Το κάπνισμα είναι η μεγαλύτερη μάστιγα που απειλεί και θα συνεχίσει να απειλεί την υγεία μας, αν δεν αλλάξουμε τρόπο ζωής. Το 30% όλων των θανάτων σε ηλικίες 35-69 και το 30% των θανάτων που προκαλούνται από καρκίνο, οφείλονται στο κάπνισμα. Οι καπνιστές ζουν 13-14 χρόνια λιγότερα.
Το κάπνισμα ενός τσιγάρου αυξάνει την αδρεναλίνη, την καρδιακή συχνότητα και την πίεση. Κάνει την αορτή και τα υπόλοιπα αγγεία σκληρότερα, αυξάνει τον κίνδυνο για ενδοαγγειακή θρόμβωση και μπορεί να προκαλέσει ασταθή στηθάγχη, έμφραγμα του μυοκαρδίου, εγκεφαλικό επεισόδιο ή και αιφνίδιο θάνατο. Τριπλασιάζει τον κίνδυνο για στεφανιαία νόσο και αυξάνει 2-4 φορές τον κίνδυνο για αιφνίδιο θάνατο στο έμφραγμα.
Αποτελεί τη σημαντικότερη αιτία εμφάνισης καρκίνου όχι μόνο των πνευμόνων, αλλά και του λάρυγγα, οισοφάγου, στομάχου, παγκρέατος, νεφρών, ουροδόχου κύστεως, μήτρας, οξείας μυελογενούς λευχαιμίας. Προκαλεί χρόνια πνευμονοπάθεια και συμβάλλει στην πρόωρη γήρανση, εξασθένηση της μνήμης, κυρίως σε μεγαλύτερες ηλικίες, σεξουαλική-στυτική δυσλειτουργία, ελάττωση της γονιμότητας, έλκος στομάχου, κακοσμία του στόματος, ροχαλητό, καθυστέρηση επούλωσης τραυμάτων.
ΚΑΠΝΙΣΜΑ: Μείωση ή διακοπή;
Επιπλέον η μείωση δεν βοηθά στη διακοπή της βλαβερής αυτής συνήθειας, αφού συνήθως οι καπνιστές «υποτροπιάζουν» σε βάθος χρόνου. Σε μακροχρόνιους καπνιστές/στριες η διακοπή του καπνίσματος έχει άμεσο όφελος (μέσα στο πρώτο εξάμηνο) στην αναπνοή και στην ικανότητα για άσκηση. Δυστυχώς όσες βλάβες υπάρχουν ήδη στα αγγεία και στην καρδιά δεν αναστρέφονται με τη διακοπή του καπνίσματος. Όμως εμποδίζεται η εμφάνιση περαιτέρω βλαβών λόγω καπνίσματος. Υπολογίζεται ότι ο κίνδυνος για έμφραγμα ή εγκεφαλικό μειώνεται στα επίπεδα των μη καπνιστών μετά από 10-15 χρόνια διακοπής καπνίσματος.
Το παθητικό κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο για έμφραγμα
Το παθητικό κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο για έμφραγμα του μυοκαρδίου κατά 25-50%. Ο κίνδυνος αυτός αυξάνει παράλληλα με τη διάρκεια έκθεσης στο παθητικό κάπνισμα προσεγγίζοντας τον κίνδυνο που καταγράφεται σε ενεργητικούς καπνιστές μετά από μακροχρόνια έκθεση π.χ. στη δουλειά ή στο σπίτι. Το παθητικό κάπνισµα ευθύνεται για 600.000 θανάτους παγκοσµίως σε ετήσια βάση.
Δέκα λόγοι οικονομίας για να κόψετε το κάπνισμα
Εάν η απειλή ανάπτυξης ασθενειών ιδιαίτερα επώδυνων στην υγεία του ανθρώπου δεν είναι ικανοποιητική αιτία για να πεισθεί ο πληθυσμός να κόψει το κάπνισμα, ίσως είναι ώρα να αναλογιστεί ο καθένας τις οικονομικές επιπτώσεις που έχει το κάπνισμα στο πορτοφόλι του.
- Το κόστος αγοράς ενός πακέτου τσιγάρων την ημέρα σημαίνει εκροή περίπου 1.800€+ ετησίως από τον οικογενειακό σας προϋπολογισμό. Αναλογιστείτε ότι με αυτό το ποσό μπορείτε να περάσετε ένα πενθήμερο διακοπών με την οικογένεια σας.
- Το κόστος του καθαριστηρίου για τακτικό καθαρισμό και περιποίηση των ρούχων (περίπου 3.000€ επιπλέον).
