Οι αιτίες της κράμπας δεν έχουν εξηγηθεί πλήρως. Ενώ δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν πως η σωματική άσκηση μετά το φαγητό προκαλεί κράμπα, είναι γνωστό πως η έντονη άσκηση απομακρύνει το αίμα από την χώνεψη και το στέλνει στο δέρμα, τους μύες και τα άκρα.
Επομένως, αν το φαγητό δεν έχει χωνευτεί πλήρως, η άσκηση μπορεί να προκαλέσει ναυτία. Ο φόβος που μας ανακατεύει το στομάχι οφείλεται στην ίδια αιτία. Καταστάσεις έντασης ή κινδύνου κάνουν το σώμα μας να βάζει τη χώνεψη σε δεύτερη μοίρα και στέλνει το αίμα στους μύες, προκειμένου να υπερασπιστούμε αποτελεσματικότερα τον εαυτό μας ή να τρέξουμε πιο γρήγορα από ποτέ.
Ωστόσο, οι έρευνες για την κράμπα αφορούσαν σε αθλητές που έτρεχαν μεγάλες αποστάσεις και έντονες προπονήσεις – ασχολίες σαφώς εντονότερες από το πλατσούρισμα στα ρηχά που κάνουν οι περισσότεροι κολυμβητές. Οι επαγγελματίες κολυμβητές προσέχουν να μην αγωνίζονται με γεμάτο στομάχι, αλλά τρώνε αρκετά προκειμένου να έχουν «καύσιμα» για την επίτευξη μέγιστης απόδοσης. Όταν οι αθλητές κολύμβησης διανύουν μεγάλες αποστάσεις καταναλώνουν φαγητό ακόμα και κατά τη διάρκεια του αγώνα. Αν πάθουν κράμπα, οφείλεται περισσότερο στην υπερβολική καταπόνηση· δε μοιάζει να οφείλεται στο φαγητό.
Οπότε, τι θα λέγατε για ένα σφάχτη; Αν και μοιάζει με κράμπα στην αίσθηση, οι ερευνητές τα διαχωρίζουν με σαφήνεια. Αν και τους έχει δοθεί το όνομα «παροδικός κοιλιακός πόνος που οφείλεται στην άσκηση», οι σφάχτες δεν έχουν εξηγηθεί πλήρως ακόμη.
Στην Αυστραλία, ο φυσιοθεραπευτής Darren Morton έχει αφιερώσει την καριέρα του στους σφάχτες. Έχει ανακαλύψει πως είναι πιθανότερο να πάθουν σφάχτες οι επαγγελματίες κολυμβητές παρά οι δρομείς. Αν κάποιος είχε καταναλώσει ένα μεγάλο γεύμα μια με δύο ώρες πριν έναν αγώνα, ήταν πιο πιθανό να πάθει σφάχτη, ακόμα κι αν περίμεναν να περάσει η απαραίτητη μια ώρα πριν την άσκηση. Πάντως, το καλό της υπόθεσης είναι ότι όσο μεγαλύτερος είναι κανείς, τόσο σπανιότεροι είναι οι σφάχτες που παθαίνει.
Ο Morton παρατήρησε πως οι περισσότεροι σφάχτες συνέβαιναν σε δρομείς που μόλις είχαν ενυδατωθεί με υγρά κατά τη διάρκεια ενός αγώνα. Υπέθεσε πως τα υγρά (χυμοί, νερά και τα συναφή) κάνουν το στομάχι να πρήζεται και αυτό με τη σειρά του πιέζει τους κοιλιακούς μύες με αποτέλεσμα να εμφανίζεται ο σφάχτης. Και τα υγρά που φουσκώνουν το στομάχι μπορούν να κάνουν τη ζημιά, σίγουρα μπορεί και το φαγητό.
Τώρα, όσον αφορά τη θάλασσα. Αν πάθουμε σφάχτη ή κράμπα, υπάρχει κάποια ένδειξη πως το συμβάν θα μας οδηγήσει σε πνιγμό; Αν ένα παιδί βρίσκεται στα ρηχά όταν το πάθει, μπορεί να σταθεί όρθιο και να διαφύγει τον κίνδυνο. Ακόμα, ο σφάχτης δεν μπορεί να μας εμποδίσει να επιπλεύσουμε ανάσκελα. Ένα παιδί θα κινδύνευε μόνο εάν βρισκόταν στα βαθιά, μακριά από οτιδήποτε που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει σα στήριγμα και ήταν ανίκανο να κολυμπήσει – αλλά σε τέτοια περίπτωση, καλό θα ήταν να αποφεύγει το κολύμπι, είτε έχει φάει είτε όχι!
Αν συμβουλευτούμε τα στατιστικά, πολλά παιδιά όντως πνίγονται κάθε χρόνο. Στην Κίνα είναι η κύρια αιτία παιδικού θανάτου. Ωστόσο, δε φαίνεται πουθενά σαν αιτία το φαγητό· τα κέντρα ελέγχου ασθενειών των ΗΠΑ, για παράδειγμα, αναφέρουν σαν κύριες αιτίες πνιγμού την έλλειψη γνώσεων κολύμβησης και την ανυπαρξία μέτρων ασφαλείας στις πισίνες. Στους ενήλικες, ένας άλλος σημαντικός παράγοντας είναι η κατανάλωση αλκοόλ πριν τη θάλασσα.
Ανεξάρτητα από όλα αυτά, υπάρχουν κι άλλοι σοβαροί λόγοι να μην κολυμπάτε αμέσως μετά το φαγητό – η αποφυγή της ναυτίας και των ισχυρών ηλιακών ακτινών του μεσημεριού, για παράδειγμα. Οπότε, λέγοντας στα παιδιά πως ίσως πνιγούν επειδή μόλις έφαγαν είναι ένας καλός τρόπος να τα κάνετε να σας ακούν. Αλλά, βάσει ενδείξεων, η επιστήμη δε ρίχνει το φταίξιμο στο φαγητό.
Είναι όμως σημαντικό να μην ξεχνάτε το εξής: Το περιεχόμενο του άρθρου αυτού είναι πληροφοριακού χαρακτήρα και σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστά τις πολύτιμες συμβουλές του γιατρού ή του φαρμακοποιού σας. Ο γιατρός μας ξέρει τι είναι καλύτερο για μας.
