Ορισμένοι επιστήμονες λένε ότι η τρέχουσα αύξηση του αριθμού των μολύνσεων, προαναγγέλλει μετάβαση σε μια νέα, λιγότερο επικίνδυνη, «ενδημική» φάση - αλλά οι επόμενες εβδομάδες θα είναι δύσκολες και καθοριστικές.
Ώς γνωστόν, η παραλλαγή Όμικρον οδηγεί ένα άνευ προηγουμένου κύμα μολύνσεων στην Ευρώπη. Επειδή είναι τόσο μεταδοτική, πιστεύεται ότι θα είναι δύσκολο για τους περισσότερους ανθρώπους να αποφύγουν την έκθεση στην ασθένεια. Ακόμα κι αν η Όμικρον είναι λιγότερο θανατηφόρα από προηγούμενες μεταλλάξεις του ιού (όπως φαίνεται από τις πρώτες ενδείξεις), τα νοσοκομεία και άλλες κρίσιμες υπηρεσίες θα εξακολουθήσουν να αντιμετωπίζουν τεράστιες πιέσεις τις επόμενες εβδομάδες, καθώς το προσωπικό μολύνεται ή αναγκάζεται να απομονωθεί.
Τι γίνεται όμως μετά; Ορισμένοι επιστήμονες λένε ότι το τρέχον κύμα προαναγγέλλει ένα «κύμα εξόδου» από την δύο ετών πανδημία και μια μετάβαση σε μια νέα, λιγότερο επικίνδυνη, ενδημική φάση – όπου οι κοινωνίες θα πρέπει να μάθουν να ζουν με τον ιό. Άλλοι το αποκαλούν ευσεβή πόθο και προειδοποιούν ότι με περισσότερους ανθρώπους να έχουν μολυνθεί από ποτέ, αυξάνονται οι κίνδυνοι για την εμφάνιση ενός νέου, πιο επικίνδυνου στελέχους.
Πόσο μεγάλο θα είναι το κύμα Ομικρον;
Το κύμα Ομικρον έχει συγκριθεί από τους πολιτικούς ηγέτες με ένα παλιρροϊκό κύμα: Η Γαλλία έφτασε τα ιλιγγιώδη 270.000 νέα κρούσματα την Τρίτη, ενώ χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία σημειώνουν επίσης νέα ρεκόρ μόλυνσης, σχεδόν καθημερινά. Οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης εντοπίζουν τώρα τα πρώτα τους κρούσματα Όμικρον.
Ωστόσο, οι ειδικοί στον τομέα της υγείας συμφωνούν ότι, σε αντίθεση με αυτήν την εποχή πέρυσι, οι μονάδες εντατικής θεραπείας δεν κινδυνεύουν να υπερκεραστούν. Ενώ η Ομικρον μπορεί να παρακάμψει την (προηγούμενη) ανοσία, οι μελέτες δείχνουν ότι τα εμβόλια και η προηγηθείσα λοίμωξη εξακολουθούν να προστατεύουν από τα χειρότερα αποτελέσματα.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο – την πρώτη χώρα στην Ευρώπη που αντιμετώπισε την Όμικρον – οι νέες λοιμώξεις ξεπέρασαν το όριο των 200.000 την Τρίτη και οι νοσηλείες αυξάνονται. Ωστόσο, ο αριθμός των ασθενών που υποβάλλονται σε μηχανικό αερισμό (διασωληνωμένοι) παραμένει σταθερός, παρά την αύξηση των λοιμώξεων. Αυτό είναι ένα θετικό μήνυμα για την υπόλοιπη Ευρώπη.
Πόσο κακό θα είναι;
Η Όμικρον μπορεί να παρακάμψει την ανοσία από τις δύο δόσεις εμβολίου ή την προηγούμενη μόλυνση με κορωνοϊό. Ωστόσο, είναι σημαντικό πως οι ενισχυτικές δόσεις φαίνεται να είναι αποτελεσματικές, καθώς και το ότι η μετάλλαξη είναι λιγότερο επικίνδυνη από προηγούμενες παραλλαγές. Η έρευνα επισημαίνει ότι η μόλυνση επικεντρώνεται στις ανώτερες αεροφόρους οδούς, αποφεύγοντας τους πιο ευαίσθητους πνεύμονες που προηγουμένως συνδέονταν με θανατηφόρες επιπλοκές του κορωνοϊού.
Όμως, παρά τη μικρότερη μολυσματικότητα της παραλλαγής και την ευρεία ανοσία από τα εμβόλια, τα συστήματα υγείας εξακολουθούν να βρίσκονται υπό πίεση. Στην Ιταλία, οι ασθενείς γεμίζουν κανονικά νοσοκομειακά κρεβάτια ακόμα κι αν δεν καταλήγουν στη ΜΕΘ, δήλωσε η Fidelia Cascini, επίκουρη καθηγήτρια δημόσιας υγείας στο Università Cattolica Sacro Cuore της Ρώμης. Αυτό σημαίνει εξάντληση πόρων που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για άλλους ασθενείς στα συστήματα υγείας που ήδη αντιμετωπίζουν καθυστερήσεις και ελλείψεις προσωπικού.
