Ένα απλό τσίμπημα κουνουπιού και μερικούς μήνες αργότερα ένα μωρό γεννιέται με ασυνήθιστα μικρό κρανίο: στη Λατινική Αμερική, ο ιός Ζίκα αρχίζει να σπείρει τον πανικό, με ήδη χιλιάδες βρέφη να έχουν προσβληθεί.
Πριν από τρεις μήνες, όταν οι πρώτες πληροφορίες για τη σχέση μεταξύ του ιού αυτού και της μικροκεφαλίας, μιας σπάνιας εκ γενετής ανωμαλίας, είδαν το φως της δημοσιότητας στη Βραζιλία, η Ζασίντα Σίλβα Γκόες μόλις μάθαινε ότι περιμένει το τρίτο της παιδί.
«Φοβάμαι πολύ», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο η 39χρονη γυναίκα, οικιακή βοηθός στο Σάο Πάολο, που δεν ξέρει πώς να προστατευτεί από το κουνούπι τίγρη, φορέα του ιού. «Μέχρι στιγμής δεν χρησιμοποιώ αντικουνουπικά γιατί ο γιατρός δεν μου είπε τίποτε, δεν μου μίλησε για τον ιό Ζίκα. Όσο δεν μου λέει τι να κάνω, δεν μπορώ να αποφασίσω τίποτε από μόνη μου γιατί αυτό μπορεί να είναι επικίνδυνο για το μωρό», πρόσθεσε.
Λόγω της πολύ μεγάλης ζήτησης των αντικουνουπικών προϊόντων, οι τιμές τους αυξήθηκαν κατακόρυφα τις τελευταίες εβδομάδες στη Βραζιλία.
Στην περιοχή, οι φόβοι απέναντι στον ιό οδήγησαν στον ψεκασμό του μεγαλύτερου κοιμητηρίου της Λίμας αλλά και σε πρωτοφανείς συστάσεις από τις κυβερνήσεις της Κολομβίας και του Ελ Σαλβαδόρ: «Μην αποφασίζετε μια εγκυμοσύνη», τονίζουν.
Η ίδια η λοίμωξη μοιάζει ακίνδυνη: μη μεταδοτική, εκδηλώνεται με συμπτώματα γρίπης (πυρετό, πονοκεφάλους, μυαλγίες) και δερματικά εξανθήματα, τρεις με δώδεκα ημέρες μετά το τσίμπημα από το κουνούπι. Στο 80% των κρουσμάτων, η ασθένεια, η οποία σπάνια αποδεικνύεται θανατηφόρα, περνά απαρατήρητη.
Βραζιλία, η πλέον πληγείσα χώρα
Ο κίνδυνος απειλεί τις εγκύους και το μωρό τους. Έπειτα από μήνες εικασιών, βραζιλιάνοι επιστήμονες επιβεβαίωσαν αυτή την εβδομάδα ότι ο ιός μεταδίδεται από τη μητέρα στο παιδί μέσω του πλακούντα.
Ο ιός Ζίκα, που έφθασε πέρυσι στην αμερικανική ήπειρο, μεταδόθηκε πολύ γρήγορα στην περιοχή όπου το κουνούπι τίγρης, που μεταδίδει επίσης τον ιό του δάγγειου πυρετού και τον ιό τσικουνγκούνια, είναι πανταχού παρών, δηλώνει ο Σιλβέν Αλντιγιερί, επικεφαλής του τμήματος μεταδοτικών νόσων του Παναμερικανικού Οργανισμού Υγείας (OPS).
Σύμφωνα με τον OPS, 18 χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής επιβεβαίωσαν την παρουσία του ιού στο έδαφός τους. Η Βραζιλία είναι η πλέον πληγείσα, η οποία δεν ανακοινώνει τον αριθμό των ανθρώπων που έχουν προσβληθεί αλλά μόνο τα κρούσματα μικροκεφαλίας που ίσως οφείλονται στον ιό.
Καθώς περιέργως όσο ο ιός εξαπλωνόταν, τα κρούσματα μικροκεφαλίας αυξάνονταν: επί του παρόντος ουδεμία επιστημονική απόδειξη υπάρχει για σχέση μεταξύ των δύο, αλλά οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τον αριθμό των ύποπτων κρουσμάτων αυτής της εκ γενετής δυσμορφίας, που βλάπτει τη διανοητική ανάπτυξη.
Στη Βραζιλία υπάρχουν σχεδόν 3.900 κρούσματα έναντι 1.248 τον περασμένο Νοέμβριο και μόνο 147 καθ’ όλη τη διάρκεια του 2014.
Ο ιός πλήττει την Κολομβία, με 13.500 άτομα να έχουν προσβληθεί (και περίπου εκατό κρούσματα μικροκεφαλίας), το Σαλβαδόρ (5.561 ασθενείς) και την Ονδούρα (608). Δεκάδες κρούσματα καταγράφηκαν στις άλλες χώρες. Οι επιστήμονες εξετάζουν επίσης πιθανή σχέση μεταξύ του ιού Ζίκα και του συνδρόμου Guillain-Barré, που προκαλεί παραλυσία η οποία μπορεί να είναι μη αναστρέψιμη.
Αντενδείκνυται ταξίδια και εγκυμοσύνες
Η ανησυχία υπάρχει στις ΗΠΑ, οι οποίες συνιστούν στις εγκύους να αποφεύγουν ταξίδια σε 18 χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής. Μια κακή είδηση… για τον τουριστικό τομέα, δύο εβδομάδες πριν από το καρναβάλι και μερικούς μήνες πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Βραζιλίας, χώρας που είναι σε ύφεση και υπολογίζει στη μαζική άφιξη επισκεπτών για να ενισχύσει τα έσοδά της.
Στο Παρίσι, η Εμιλί Γκολντμάν επίλεξε, προληπτικά, να ακυρώσει το ταξίδι της στη Μπαχία, στη βορειοανατολική Βραζιλία. Το πρώτο της παιδί θα γεννηθεί τον Απρίλιο. «Στη Γαλλία δεν μιλούν για τον ιό Ζίκα», αναφέρει η 33χρονη γυναίκα. «Ωστόσο άρχισα να μιλώ με κάποιους γιατρούς για να μάθω τις συνέπειες και συνειδητοποίησα ότι για μια εβδομάδα διακοπών δεν αξίζει να ριψοκινδυνεύσω τόσο πολύ».
Αν η κολομβιανή κυβέρνηση συστήνει να αποφευχθεί οποιαδήποτε εγκυμοσύνη μέσα στο επόμενο εξάμηνο, θέλει ωστόσο να δείχνει καθησυχαστική. «Η σχέση ανάμεσα στη μικροκεφαλία, το σύνδρομο Guillain-Barré και τον ιό Ζίκα δεν είναι παρά μια υποψία και όχι μια βεβαιότητα, δεν υπάρχουν εκτενείς μελέτες επ΄αυτού», εξήγησε ο υπουργός Υγείας Φερνάντο Ρουίς. Ωστόσο η χώρα προβλέπει ήδη ότι θα υπάρξουν περισσότερα από 600.000 κρούσματα του ιού το 2016.
