Ένας ταχύτατος αναπτυσσόμενος καρκίνος, που όμως μπορεί να προληφθεί και πλέον να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, με τα θεραπευτικά «εργαλεία» να είναι περισσότερα σε σχέση με το παρελθόν. Ο λόγος για το μελάνωμα, έναν σοβαρό κίνδυνο του καλοκαιριού λόγω της έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία. Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για τον καρκίνο του δέρματος αναλύθηκαν στην ενημερωτική εκδήλωση που διοργάνωσε ο Όμιλος Εθελοντών κατά του Καρκίνου «ΑγκαλιάΖΩ» την περασμένη Πέμπτη στην Πινακοθήκη Πειραιά.
Η Καθηγήτρια Παθολογίας- Ογκολογίας του ΕΚΠΑ, Διευθύντρια Α΄ Παθολογικής Κλινικής του νοσοκομείου «Λαϊκό», κυρία Ελένη Γκόγκα και ο Καθηγητής Δερματολογίας – Αφροδισιολογίας του ΕΚΠΑ, Διευθυντής Α’ Κλινικής Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων του νοσοκομείου «Ανδρέας Συγγρός», κ. Αλέξανδρος Στρατηγός, κατατόπισαν το κοινό με όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για το μελάνωμα, λύνοντας συχνές απορίες. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε με χορηγούς την εταιρεία MSD, καθώς και τη La Roche-Posay και την Οικογένεια Χριστοδούλου-Christodoulou Family.
Όπως φάνηκε κατά τη διάρκεια της συζήτησης, εκτός των μέτρων πρόληψης για τον καρκίνο του δέρματος, «σύμμαχος» των ασθενών στο θεραπευτικό τους ταξίδι είναι τα ογκολογικά συμβούλια, όπως επίσης και η διεπιστημονική συνεργασία μεταξύ νοσοκομείων. «Ο ρόλος των ογκολογικών συμβουλίων είναι να μαζεύονται οι γιατροί, να συζητούν ένα περιστατικό να γνωρίζει από πριν ο ογκολόγος για το περιστατικό. Η συνεργασία αυτή είναι ιδιαίτερα χρήσιμη ειδικά εάν υπάρχουν δύσκολα περιστατικά με διλήμματα σε σχέση με τη θεραπεία που πρέπει να ακολουθηθεί», ανέφερε στο ygeiamou.gr ο κ. Στρατηγός στο περιθώριο της εκδήλωσης.
Ο ίδιος τόνισε τη χρησιμότητα της διεπιστημονικής συνεργασίας, όπως αυτή που έχουν το νοσοκομείο «Συγγρός» με το «Λαϊκό» για πάνω από 20 χρόνια. «Στο νοσοκομείο μας έχουμε τέσσερα διαφορετικά ογκολογικά συμβούλια κάθε εβδομάδα», σημείωσε στο ygeiamou.gr η κυρία Γκόγκα, προσθέτοντας ότι το «Λαϊκό» έχει σημαντικές και πολυετείς συνεργασίες με άλλα νοσοκομεία. «Θεωρούμε ότι ένας ασθενής χρειάζεται πολλές ειδικότητες και τους γνώστες του νοσήματος, ακόμη και εάν είναι σε άλλο νοσοκομείο», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Το μελάνωμα είναι ο συχνότερος καρκίνος στον άνθρωπο και οφείλεται σε ποσοστό μεγαλύτερο του 90% στην υπεριώδη ακτινοβολία, σύμφωνα με όσα επεσήμανε κατά τη διάρκεια της παρουσίασής του ο κ. Στρατηγός. Υπάρχουν δύο βασικές κατηγορίες του καρκίνου του δέρματος: Οι επιδερμικοί όγκοι που προέρχονται από κερατινοκύτταρα (βασικοκυτταρικά και ακανθοκυτταρικά καρκινώματα) που συνήθως αντιμετωπίζονται με αφαίρεσή τους και σπανίως έχουν μεταστάσεις, και οι μελανοκυτταρικοί όγκοι, δηλαδή το μελάνωμα.
