Ζήσης Ψάλλας
Οι αλλαγές στον εγκέφαλο που προκαλούνται από τη νόσο Αλτσχάιμερ σχετίζονται με τη βράχυνση των τελομερών -τα προστατευτικά καλύμματα στα άκρα των χρωμοσωμάτων που μικραίνουν καθώς τα κύτταρα γερνούν. Αυτή βρήκε μια νέα μελέτη με επικεφαλής την Anya Topiwala από το Oxford Population Health, μέλος του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό ανοιχτής πρόσβασης PLOS ONE.
Τα τελομερή στα χρωμοσώματα προστατεύουν το DNA από την υποβάθμισή του, αλλά κάθε φορά που ένα κύτταρο διαιρείται, τα τελομερή χάνουν μέρος του μήκους τους. Τα κοντά τελομερή είναι σημάδι άγχους και κυτταρικής γήρανσης και συνδέονται επίσης με υψηλότερο κίνδυνο νευρολογικών και ψυχιατρικών διαταραχών. Επί του παρόντος, λίγα είναι γνωστά για τη σχέση μεταξύ του μήκους των τελομερών και των αλλαγών που συμβαίνουν στον εγκέφαλο ατόμων με νευρολογικές παθήσεις. Η κατανόηση αυτών των σχέσεων θα μπορούσε να προσφέρει πληροφορίες για τους βιολογικούς μηχανισμούς που προκαλούν νευροεκφυλιστικές διαταραχές.
Στη νέα μελέτη, οι ερευνητές συνέκριναν το μήκος των τελομερών στα λευκά αιμοσφαίρια με τα αποτελέσματα από μαγνητικές τομογραφίες εγκεφάλου και ηλεκτρονικά αρχεία υγείας από περισσότερους από 31.000 συμμετέχοντες στη UK Biobank, μια μεγάλης κλίμακας βιοϊατρική βάση δεδομένων που περιέχει ανώνυμες πληροφορίες γενετικής, τρόπου ζωής και υγείας από μισό εκατομμύριο άτομα στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Η ανάλυση αποκάλυψε ότι οι ασθενείς με μακρύτερα τελομερή έτειναν επίσης να έχουν καλύτερη υγεία εγκεφάλου. Είχαν μεγαλύτερο όγκο φαιάς ουσίας στον εγκέφαλό τους συνολικά και μεγαλύτερο ιππόκαμπο -και οι δύο συρρικνώνονται σε ασθενείς με νόσο Αλτσχάιμερ.
Τα μακρύτερα τελομερή συσχετίστηκαν επίσης με παχύτερο εγκεφαλικό φλοιό -το εξωτερικό, στρώμα της φαιάς ουσίας- που λεπταίνει καθώς εξελίσσεται η νόσος Αλτσχάιμερ. Οι ερευνητές εικάζουν ότι τα μακρύτερα τελομερή θα μπορούσαν επομένως να βοηθήσουν στην προστασία των ασθενών από την ανάπτυξη άνοιας, αν και δεν υπήρχε συσχέτιση με εγκεφαλικό επεισόδιο ή τη νόσο Πάρκινσον.
Συνολικά, τα ευρήματα δείχνουν ότι τα βραχύτερα τελομερή μπορούν να συνδεθούν με πολλαπλές αλλαγές στον εγκέφαλο που σχετίζονται με την άνοια. Μέχρι σήμερα, αυτή είναι η μεγαλύτερη και πλουσιότερη μελέτη για τις σχέσεις μεταξύ μήκους των τελομερών και των δεικτών MRI στον εγκέφαλο.
