Μυστήριο παραμένει η συνήθεια του κολλητικού χασμουρητού (να χασμουριόμαστε όταν βλέπουμε κάποιον άλλο να χασμουριέται), σύμφωνα με τη μεγαλύτερη επιστημονική έρευνα που έγινε μέχρι σήμερα πάνω στο θέμα. Πάντως οι νέοι κολλάνε πιο εύκολα το χασμουρητό από τους ηλικιωμένους, καθώς όπως φαίνεται η συνήθεια αυτή τείνει να μειώνεται όσο κανείς γερνάει.
Αντίθετα, η νέα μελέτη δεν επιβεβαίωσε εκτιμήσεις προηγούμενων μελετών ότι το κολλητικό χασμουρητό αποτελεί ισχυρή ένδειξη ενσυναίσθησης (της αναγνώρισης και κατανόησης των συναισθημάτων των άλλων), κόπωσης ή «πεσμένης» ενέργειας.
Όπως μεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, οι ερευνητές, με επικεφαλής την επίκουρη καθηγήτρια Ελίζαμπεθ Σιρούλι της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ντιουκ των ΗΠΑ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «PLoS One», σύμφωνα με το BBC, δήλωσαν ότι η καλύτερη κατανόηση της βιολογίας που εμπλέκεται στο κολλητικό χασμουρητό, μπορεί τελικά να ρίξει περισσότερο φως σε νευροψυχικές παθήσεις όπως η σχιζοφρένεια και ο αυτισμός. Οι άνθρωποι με αυτές τις παθήσεις, που τείνουν σε συναισθηματική αποστασιοποίηση και κοινωνική απομόνωση, ενώ χασμουριούνται συχνά αυθόρμητα, εκδηλώνουν πολύ λιγότερο κολλητικό χασμουρητό.
Διάφορα ζώα χασμουριούνται από μόνα τους, όταν είναι κουρασμένα ή βαριούνται (κάτι που ισχύει και για τους ανθρώπους), αλλά το κολλητικό χασμουρητό είναι ένα φαινόμενο που έχει παρατηρηθεί μόνο στα πιο εξελιγμένα είδη, στους ανθρώπους και στους χιμπατζήδες. Μάλιστα δεν χρειάζεται καν να δει κανείς κάποιον άλλον να χασμουριέται, αφού αρκεί να τον ακούσει να χασμουριέται ή απλώς να σκεφτεί (ή να διαβάσει) ότι ο άλλος χασμουριέται.
Ενώ το αυθόρμητο χασμουρητό συμβαίνει ήδη στο έμβρυο μέσα στη μήτρα, το κολλητικό χασμουρητό αρχίζει να εμφανίζεται στην αρχή της παιδικής ηλικίας. Άγνωστο παραμένει γιατί μερικοί άνθρωποι είναι πιο επιρρεπείς στο φαινόμενο σε σχέση με άλλους.
Προηγούμενες έρευνες με τη βοήθεια τεχνικών απεικόνισης του εγκεφάλου είχαν συμπεράνει ότι υπάρχει κάποια σχέση ανάμεσα στο κολλητικό χασμουρητό και στην ενσυναίσθηση. Άλλες είχαν βρει ότι το κολλητικό χασμουρητό ποικίλει ανάλογα με την ώρα στη διάρκεια της ημέρας ή με το επίπεδο της νοημοσύνης του ατόμου.
Η νέα έρευνα έγινε με τη συμμετοχή 328 υγιών εθελοντών, που έκαναν ψυχολογικά και νοητικά τεστ, ενώ παρακολούθησαν και βίντεο με άλλους ανθρώπους να χασμουριούνται. Οι επιστήμονες κατέγραψαν τις αντιδράσεις των εθελοντών και βρήκαν ότι όντως μερικοί άνθρωποι είναι αισθητά λιγότερο επιρρεπείς στο κολλητικό χασμουρητό σε σχέση με τους υπόλοιπους. Ενδεικτικά, κατά την παρακολούθηση ενός τρίλεπτου βίντεο με άλλους να χασμουριούνται, κάποιος μπορούσε να χασμουρηθεί από καμία έως 15 φορές.
Όμως, αυτή τη φορά οι ερευνητές δεν διαπίστωσαν κάποια ορατή σχέση ανάμεσα στο κολλητικό χασμουρητό και στην ικανότητα ενσυναίσθησης, στο επίπεδο νοημοσύνης ή στην ώρα της ημέρας. Ο μόνος παράγοντας που συστηματικά φαίνεται να επηρεάζει το φαινόμενο είναι η ηλικία: όσο οι άνθρωποι μεγαλώνουν, τόσο πιο αραιό γίνεται το κολλητικό χασμουρητό – για άγνωστους λόγους.
Συγκεκριμένα, από τους 328, οι 222, δηλαδή περίπου το ένα τρίτο (68%), «κόλλησαν» χασμουρητό τουλάχιστον μία φορά. Από αυτούς, το φαινόμενο εκδηλώθηκε στο 82% των ατόμων κάτω των 25 ετών, στο 60% των ατόμων 25 έως 49 ετών και μόνο στο 41% όσων ήσαν άνω των 50 ετών.
Παρόλα αυτά, η ηλικία δεν μπορεί να εξηγήσει παρά σε πολύ μικρό βαθμό (μόλις 8%) το μυστήριο της συγκεκριμένης (ψυχο)βιολογικής αντίδρασης. Έτσι, πλέον οι επιστήμονες στρέφουν την προσοχή τους στο πιθανό γενετικό υπόβαθρο του κολλητικού χασμουρητού και κατά πόσο αυτή η τάση κληρονομείται.
Όπως είπε η Ελίζαμπεθ Σιρούλι, «είναι πιθανό ότι αν βρούμε ένα γενετικό παράγοντα που κάνει τους ανθρώπους να “κολλάνε” λιγότερο το χασμουρητό, πιθανώς αυτό το γονίδιο να σχετίζεται επίσης με τη σχιζοφρένεια ή τον αυτισμό».
Η νέα μελέτη ίσως εξάλλου βοηθήσει τους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα τον κολλητικό χαρακτήρα του γέλιου και του βήχα.