Γενικότερα, οι μαζικές απουσίες του προσωπικού που πρέπει να απομονωθεί όταν βγει θετικό στον ιό, θα μπορούσαν να απειλήσουν βασικές υπηρεσίες και ζωτικής σημασίας υποδομές ενώ υπονομεύουν την εύθραυστη οικονομική ανάκαμψη της ηπείρου από τα πρόσφατα lockdown.
Η Sarah Scobie, αναπληρώτρια διευθύντρια έρευνας στη δεξαμενή σκέψης Nuffield Trust με επίκεντρο την υγεία, δήλωσε ότι 25.000 εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας στο Ηνωμένο Βασίλειο ήταν άρρωστοι την πιο πρόσφατη εβδομάδα για την οποία υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα. Στην Αγγλία, αρκετά νοσοκομεία έχουν δηλώσει «κρίσιμα περιστατικά» λόγω ελλείψεων προσωπικού. Ο πλήρης αντίκτυπος της Όμικρον δεν έχει φανεί ακόμη, προειδοποίησε η Scobie, καθώς μόλις τώρα αρχίζει να εξαπλώνεται στους ηλικιωμένους, οι οποίοι είναι πιο πιθανό να νοσήσουν βαριά από τον κορωνοϊό.
Πότε θα τελειώσει;
Ο Flemming Konradsen, καθηγητής παγκόσμιας περιβαλλοντικής υγείας στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, αναμένει ότι η Ευρώπη θα είναι ένα πολύ διαφορετικό τοπίο μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου. Στη Δανία, την πρώτη χώρα της ηπείρου που κατέγραψε μεγάλο κύμα Όμικρον, η ταχεία εξάπλωση της παραλλαγής σημαίνει ότι θα διατρέξει γρήγορα τον πληθυσμό.
«Μετά την εξουθένωση, θα έχουμε έναν πληθυσμό στη Δανία που θα είναι σχεδόν 90% μολυσμένος ή ανοσοποιημένος. Αυτό, φυσικά, θα κάνει την ασθένεια αρκετά διαφορετική», δήλωσε ο Konradsen. Οι άνθρωποι θα συνεχίσουν να αρρωσταίνουν, αλλά ο κίνδυνος σοβαρής ασθένειας θα επικεντρωθεί σε χώρους όπως οίκους ευγηρίας και νοσοκομεία.
Αυτό το σενάριο είναι πιθανό να διαδραματιστεί σε όλη την Ευρώπη, καθώς η διάθεση ενισχυτικών δόσεων και η ανοσία που αποκτήθηκε μέσω μόλυνσης με την Ομικρον βελτιώνει την άμυνα του πληθυσμού. Η Ανατολική Ευρώπη, όπου τα επίπεδα εμβολιασμού υστερούν θα μπορούσε να είναι ευάλωτη: «Θα περίμενα ότι πολλά συστήματα υγείας σε ολόκληρη την Ευρώπη, κατά τη διάρκεια του Ιανουαρίου έως τα μέσα Φεβρουαρίου, θα υποστούν σημαντική πίεση», προσθεσε ο Konradsen.
Είναι η Νότια Αφρική το μέλλον;
Η Νότια Αφρική ήταν μια από τις πρώτες χώρες που εντόπισαν την παραλλαγή Όμικρον, στα τέλη Νοεμβρίου. Οι ειδικοί στη δημόσια υγεία ανέλυσαν έκτοτε το κύμα για να καταλάβουν με ποιο τρόπο θα μπορούσε να επεκταθεί σε όλο τον κόσμο. Με το νεανικό δημογραφικό του προφίλ, το αφρικανικό κράτος δεν είναι σε τέλεια αντιστοιχία με οπουδήποτε στην Ευρώπη. Ωστόσο, τα κρούσματα έχουν ήδη κορυφωθεί χωρίς μεγάλη αύξηση στους θανάτους και, σε αντίθεση με τα προηγούμενα κύματα, η Νότια Αφρική απέφυγε να επιβάλει περαιτέρω περιορισμούς ακόμη και όταν η Ομικρον επικράτησε. Μέχρι στιγμής, αυτή η προσέγγιση έχει αποδώσει καρπούς.
«Βασικά, καταλήξαμε στο ότι η μετάβαση σε υψηλότερα επίπεδα περιορισμών θα πρέπει να γίνεται μόνο εάν οι εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης απειλούνται άμεσα και όχι με βάση τον αυξανόμενο αριθμό κρουσμάτων», δήλωσε ο Shabir Madhi, καθηγητής εμβολιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Witwatersrand και πρόεδρος της Εθνικής Συμβουλευτικής Ομάδας για την Ανοσοποίηση στη Νότια Αφρική. «Λειτούργησε εξαιρετικά καλά, με ελάχιστες ζημιές στη Νότια Αφρική σε σύγκριση με αυτό που συνέβη στο παρελθόν», πρόσθεσε.
