντες, για την ανάπτυξη αγγειακής νόσου, όπως αρτηριακή υπέρταση, ή κακές συνήθειες όπως το κάπνισμα.
Τα νούμερα πάντως μιλούν από μόνα τους, για την σοβαρότητα της νόσου, αφού το 50% των ανθρώπων που παθαίνουν ρήξη ανευρύσματος, πεθαίνουν επί τόπου. Από το υπόλοιπο 50%, οι μισοί φτάνουν στο νοσοκομείο σε κώμα, με αυξημένο ποσοστό θνητότητας ή αναπηρίας και μόνο ένα 25% φτάνει στο νοσοκομείο σε καλή κατάσταση. Αξίζει να αναφερθεί ότι είναι η δεύτερη αιτία αιφνίδιου θανάτου μετά τα καρδιαγγειακά.
Τι είναι το ανεύρυσμα – Πού οφείλεται
Το ανεύρυσμα σε μία αρτηρία του εγκεφάλου είναι ένα παθολογικό φούσκωμα του τοιχώματος του αγγείου και στις περισσότερες περιπτώσεις δεν υπάρχει μία σαφής αιτιολογία ή προδιαθεσικός παράγοντας για την δημιουργία του, αναφέρει ο κ. Παπανικολάου.
«Πιθανολογείται ότι στο σημείο αυτό εκ γενετής υπάρχει μία ανωμαλία στο τοίχωμα του αγγείου και ειδικά κοντά σε αρτηριακές διακλαδώσεις, που υπάρχει στροβιλισμός της ροής του αίματος. Με τα χρόνια το τοίχωμα σε αυτό το σημείο υποχωρεί, σχηματίζει μία φούσκα με πολύ λεπτό τοίχωμα, που μπορεί ανά πάσα στιγμή απρόβλεπτα να σπάσει και να δημιουργήσει μία πολύ σοβαρή εγκεφαλική αιμορραγία. Επίσης υπάρχει κάποια πιθανολογούμενη οικογενειακή προδιάθεση στους άντρες, για αυτό όσοι άντρες έχουν συγγενείς πρώτου βαθμού με ιστορικό θα πρέπει να κάνουν τον απαραίτητο προληπτικό έλεγχο».
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο
«Κινδυνεύουν όλοι και δεν πρέπει να το ξεχνούμε αυτό, αλλά η ομάδα του πληθυσμού που είναι κάπως πιο ευάλωτη, είναι άντρες που έχουν και άλλους προδιαθεσικούς παράγοντες, για την ανάπτυξη αγγειακής νόσου, όπως αρτηριακή υπέρταση ή κακές συνήθειες όπως το κάπνισμα», τονίζει ο κ. Παπανικολάου.
Συμπτώματα
Όσον αφορά στα συμπτώματα ο επιθετικός προσδιορισμός σιωπηλός δολοφόνος φαίνεται πώς ταιριάζει γάντι στην περίπτωση: «Δυστυχώς πριν εκδηλωθεί η ρήξη, το ανεύρυσμα εγκεφάλου στην συντριπτική πλειοψηφία δεν προειδοποιεί. Δεν υπάρχουν προειδοποιητικά συμπτώματα. Υπάρχουν μόνο μερικές σπάνιες περιπτώσεις, όπου το ανεύρυσμα πριν σπάσει, κάνει μία μεγάλη διάταση, χωρίς αιμορραγία, η οποία αυτή διάταση, μπορεί να προκαλέσει κάποια συμπτώματα. Όμως στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, η εκδήλωση είναι αιφνίδια, το ανεύρυσμα σπάζει και δημιουργεί μία κατάσταση που την έχουμε χαρακτηρίσει ιατρικά παγκοσμίως, κεραυνό εν αιθρία. Ο ασθενής νιώθει έναν πολύ έντονο ασυνήθιστο πονοκέφαλο, συνήθως στην πίσω μεριά του κεφαλιού. Η χαρακτηριστική περιγραφή είναι αισθάνθηκα να με χτύπησαν πίσω από το κεφάλι με μία βαριοπούλα. Πέφτει κάνω και κάνει αμέσως πολλούς εμετούς.»
Ο ένας στους δύο πεθαίνει επί τόπου
Το 50% των ανθρώπων που παθαίνουν ρήξη ανευρύσματος πεθαίνουν επί τόπου. Από το υπόλοιπο 50% οι μισοί φτάνουν στο νοσοκομείο σε κόμμα, με αυξημένο ποσοστό θνητότητας ή αναπηρίας και μόνο ένα 25% φτάνει στο νοσοκομείο σε καλή κατάσταση. Το ανεύρυσμα αποτελεί την δεύτερη αιτία αιφνίδιου θανάτου, μετά τα καρδιαγγειακά.