- Οι καπνιστές επιβαρύνονται με επιπλέον ποσά για τη συντήρηση του σπιτιού τους, δεδομένου ότι απαιτείται πιο τακτικά ελαιοχρωματισμός των τοίχων και καθαρισμός των επίπλων (περίπου 2.500€ ετησίως). Βεβαίως εδώ πρέπει να προσμετρηθεί και η φθορά του αυτοκινήτου από το κάπνισμα.
- Πέρα από τις όποιες βλαπτικές συνέπειες στην υγεία επιβαρύνεται με το κόστος επιπλέον επισκέψεων στον οδοντίατρο (150€) προκειμένου να διατηρηθεί το … αστραφτερό και λευκό χαμόγελο.
- Αγορά επιπλέον πακέτων τσίκλας προκειμένου να υπάρχει δροσερή αναπνοή σημαίνει 250€ ετησίως.
- Σε χώρες της Β. Αμερικής και της Ευρώπης διαφοροποιείται το κόστος της ασφάλειας ζωής ανάμεσα σε άτομα που καπνίζουν και σε αυτά που δεν είναι καπνιστές. Ασφαλώς κάτι τέτοιο δεν θα αργήσει να έρθει και στη χώρα μας.
- Οι γυναίκες καπνιστές προκειμένου να διατηρήσουν τη σφριγηλότητα και τη φρεσκάδα της επιδερμίδας, η οποία καταστρέφεται με το κάπνισμα, θα επισκεφτούν τα κέντρα ομορφιάς πολύ περισσότερο από ότι αν δεν κάπνιζαν (πέντε επισκέψεις ετησίως σημαίνει κατ’ ελάχιστον 1.500€)
- Πέρα από τον οικογενειακό προϋπολογισμό μεγάλη είναι επιβάρυνση στο δημόσιο προϋπολογισμό, αφού απαιτούνται επιπλέον δαπάνες για την υγεία του πληθυσμού (καπνιστών και παθητικών καπνιστών). Στη δαπάνη αυτή συμμετέχουμε όλοι μας ανεξάρτητα αν είμαστε καπνιστές ή όχι, μέσω της άμεσης και έμμεσης φορολογίας.
- Η παραγωγικότητα της χώρας μειώνεται με το άναμμα κάθε τσιγάρου, δεδομένου ότι κάθε τσιγάρο σημαίνει και ένα νέο διάλειμμα από την απασχόληση και παράλληλα μικρότερη συγκέντρωση στην εργασία.
- Πολλές πλέον επιχειρήσεις στην προσπάθεια τους να διατηρήσουν ένα περιβάλλον καθαρό από το τσιγάρο είτε δεν προσλαμβάνουν καπνιστές είτε προχωρούν σε απολύσεις καπνιστών.
Αυτοί οι δέκα λόγοι ίσως καταφέρουν να πείσουν έστω ένα μικρό αριθμό καπνιστών να αναλογιστούν τα οικονομικά οφέλη που θα προκύψουν πέρα από τα οφέλη στην υγεία και στην ποιότητα ζωής όλων μας.
Οι κίνδυνοι για την ανθρώπινη υγεία από το άτμισμα
Τα τελευταία χρόνια το άτμισμα έχει αντικαταστήσει το κάπνισμα σε ένα μεγάλο μέρος των καπνιστών. Ταυτόχρονα έχει καλλιεργηθεί η άποψη ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι λιγότερο επιβλαβές από το κάπνισμα. Πρόσφατες όμως έρευνες δείχνουν ότι το άτμισμα ενέχει τους ίδιους κινδύνους με το κάπνισμα.
Σε αντίθεση με τα απλά τσιγάρα οι συσκευές ατμίσματος δεν περιέχουν καπνό ούτε εκπέμπουν πίσσα, συμβάλλοντας έτσι στην άποψη ότι είναι λιγότερο βλαβερές για την υγεία. Το 2019 μια σημαντική αύξηση των τραυματισμένων πνευμόνων έκανε κάποιους να αναρωτηθούν αν το άτμισμα είναι στην πραγματικότητα πιο βλαβερό από το κάπνισμα.
Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), ορισμένοι ειδικοί εξακολουθούν να θεωρούν το άτμισμα λιγότερο επιβλαβές από το κάπνισμα τσιγάρων, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι το άτμισμα δεν είναι επιβλαβές.
Τόσο το κάπνισμα όσο και το ηλεκτρονικό τσιγάρο μοιράζονται κοινούς κινδύνους και ενδέχεται να προκαλέσουν καρδιακές, αναπνευστικές παθήσεις καρκίνους κ.ά.
