Θάνος Ξυδόπουλος
Η πρόσφατη αύξηση των περιπτώσεων ξαφνικής, σοβαρής ηπατίτιδας σε παιδιά σε όλο τον κόσμο έχει αναφερθεί ευρέως. Πρόσφατα, πολλά ειδησεογραφικά μέσα τόνισαν μια πιθανή σχέση μεταξύ κρουσμάτων και επαφών με σκύλους κατοικίδιων ζώων. Ωστόσο, τα δεδομένα που υποδηλώνουν αυτή τη σύνδεση είναι εξαιρετικά αδύναμα.
Η αύξηση των κρουσμάτων ηπατίτιδας στα παιδιά παρατηρήθηκε για πρώτη φορά στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά τώρα έχει αναφερθεί στην Ευρώπη, την Ασία και την Αμερική. Αν και οι αριθμοί παγκοσμίως είναι ακόμα πολύ χαμηλοί, η ασθένεια είναι σοβαρή και ορισμένα παιδιά χρειάστηκαν μεταμόσχευση ήπατος. Τουλάχιστον 11 παιδιά έχουν πεθάνει και υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορεί να συνεχιστεί για κάποιο χρονικό διάστημα.
Η ηπατίτιδα στους ανθρώπους προκαλείται συνήθως είτε από τοξικότητα, όπως το αλκοόλ, είτε από λοιμώξεις από διάφορους ιούς. Ωστόσο, κανένας από τους συνήθεις ιούς δεν έχει εντοπιστεί σε αυτά τα παιδιά. Η Υπηρεσία Ασφάλειας Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου (UKHSA), που είναι αρμόδια για την προστασία της δημόσιας υγείας στο Ηνωμένο Βασίλειο, εργάζεται για να βρει την αιτία της νόσου. Σε πρόσφατο ενημερωτικό έγγραφο, ο οργανισμός ανέφερε υψηλό αριθμό "έκθεσης σε σκύλους" σε αυτές τις περιπτώσεις σοβαρής παιδικής ηπατίτιδας. Διαπίστωσε ότι το 70% ασθενών (64 από τους 92, όπου υπήρχαν διαθέσιμα δεδομένα) ήταν από οικογένειες που είχαν σκύλους ή άλλες εκθέσεις σε σκύλους.
Ωστόσο, το 33% των νοικοκυριών στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν σκύλους και πολύ περισσότερα παιδιά από νοικοκυριά που δεν έχουν σκύλους θα εκτεθούν σε σκύλους όταν επισκέπτονται ή παίζουν με τους φίλους τους. Συνεπώς, η κατά 70% έκθεση σε σκύλους μπορεί να είναι απολύτως φυσιολογική.
Για να προταθεί μια συσχέτιση είναι σημαντικό να υπάρχει όχι μόνο ότι η έκθεση σε σκύλους, αλλά και να είναι υψηλότερη από ό,τι στα μη προσβεβλημένα παιδιά. Ποιες είναι λοιπόν οι πιθανές αιτίες της αύξησης των κρουσμάτων ηπατίτιδας στα παιδιά και μπορεί κάποια από αυτές να συνδέεται με σκύλους;
Ένας ιός, και συγκεκριμένα ένας αδενοϊός, έχει ανιχνευθεί στο αίμα στο 72%των ασθενών που ελέγχθηκαν (για σύγκριση, ο SARS-CoV-2 ανιχνεύθηκε μόνο στο 18%). Όπου ήταν δυνατό να προσδιοριστεί ο τύπος, βρέθηκε ότι ήταν ο αδενοϊός 41 (Ad41), που συνήθως προκαλεί διάρροια στα παιδιά. Αν και οι σκύλοι έχουν τους δικούς τους αδενοϊούς που προκαλούν αναπνευστική νόσο ή ηπατίτιδα, δεν είναι γνωστό ότι μολύνουν τον άνθρωπο και ο Ad41 δεν έχει καμία γνωστή συσχέτιση με τους σκύλους.
Τα κρούσματα στα παιδιά δεν υποδηλώνουν ότι η μόλυνση μεταδίδεται μεταξύ των παιδιών -υπάρχουν πολύ λίγα κρούσματα και είναι ευρέως κατανεμημένα. Ομοίως, η κατανομή των κρουσμάτων δεν υποδηλώνει ότι πρόκειται για έναν νέο ιό που μεταδίδεται από σκύλους σε παιδιά. Τα κρούσματα εμφανίστηκαν σε διάφορες χώρες πολύ πιο γρήγορα από ό,τι ένας ιός σκύλου θα εξαπλωθεί μεταξύ των σκύλων.
Υπάρχουν άλλες πιθανές αιτίες; Έχει προταθεί ότι η σοβαρότητα της ηπατίτιδας είναι αποτέλεσμα της λανθασμένης λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος -είτε μιας πολύ ισχυρής είτε μιας αδύναμης. Η κοινωνική απόσταση κατά τη διάρκεια της πανδημίας έχει μειώσει τη μετάδοση μιας ολόκληρης σειράς ασθενειών και η έλλειψη έκθεσης σε αυτές μπορεί να άφησε ορισμένα παιδιά απροετοίμαστα για λοιμώξεις που κανονικά δεν θα προκαλούσαν πρόβλημα. Ομοίως, η έλλειψη έκθεσης στη βρωμιά ως αποτέλεσμα του πλυσίματος των χεριών, της αποστείρωσης επιφανειών και άλλων μέτρων υγιεινής μπορεί να έχει προδιαθέσει τα παιδιά σε υπεραντιδραστικές ανοσολογικές αντιδράσεις (όπως έχει προταθεί για αλλεργικές ασθένειες) και η ηπατίτιδα μπορεί να προκαλείται από το ανοσοποιητικό. Τέλος, και δεν αποτελεί έκπληξη, έχει προταθεί ότι προηγούμενες λοιμώξεις από COVID μπορεί να είχαν ως αποτέλεσμα μια προδιάθεση των παιδιών στην ηπατίτιδα.
Όλα αυτά δεν είναι παρά θεωρίες αυτή τη στιγμή και τα διαθέσιμα δεδομένα είναι ανεπαρκή για να δοθεί προτεραιότητα σε κάποιο από αυτά ή για να χρησιμοποιηθούν για να προτείνουν μέτρα ελέγχου. Η συχνότητα της ηπατίτιδας είναι ακόμα εξαιρετικά χαμηλή και μέχρι να υπάρξουν καλύτερα δεδομένα οι γονείς θα πρέπει πιθανώς να επικεντρωθούν περισσότερο στο να παρακολουθούν τυχόν συμπτώματα στα παιδιά τους παρά στη μείωση της έκθεσής τους σε σκύλους.