Επεκτείνεται στις πιο νεαρές ηλικίες στην Ελλάδα
Μελέτη από τις ΗΠΑ δείχνει αύξηση συχνότητας του μελανώματος κατά 3%-6% ετησίως, με την πενταετή επιβίωση, βέβαια, να φτάνει το 91,5%. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία του Globocan από το 2018, καταγράφονται περίπου 1.600 περιπτώσεις ετησίως, με ανοδική τάση και «επέκταση» σε νεαρότερες ηλικίες. Η πλειοψηφία των μελανωμάτων είναι καλής πρόγνωσης, όπως είπε ο κ. Στρατηγός.
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο από το μελάνωμα; Καταρχάς τα άτομα που έχουν πολλούς σπίλους (ελιές) στο δέρμα τους. Επίσης, το ανοιχτόχρωμο δέρμα με ευπάθεια στην ηλιακή ακτινοβολία αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα, όπως επίσης και το οικογενειακό ιστορικό μελανώματος.
Όπως ανέφερε ο κ. Στρατηγός, η πρόληψη του καρκίνου του δέρματος περιλαμβάνει την πρωτογενή πρόληψη, δηλαδή τον περιορισμό ή την αποφυγή των παραγόντων κινδύνου και βασικά την αποφυγή της έκθεσης στον ήλιο. Προτείνεται η προστατευμένη έκθεση με κατάλληλο ρουχισμό, χρήση αντηλιακού και καπέλου. Η δευτερογενής πρόληψη περιλαμβάνει τη διάγνωση του όγκου σε πρώιμο στάδιο και τη μείωση της θνησιμότητας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σημαντικός επιβαρυντικός παράγοντας είναι το σολάριουμ, για το οποίο πρέπει να υπάρχουν αυστηρές προϋποθέσεις χρήσης, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Ο κ. Στρατηγός, μάλιστα, ανέφερε το παράδειγμα της Αυστραλίας όπου ακολουθείται ένα ισχυρό πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου και το σολάριουμ δεν είναι ευρέως προσβάσιμο.
Αύξηση της επιβίωσης
Η κυρία Γκόγκα κατά τη διάρκεια της παρουσίασής της εστίασε στη θεραπευτική οδό, κυρίως των ασθενών με προχωρημένο μελάνωμα. Όπως είπε, πριν την έναρξη της θεραπευτικής αντιμετώπισης με θεραπείες μοριακής στόχευσης και ανοσοθεραπεία, η επιβίωση ασθενών με προχωρημένο μελάνωμα ήταν φτωχή και είχε διάρκεια κατά μέσο όρο 6-9 μήνες. Η πενταετής επιβίωση ήταν μικρότερη του 10%.
Οι δύο πυλώνες της νέας εποχής είναι η ανοσοθεραπεία, δηλαδή η στόχευση στα σημεία ελέγχου του Τ-λεμφοκυττάρου και η θεραπεία μοριακής στόχευσης στις μεταλλάξεις του καρκινικού κυττάρου. Πλέον, σύμφωνα με την κυρία Γκόγκα, η μέση επιβίωση με την ανοσοθεραπεία είναι τουλάχιστον τρία χρόνια. Σε ό,τι αφορά στη θεραπεία με κύτταρα που διηθούν τον όγκο (TILs), η Καθηγήτρια ανέφερε την πρόσφατη έγκριση από τον FDA της Αμερικής σε ασθενείς που έχουν ήδη λάβει μια γραμμή θεραπείας για μεταστατικό μελάνωμα και πρόσθεσε ότι η έρευνα για τη συγκεκριμένη θεραπεία έχει ξεκινήσει 20 χρόνια πριν στο National Institute of Health (NIH).
Υπενθυμίζεται ότι είναι σε εξέλιξη διεθνής μελέτη για θεραπευτικό εμβόλιο κατά του μελανώματος, από τις εταιρείες MSD και Moderna. Η έρευνα μελετά την αποτελεσματικότητα του mRNA εμβολίου σε συνδυασμό με τη χορήγηση πεμπρολιζουμάμπης. Στην Ελλάδα συμμετέχουν τέσσερα Κέντρα Αναφοράς.