Καρδιαγγειακές παθήσεις
Το κάπνισμα συνδέεται με την υψηλή αρτηριακή πίεση και τη γενική επιδείνωση της καρδιαγγειακής λειτουργίας. Οι επιπτώσεις του ατμίσματος στην υγεία της καρδιάς είναι λιγότερο σαφείς, αλλά έρευνα το συνδέει με παρόμοιες αυξήσεις της αρτηριακής πίεσης και του καρδιακού ρυθμού που προκαλεί το τσιγάρο.
Παθήσεις του αναπνευστικού
Το 2020 μελέτη έδειξε ότι οι σημερινοί χρήστες ηλεκτρονικού τσιγάρου έχουν περίπου 40% μεγαλύτερες πιθανότητες να αναπτύξουν μια αναπνευστική πάθηση από εκείνους που δεν τα χρησιμοποιούν ή καπνίζουν. Μελέτη του 2019 είχε κάνει την ίδια σύνδεση, τονίζοντας ότι οι άνθρωποι που κάνουν και ηλεκτρονικά τσιγάρα και απλά τσιγάρα έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο αναπνευστικής νόσου από εκείνους που χρησιμοποιούν μόνο το ένα ή το άλλο.
Ορισμένα προϊόντα ατμίσματος μπορεί να περιέχουν διακετύλιο, μια χημική ουσία που χρησιμοποιούν οι κατασκευαστές για να προσθέσουν γεύση στο άτμισμα. Το διακετύλιο συνδέεται με την ανάπτυξη εκφυλιστικής βρογχιολίτιδας, μιας κατάστασης που περιλαμβάνει μόνιμες ουλές στους αεραγωγούς.
Διάφοροι καρκίνοι
Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων σημειώνουν ότι οι άνθρωποι που καπνίζουν έχουν έως και 30 φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν και να πεθάνουν από καρκίνο του πνεύμονα σε σχέση με όσους δεν καπνίζουν. Η έρευνα έχει επίσης συνδέσει το κάπνισμα τσιγάρων με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου, του λαιμού και του μαστού, μεταξύ άλλων καρκίνων.
Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα δεν υπάρχουν αρκετά χρόνια ώστε οι ειδικοί να έχουν κατανοήσει πλήρως τη σχέση μεταξύ της χρήσης τους και του κινδύνου καρκίνου. Αλλά πολλά προϊόντα περιέχουν μερικές από τις ίδιες καρκινογόνες ουσίες που περιέχουν και τα τσιγάρα, μεταξύ άλλων Φορμαλδεΰδη, Ακεταλδεΰδη, Νιτροζαμίνες.
Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα τείνουν να περιέχουν χαμηλότερα επίπεδα επιβλαβών χημικών ουσιών. Εάν καπνίζετε σήμερα τσιγάρα, το άτμισμα μπορεί να μειώσει την έκθεσή σας σε αυτές τις χημικές ουσίες και ενδεχομένως να μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου.
Με τα ηλεκτρονικά τσιγάρα να είναι ελαφρώς λιγότερο επιβλαβή από τα τσιγάρα, ορισμένοι άνθρωποι χρησιμοποιούν το άτμισμα για να τους βοηθήσει να μειώσουν τον αριθμό των τσιγάρων που καπνίζουν.
Είναι σχετικά ασαφές αν το άτμισμα μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να σταματήσουν το κάπνισμα. Έρευνα του 2022 ανέφερε ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα μπορούν να βοηθήσουν τους ανθρώπους να σταματήσουν το κάπνισμα, ενδεχομένως περισσότερο από τη θεραπεία υποκατάστασης νικοτίνης. Ωστόσο, οι συγγραφείς σημείωσαν ότι χρειάζονται περισσότερες μελέτες για να επιβεβαιωθεί η αποτελεσματικότητα των ηλεκτρονικών τσιγάρων ως εργαλείο διακοπής του καπνίσματος.
Συμπερασματικά, αν και δεν είναι ακίνδυνο το άτμισμα, είναι γενικά λιγότερο επιβλαβές από το κάπνισμα. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη πολλά να μάθουμε για τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και το άτμισμα, συμπεριλαμβανομένου του πλήρους εύρους των μακροπρόθεσμων κινδύνων για την υγεία τους.
Επομένως το καλύτερο είναι οι καπνιστές να κόψουν εντελώς το κάπνισμα για να περιορίσουν τις αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία τους. Αν όμως χρειάζονται κάπιο χρονικό μεταβατικό διάστημα να σταματήσουν εντελώς τη χρήση νικοτίνης, η μετάβαση στο άτμισμα μπορεί να είναι μια ελαφρώς ασφαλέστερη εναλλακτική λύση.