«Στο μέλλον, η εστίαση πρέπει να είναι στο επίκεντρο της πρόληψης σοβαρής νόσησης και θανάτου», συμπλήρωσε ο Madhi. «Με το να μιλάμε συνεχώς για τον αριθμό των ανθρώπων που έχουν μολυνθεί, πραγματικά χάνεται το νόημα ότι ο ιός δεν πρόκειται να εξαφανιστεί», κατέληξε.
Μπορούμε να μάθουμε να ζούμε με τον ιό;
Οι επιστήμονες αρχίζουν να μιλούν για ένα πιθανό τέλος της πανδημίας, με τον ιό να γίνεται «ενδημικός», να κυκλοφορεί ελεύθερα, αλλά να αποτελεί λιγότερο κίνδυνο για τις κοινωνίες.
Αυτή είναι η άποψη της επιδημιολόγου Maria Van Kerkhove, επικεφαλής τεχνικού του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για το κορωνοϊό. Μιλώντας τον Δεκέμβριο, προέβλεψε μια μακρά μετάβαση πριν από το τέλος της πανδημίας και πρόσθεσε: «Ενδημικό δεν σημαίνει ότι δεν είναι επικίνδυνο, πάντως»
Παρόλα αυτά, δεν υπάρχει συναίνεση σχετικά με το πώς θα εξελιχθεί η πανδημία ή ακόμα και πώς θα είναι η ζωή με έναν ενδημικό ιό. Οι μάσκες, για παράδειγμα, είναι πιθανό να παραμείνουν ένα κοινό χαρακτηριστικό στην Ευρώπη, καθώς ήταν ήδη στην Ασία καθ' όλη την περίοδο της γρίπης, δήλωσε ο Martin McKee, καθηγητής δημόσιας υγείας στο London School of Hygiene & Tropical Medicine.
Έχει υπογράψει μια επιστολή που συνυπογράφουν πολλοί διαφορετικοί ειδικοί στη δημόσια υγεία που υποστηρίζουν μια στρατηγική «εμβόλιο plus» που εστιάζει τόσο στα εμβόλια όσο και στα μέτρα δημόσιας υγείας, συμπεριλαμβανομένων αυστηρότερων περιορισμών εάν χρειαστεί. Ο McKee είπε ότι η εστίαση θα πρέπει να συνεχίσει να συμμετέχει στην καταστολή του ιού, που θα εξακολουθεί να αποτελεί κίνδυνο για τους πιο ευάλωτους.
Θα μπορούσε να εμφανιστεί μια θανατηφόρα παραλλαγή;
Ο McKee προειδοποίησε, ωστόσο, ότι δεν υπάρχει επιστημονική συναίνεση για το εάν ο κορωνοϊός θα παραμείνει λιγότερο θανατηφόρος. Ο ίδιος πιστεύει ότι θα μπορούσε να συνεχίσει να εξελίσσεται και να γίνει ξανά πιο επικίνδυνος. Μια ομάδα επιστημόνων με έδρα τη Σουηδία μοιράζεται αυτόν τον φόβο: «Το να αφήνεις να κυκλοφορούν μεγάλες ποσότητες μόλυνσης είναι σαν να ανοίγεις το κουτί της Πανδώρας. Θα πρέπει να περιμένουμε περισσότερες δυσάρεστες εκπλήξεις. Δεν έχουμε δει ακόμη την τελευταία παραλλαγή», έγραψαν σε ένα άρθρο γνώμης, πρόσφατα.
Ο David Heymann, καθηγητής επιδημιολογίας μολυσματικών ασθενειών στο London School of Hygiene & Tropical Medicine, συμφωνεί ότι υπάρχει πάντα η πιθανότητα μιας επικίνδυνης μετάλλαξης. Όμως, προσθετει πως το υψηλό επίπεδο πληθυσμιακής ανοσίας που επιτεύχθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο θα πρέπει να καθοδηγεί μια διαφορετική προσέγγιση. Αντί για αποφάσεις από πάνω προς τα κάτω, όπως τα lockdown, οι άνθρωποι θα πρέπει να πραγματοποιούν τις δικές τους εκτιμήσεις κινδύνου. Για παράδειγμα, να κάνουν τεστ πριν βγουν έξω για δείπνο ή να αποφεύγουν ευάλωτα άτομα εάν υπάρχει κίνδυνος μόλυνσης.
«Είναι θέμα απλώς να αφήσουμε αυτή την ασθένεια να γίνει σαν άλλες ασθένειες, κάτι για το οποίο κάνουμε τη δική μας εκτίμηση», λεει. «Ας συνεχίσουμε να κάνουμε ό,τι πρέπει να κάνουμε για να αποτρέψουμε την ταχεία εξάπλωση του και για να προστατέψουμε τους άλλους», καταλήγει.
Πηγή: POLITICO
