Είναι σημαντικό για τους επιστήμονες και τους επαγγελματίες του ιατρικού τομέα να κατανοήσουν πώς αναπτύσσεται η μοναξιά και πώς επηρεάζει τον εγκέφαλο -τομείς έρευνας όπου υπάρχουν πολλά ακόμα να γίνουν γνωστά.
Πριν φτάσει η παγκόσμια πανδημία, η μοναξιά είχε συνδεθεί με προβλήματα υγείας, όπως η αυξημένη αρτηριακή πίεση, ο υψηλότερος κίνδυνος ανάπτυξης Αλτσχάιμερ και ο πρόωρος θάνατος. Οι άνθρωποι δεν είναι φτιαγμένοι για να απομονώνονται.
Τώρα μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Nature Communications βρήκε ότι οι εγκέφαλοι των ανθρώπων που βιώνουν μοναξιά έχουν τη δική τους νευρική υπογραφή. Τα ευρήματα μπορεί να βοηθήσουν στην καλύτερη κατανόηση των αυξανόμενων προβλημάτων ψυχικής υγείας στην εποχή της νόσου COVID-19.
Μέσω μιας ανάλυσης 38.701 μεσήλικων και ηλικιωμένων ατόμων που συμμετείχαν στο πρόγραμμα βάσης δεδομένων υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου Biobank, η οποία συνδύασε δεδομένα από σαρώσεις μαγνητικής τομογραφίας με αυτοαξιολογήσεις σχετικά με τα συναισθήματα της μοναξιάς, οι ερευνητές εντόπισαν αρκετές διαφορές στους εγκεφάλους εκείνων που συχνά ένιωθαν μοναξιά σε σχέση με εκείνους που δεν ένιωθαν.
Αυτές οι διαφορές επικεντρώθηκαν σε μια ομάδα περιοχών του εγκεφάλου που ονομάζoνται με μια λέξη προεπιλεγμένο δίκτυο ή DMN (default mode network) και συνδέονται με ψυχικές λειτουργίες, όπως η ανάμνηση, ο σχεδιασμός για το μέλλον, η σκέψη για άλλους και η φαντασία σεναρίων.
"Ελλείψει επιθυμητών κοινωνικών εμπειριών, τα μοναχικά άτομα μπορεί να έχουν μια τάση προς εσωτερικά κατευθυνόμενες σκέψεις όπως να θυμούνται ή να φαντάζονται κοινωνικές εμπειρίες", ανέφερε ο νευρολόγος Nathan Spreng από το Πανεπιστήμιο McGill του Καναδά. "Γνωρίζουμε ότι αυτές οι γνωστικές ικανότητες διαμεσολαβούνται από την προεπιλεγμάνη περιοχή του εγκεφάλου, οπότε αυτή η αυξημένη εστίαση στον αυτοαναστοχασμό, και στις φανταζόμενες κοινωνικές εμπειρίες, θα εμπλέκονταν φυσικά με τις λειτουργίες που βασίζονται στη μνήμη του προεπιλεγμένου δικτύου".
Οι ερευνητές εξέτασαν αυτό που ονόμασαν «αποτύπωμα μοναξιάς», τις επιπτώσεις ενός ατόμου που βιώνει όταν είναι κοινωνικά απομονωμένο, και όχι απλώς τον χρόνο που αφιερώνει στο να είναι μόνος/η ή τον αριθμό των κοινωνικών επαφών (οι άνθρωποι μπορούν να έχουν πολλούς φίλους και να νιώθουν μοναξιά, ενώ ισχύει και το αντίστροφο).
Στον εγκέφαλο των ανθρώπων που συχνά ένιωθαν μοναξιά, το προεπιλεγμένο δίκτυο ήταν πιο έντονα συνδεδεμένο νευρικά και παρατηρήθηκε περισσότερη φαιά ουσία, γεγονός που υποδηλώνει περισσότερη δραστηριότητα ή ικανότητα σε αυτές τις συγκεκριμένες νευρικές περιοχές.
Η μοναξιά συνδέθηκε επίσης με μια πληρέστερη δέσμη νευρικών ινών που συνδέει το προεπιλεγμένο δίκτυο με τον ιππόκαμπο (ο οποίος είναι πολύ σημαντικός για τη διαμόρφωση αναμνήσεων). Η εγκεφαλική δραστηριότητα φαίνεται να αντισταθμίζει ένα κοινωνικό κενό, είπαν οι ερευνητές.
Σύμφωνα με αυτό το μεγάλο δείγμα εθελοντών, οι αλλαγές στον εγκέφαλο λόγω της μοναξιάς σχετίζονται περισσότερο με αυτό που θα μπορούσατε να ονομάσετε "εσωτερική φωνή" παρά με τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος επεξεργάζεται εξωτερικές πληροφορίες, οι οποίες θα πρέπει να αποτελέσουν μια καλή βάση για μελλοντικές μελέτες.
"Αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε τον αντίκτυπο της μοναξιάς στον εγκέφαλο", είπε ο βιοϊατρικός μηχανικός Danilo Bzdok, από το Πανεπιστήμιο McGill. "Η επέκταση των γνώσεών μας σε αυτόν τον τομέα θα μας βοηθήσει να εκτιμήσουμε καλύτερα τον επείγοντα χαρακτήρα της μείωσης της μοναξιάς στη σημερινή κοινωνία".
