Ζήσης Ψάλλας
Ένας νέος μηχανισμός που επιβραδύνει τη γήρανση των κυττάρων του ανοσοποιητικού εντοπίστηκε από μια διεθνή ομάδα με επικεφαλής επιστήμονες από το University College του Λονδίνου (UCL).
Κάθε ένα από τα χρωμοσώματα, που υπάρχουν σε όλα τα κύτταρα, περιέχει ένα προστατευτικό κάλυμμα που ονομάζεται τελομερές. Στα Τ κύτταρα (ένας τύπος ανοσοκυττάρων), όπως και στα περισσότερα κύτταρα, τα τελομερή γίνονται όλο και πιο κοντά με κάθε επόμενη κυτταρική διαίρεση.
Μόλις τα τελομερή φτάσουν σε ένα κρίσιμα μικρό μήκος, το κύτταρο παύει να διαιρείται και εισέρχεται σε γήρανση -παραμένει σε μια αλλοιωμένη, δυσλειτουργική κατάσταση χωρίς δυνατότητα αναπαραγωγής. Καθώς το ανοσοποιητικό σύστημα δεν λειτουργεί πλέον αποτελεσματικά, αυτό οδηγεί στην εμφάνιση χρόνιων λοιμώξεων, καρκινικών ασθενειών και θανάτου.
Στη μελέτη, οι ερευνητές ξεκίνησαν μια ανοσολογική απόκριση των Τ-λεμφοκυττάρων ενάντια σε ένα μικρόβιο. Απροσδόκητα, παρατήρησαν μια αντίδραση μεταφοράς τελομερών μεταξύ δύο τύπων λευκών αιμοσφαιρίων, σε εξωκυτταρικά κυστίδια (μικρά σωματίδια που διευκολύνουν την διακυτταρική επικοινωνία). Ένα αντιγονοπαρουσιαστικό κύτταρο (APC), αποτελούμενο είτε από Β κύτταρα, δενδριτικά κύτταρα ή μακροφάγους, λειτούργησε ως δότης τελομερών στο Τ λεμφοκύτταρο. Μετά τη μεταφορά των τελομερών, το Τ λεμφοκύτταρο έγινε μακρόβιο και κατείχε χαρακτηριστικά μνήμης και βλαστοκυττάρων, έχοντας τη δυνατότητα να προστατεύσει από μια θανατηφόρα μόλυνση μακροπρόθεσμα.
Η μεταφορά τελομερών επέκτεινε ορισμένα τελομερή περίπου 30 φορές περισσότερο από την επέκταση που ασκεί η τελομεράση. Η τελομεράση είναι το μοναδικό ένζυμο σύνθεσης DNA που είναι αφιερωμένο στη διατήρηση των τελομερών σε βλαστοκύτταρα, κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος και βρίσκεται στον εμβρυϊκό ιστό, στα αναπαραγωγικά κύτταρα και στο σπέρμα. Ωστόσο, δεν παρέχει αυτή τη λειτουργία σε άλλα κύτταρα, και τελικά επέρχεται η φθορά των τελομερών. Ακόμη και σε ανοσοκύτταρα όπου το ένζυμο είναι φυσικά ενεργό, οι συνεχείς ανοσολογικές αντιδράσεις προκαλούν προοδευτική αδρανοποίηση της τελομεράσης που οδηγεί σε βράχυνση των τελομερών, όταν τα κύτταρα σταματούν να διαιρούνται και έτσι τελικά εμφανίζεται γήρανση.
Οι ερευνητές ανακάλυψαν (σε ανθρώπινα κύτταρα και ποντίκια) ότι τα καθαρισμένα παρασκευάσματα εξωκυτταρικών κυστιδίων μπορούν να χορηγηθούν μόνα τους ή σε συνδυασμό με ένα εμβόλιο. Εναλλακτικά, η αντίδραση μεταφοράς δότη τελομερών μπορεί να ενισχυθεί απευθείας στα κύτταρα. Αν και χρειάζεται πολύ περισσότερη έρευνα, οι επιστήμονες λένε ότι αυτό δείχνει τις δυνατότητες νέων μορφών προληπτικών θεραπειών για τη γήρανση του ανοσοποιητικού με την ηλικία.
