Το 10% έως 25% των ηλικιωμένων εμφανίζει συμπτώματα κατάθλιψης. Η πάθηση εκδηλώνεται ως πρωτογενές πρόβλημα ή ως αποτέλεσμα κάποιας άλλης ψυχικής διαταραχής. Η πρωτογενής κατάθλιψη έχει συμπτώματα τα οποία διαρκούν περισσότερο από δύο εβδομάδες.
Το 10% έως 25% των ηλικιωμένων εμφανίζει συμπτώματα κατάθλιψης. Η πάθηση εκδηλώνεται ως πρωτογενές πρόβλημα ή ως αποτέλεσμα κάποιας άλλης ψυχικής διαταραχής. Η πρωτογενής κατάθλιψη έχει συμπτώματα τα οποία διαρκούν περισσότερο από δύο εβδομάδες.
Μεταξύ αυτών, περιλαμβάνεται η μελαγχολία, η απώλεια ενδιαφέροντος και το αίσθημα απελπισίας, διέγερση ή καταστολή, ελαττωμένη αυτοεκτίμηση, ενοχές, αυτοκτονικός ιδεασμός, διαταραχή στη μνήμη και συγκέντρωση. Μπορεί να εκδηλωθεί, επίσης, με σωματικά συμπτώματα, όπως μεταβολές στον ύπνο, στο βάρος, στην όρεξη, στη σεξουαλική επιθυμία και κοινωνική απόσυρση. Οι ηλικιωμένοι μπορούν να έχουν και συμπτώματα παρόμοια με αυτά της μείζονος κατάθλιψης αλλά λιγότερα σε αριθμό και ελαφρύτερα σε βαρύτητα.
Οι άτυπες μορφές της πάθησης εκδηλώνονται σε άτομα άνω των 60 ετών και χαρακτηρίζονται από σωματικά ή γνωστικά συμπτώματα, όπως κόπωση, διάχυτοι πόνοι, γαστρεντερικά ενοχλήματα και ελαττωμένη ενεργητικότητα.
Η δευτερογενής κατάθλιψη στους ηλικιωμένους ενδέχεται να είναι αποτέλεσμα βιολογικών μεταβολών στον οργανισμό του πάσχοντος, είτε λόγω μιας νόσου που προσβάλλει και επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα είτε λόγω της λήψης φαρμάκων που προκαλούν αντίστοιχες βιοχημικές μεταβολές. Μερικά από τα νοσήματα που προκαλούν οργανική κατάθλιψη δευτερογενώς είναι εγκεφαλικά επεισόδια (κυρίως αριστερό ημισφαίριο), οι νόσοι Πάρκινσον και Αλτσχάιμερ, ενδοκρινικά νοσήματα (υποθυρεοειδισμός), νεοπλάσματα (καρκίνος παγκρέατος), μεταβολικές διαταραχές (αφυδάτωση) και αναιμία.
Η κατάθλιψη στους ηλικιωμένους μπορεί να συγκαλύπτεται και από γνωστικού τύπου διαταραχές, με προβλήματα στη συγκέντρωση και τη μνήμη. Οι ασθενείς εμφανίζουν μια εικόνα παρόμοια με εκείνη της άνοιας και αδιαφορούν για την επικοινωνία.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η συχνότητα εμφάνισης της κατάθλιψης αυξάνει με την ηλικία, αλλά μόνο ο ένας στους πέντε πάσχοντες ακολουθεί κάποια ειδική αγωγή. Οι επιστήμονες τονίζουν ότι δεν πρέπει να αποδεχόμαστε ως φυσιολογική μια καταθλιπτική αντίδραση στην τρίτη ηλικία. Συμπτώματα όπως η μείωση των κοινωνικών επαφών και δραστηριοτήτων, η ελάττωση λήψης πρωτοβουλιών, το άγχος και η ανησυχία δεν είναι φυσικά επακόλουθα της γήρανσης, αλλά σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να αντιπροσωπεύουν την παρουσία κατάθλιψης.
Σε άρθρο του στο έντυπο της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών, ο ψυχίατρος Ιωάννης Παράσχος σημειώνει ότι σε μελέτες που έγιναν σε γηροκομεία και οίκους ευγηρίας το ποσοστό των ατόμων με μείζονα κατάθλιψη ανέρχεται σε 5% έως 15%. Ενα επιπλέον 30% εμφανίζει σημαντικά καταθλιπτικά συμπτώματα, όπως δυσφορία, μελαγχολία, διαταραχές της όρεξης και του ύπνου. Μελέτες που έγιναν σε ηλικιωμένους ασθενείς γενικών νοσοκομείων, το 5% έως 10% εμφάνιζε συμπτώματα μείζονος κατάθλιψης, ενώ ένα επιπρόσθετο 15% έως 25% παρουσίαζε σημαντική καταθλιπτική συμπτωματολογία.
Θεραπεύεται με αντικαταθλιπτικά και σε ποσοστό 80%
Η κατάθλιψη στην τρίτη ηλικία αντιμετωπίζεται κυρίως με φαρμακευτική αγωγή. Το πλήρες κλινικό αποτέλεσμα των αντικαταθλιπτικών εμφανίζεται συνήθως μετά από θεραπεία έξι έως οκτώ εβδομάδων. Εκτιμάται ότι η κατάθλιψη της τρίτης ηλικίας είναι θεραπεύσιμη σε ποσοστό έως και 80%.
Για να μεγιστοποιηθούν τα οφέλη της θεραπείας, οι ηλικιωμένοι μπορούν να αυξήσουν την εξωστρέφειά τους. Να κάνουν, δηλαδή, παρέα με συνομήλικα άτομα που αντιμετωπίζουν ή έχουν αντιμετωπίσει παρόμοιο πρόβλημα ή να ζητούν συμπαράσταση από φίλους ή συγγενείς και να αποφεύγουν να μένουν μεγάλο διάστημα μόνοι στο σπίτι.
