Ζήσης Ψάλλας
Η αθηροσκλήρωση -ανάπτυξη πλακών στις αρτηρίες- εμπλέκεται στην πλειονότητα των θανάτων παγκοσμίως και οι εξελίξεις στην κατανόηση της βιολογίας της νόσου αλλάζουν τις παραδοσιακές απόψεις ανοίγοντας νέους δρόμους για τη θεραπεία.
Η εικόνα του ποιος μπορεί να διατρέχει κίνδυνο καρδιακής προσβολής έχει αλλάξει σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες. Κάποια στιγμή, μια καρδιακή προσβολή είχε συνδεθεί με την εικόνα του μεσήλικου λευκού άνδρα με υψηλή χοληστερόλη και υψηλή αρτηριακή πίεση που καπνίζει τσιγάρα. Σήμερα, οι παραδοσιακές έννοιες του τι συμβάλλει στον κίνδυνο έχουν αλλάξει. Αυτές οι ενημερωμένες θεωρήσεις περιλαμβάνουν:
- Παγκόσμιο βάρος ασθενειών: Η αθηροσκληρωτική καρδιαγγειακή νόσος είναι τώρα η κύρια αιτία θανάτου παγκοσμίως.
- Κλινικό προφίλ: Οι γυναίκες και τα νεότερα άτομα φέρουν αυξημένο φορτίο αθηροσκληρωτικών καρδιαγγειακών παθήσεων.
- Ο προστατευτικός ρόλος της HDL χοληστερόλης (η λεγόμενη «καλή χοληστερόλη») έχει αμφισβητηθεί και τα τριγλυκερίδια έχουν αναδειχθεί ως πολλά υποσχόμενος στόχος για τη μείωση του κινδύνου καρδιακών παθήσεων.
- Η φλεγμονή οδηγεί στην αθηροσκλήρωση. Νέα δεδομένα υποδηλώνουν ότι η φλεγμονή μπορεί να αποτελεί κρίσιμο σύνδεσμο μεταξύ των παραδοσιακών παραγόντων κινδύνου (μη φυσιολογικά λιπίδια, κάπνισμα και διαβήτης) με τις επιπλοκές της αθηροσκλήρωσης, όπως η καρδιακή προσβολή και το ισχαιμικό εγκεφαλικό.
Το προφίλ των παραγόντων κινδύνου έχει αλλάξει καθώς τα επίπεδα λιποπρωτεΐνης χαμηλής πυκνότητας (LDL), η αρτηριακή πίεση και το κάπνισμα έχουν μειωθεί. Πρόσφατη έρευνα αμφισβήτησε τις προστατευτικές επιδράσεις της λιποπρωτεΐνης υψηλής πυκνότητας και τώρα επικεντρώνεται σε λιποπρωτεΐνες πλούσιες σε τριγλυκερίδια εκτός από την LDL ως αιτία στην αθηροσκλήρωση. Οι μη παραδοσιακοί οδηγοί της αθηροσκλήρωσης -όπως ο διαταραγμένος ύπνος, η σωματική αδράνεια, το μικρoβίωμα, η ατμοσφαιρική ρύπανση και το ψυχολογικό στρες- έχουν επίσης τραβήξει την προσοχή των ερευνητών. Οι φλεγμονώδεις οδοί και τα λευκοκύτταρα συνδέουν παραδοσιακούς και αναδυόμενους παράγοντες κινδύνου με την αλλοιωμένη συμπεριφορά των αρτηριακών κυτταρικών τοιχωμάτων. Οι χαρακτηρισμοί των μηχανισμών που υποστηρίζουν τις θρομβωτικές επιπλοκές της αθηροσκλήρωσης έχουν εξελιχθεί πέρα από την έννοια της «ευάλωτης πλάκας».
