Ζήσης Ψάλλας
Ο πιο θανατηφόρος καρκίνος του δέρματος είναι το μελάνωμα το οποίο συχνά εμφανίζεται από τον μετασχηματισμό μιας ελιάς του δέρματος.. Ακόμη και πολύ μικρά μελανώματα μπορούν να κάνουν μετάσταση.
Πάνω από τα μισά δερματικά μελανώματα έχουν μια μετάλλαξη στο γονίδιο BRAF. Η μετάλλαξη αυτού του γονιδίου παίζει βασικό ρόλο στην ανάπτυξη και τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων του μελανώματος. Το 2010, παρουσιάστηκαν αξιοσημείωτα αποτελέσματα σχετικά με τα κλινικά οφέλη ενός αναστολέα BRAF, της βεμουραφενίμπης. Την ίδια χρονιά, αναφέρθηκε σημαντική πρόοδος στην ανοσοθεραπεία για το μελάνωμα όπου η ιπιλιμουμάμπη, ένα αντίσωμα που ενισχύει τις ανοσολογικές αποκρίσεις του οργανισμού, έδειξε σημαντικό όφελος επιβίωσης σε ασθενείς με διάχυτο μεταστατικό μελάνωμα.
Παρά αυτές τις προόδους, ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν βασικά προβλήματα με τις θεραπείες. Πολλά φάρμακα χάνουν γρήγορα την αποτελεσματικότητά τους. Κάτι που θα μπορούσε να βοηθήσει στην ανεύρεση νέων φαρμάκων είναι τα νέα ευρήματα για το πώς ένας σπίλος (ελιά) μπορεί να γίνει μελάνωμα.
Ορισμένες αλλαγές στην αλληλουχία του DNA των μελανοκυττάρων, που ονομάζονται μεταλλάξεις γονιδίου BRAF, βρίσκονται τουλάχιστον στο 75% των σπίλων. Οι ίδιες αλλαγές εντοπίζεται επίσης στο 50% των μελανωμάτων και είναι συχνές σε ορισμένους καρκίνους όπως του παχέος εντέρου και του πνεύμονα. Είχε θεωρηθεί πως όταν τα μελανοκύτταρα έχουν μόνο τη μετάλλαξη BRAFV600E, το κύτταρο σταματά να διαιρείται, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ελιά στο δέρμα. Όταν τα μελανοκύτταρα έχουν άλλες μεταλλάξεις από το BRAFV600E, διαιρούνται ανεξέλεγκτα και μετατρέπονται σε μελάνωμα.
Αλλά πολλές μελέτες έχουν αμφισβητήσει αυτό το μοντέλο τα τελευταία χρόνια. Πρόσφατα ανακαλύφθηκε ένας νέος μοριακός μηχανισμός που εξηγεί πώς σχηματίζονται οι ελιές και γιατί μερικές φορές οι ελιές γίνονται μελανώματα.
Τα μελανοκύτταρα που μετατρέπονται σε μελάνωμα δεν χρειάζεται να έχουν πρόσθετες μεταλλάξεις, στην πραγματικότητα επηρεάζονται από την περιβαλλοντική σηματοδότηση, όταν τα κύτταρα λαμβάνουν σήματα από το περιβάλλον στο δέρμα γύρω τους. Τα μελανοκύτταρα εκφράζουν διαφορετικά τα γονίδιά τους σε διαφορετικά περιβάλλοντα, και αυτά τα γονίδια δίνουν το μήνυμα είτε να διαιρούνται ανεξέλεγκτα είτε να σταματήσουν να διαιρούνται εντελώς.
Τελικά, η προέλευση του μελανώματος εξαρτάται από τα μικροπεριβαλλοντικά σήματα και αυτό δίνει μια νέα προοπτική στην πρόληψη και τη θεραπεία. Ο εντοπισμός αυτών των παραγόντων θα απαιτήσει πρόσθετες μελέτες, οι οποίες μπορεί τελικά να οδηγήσουν στον εντοπισμό θεραπειών κατά του μελανώματος.