Αντιμετώπιση – Ο χρόνος είναι χρήμα
Όπως δηλώνει ο κ. Παπανικολάου η αντιμετώπιση, στις περιπτώσεις που φτάνουν στο νοσοκομείο, πρέπει να γίνει άμεσα με την εξής έννοια: «Πρέπει να προσφερθεί η κατάλληλη σύγχρονη ιατρική περίθαλψη που να στοχεύει σε δύο πράγματα: το πρώτο είναι να αντιμετωπιστεί το ανεύρυσμα, έτσι ώστε να βουλώσει για να μην ξανασπάσει.
Γιατί ο κίνδυνος της δεύτερης αιμορραγίας, αμέσως μετά την πρώτη, τις πρώτες ώρες, ή τα πρώτα 24ωρα, είναι πάρα πολύ μεγάλος και αν ο ασθενής είναι τυχερός και έχει επιβιώσει από την πρώτη αιμορραγία, τότε η δεύτερη μπορεί να είναι θανατηφόρα. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να γίνει άμεσα η διάγνωση με αγγειογραφία, είτε αξονική συνήθως σε επείγουσα βάση, είτε ψηφιακή και μόλις αυτό βρεθεί θα πρέπει να αντιμετωπιστεί, είτε ενδαγγειακά όπως γίνεται σήμερα στις περισσότερες περιπτώσεις (δηλαδή με επέμβαση μέσα από το ίδιο το αγγείο, σε ειδικό κέντρο έτσι ώστε να αποφευχθεί η ανοιχτή επέμβαση), ή και με ανοιχτή επέμβαση, με κρανιοτομία δηλαδή, εάν το πρώτο δεν είναι εφικτό ή δεν είναι διαθέσιμο.
Ο δεύτερος στόχος της άμεσης σύγχρονης ιατρικής αντιμετώπισης είναι θεραπευτικά μέσα έτσι ώστε να περιοριστούν οι συνέπειες της πρώτης αιμορραγίας, οι οποίες και αυτές μπορεί να είναι πολύ σοβαρές, ακόμα και αν δεν συμβεί η δεύτερη αιμορραγία..
Η προληπτική εξέταση, ζητούμενο, για να νικηθεί ο «σιωπηλός δολοφόνος»
Η πρόληψη είναι κάτι πολύ ουσιαστικό που πρέπει όλοι να καταλάβουμε, αλλά και οι αρμόδιοι της πολιτείας, οι οποίοι έχουν στα χέρια τους τις πολιτικές της πρόληψης και της δημόσιας περίθαλψης, τονίζει ο κ. Παπανικολάου, επισημαίνοντας ότι αν βρούμε το ανεύρυσμα του εγκεφάλου πριν αυτό σπάσει, που συνήθως δεν δίνει συμπτώματα, μπορεί να αντιμετωπιστεί σε ψυχρή βάση και να προλάβουμε ένα δραματικό συμβάν που μπορεί να κοστίσει τη ζωή ή την σωματική ακεραιότητα ενός ανθρώπου. «Για αυτό η νευροχειρουργική κοινότητα παγκοσμίως, έχει προτείνει εδώ και αρκετά χρόνια, ότι θα πρέπει οπωσδήποτε να γίνεται προληπτικός έλεγχος, σε όλο τον πληθυσμό, screening δηλαδή, ο οποίος με μία μέθοδο που μπορεί να είναι αναίμακτη και ανώδυνη, όπως είναι για παράδειγμα η μαγνητική αγγειογραφία, να προλαμβάνει τέτοιου είδους δραματικά γεγονότα και οι γιατροί να σώζουν πάρα πολλές ζωές.
Από τις ηλικίες των 20 ετών και πάνω μπορεί να γίνει ένας αρχικός έλεγχος, ο οποίος μετά αρκεί να επαναλαμβάνεται κάθε δέκα χρόνια. Θα πρέπει στο σημείο αυτό ίσως να αναφέρουμε ότι έχει βρεθεί από νεκροτομικές μελέτες, ότι σε ανθρώπους που έχουν πεθάνει για οποιοδήποτε λόγο, πάρα πολλοί από αυτούς έχουν ανεύρυσμα στον εγκέφαλο, το οποίο δεν έχει σπάσει. Αυτό σημαίνει ότι είναι μία βόμβα που μπορεί να την έχει ο καθένας μας, και μάλιστα αυτή η βόμβα δεν είναι ωρολογιακή, γιατί δεν ξέρουμε πότε και αν θα εκραγεί, είναι απασφαλισμένη και μπορεί με απρόβλεπτο τρόπο σε οποιαδήποτε ηλικία να εκραγεί και να έχει δραματικές συνέπειες, για αυτό πρέπει να αντιμετωπίζεται και να απασφαλίζεται πριν σκάσει».
