Μπορεί η κατανάλωση μιας σοκολάτας, λίγων κομματιών πίτσας ή ενός μπέργκερ να αποτελεί κίνηση παρηγοριάς και ανακούφισης σε στιγμές έντονου στρες, δεν σημαίνει όμως πως θα λειτουργήσει εν τέλει αγχολυτικά. Αντιθέτως, ισχυρίζεται πρόσφατη μελέτη ερευνητών από το Πανεπιστήμιο του Κολοράντο στο Μπόλντερ (CU Boulder), με τον τρόπο αυτό θα φορτώσουμε τον οργανισμό λιπαρά που προκαλούν διαταραχές στη μικροβιακή ισορροπία του εντέρου, με συνέπεια επιπλοκές στις χημικές διεργασίες του εγκεφάλου που σχετίζονται με το άγχος.
«Όλοι γνωρίζουμε ότι πρόκειται για τρόφιμα ανθυγιεινά, αλλά το σκεφτόμαστε μόνο στο πλαίσιο της αύξησης βάρους» σχολίασε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Christopher Lowry, καθηγητής Παθολογίας στο CU Boulder. «Αν γίνει κατανοητό ότι επηρεάζουν επίσης τον εγκέφαλο πυροδοτώντας το στρες, τότε το διακύβευμα γίνεται πιο σοβαρό».
Αλλαγές στις αναλογίες βακτηριακών ειδών
Η ομάδα του καθηγητή Lowry χώρισε έφηβους αρουραίους σε δύο ισάριθμες ομάδες, μία με τυπική διατροφή περιεκτικότητας σε λιπαρά περίπου 11%, και μία με διατροφή υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά (45%), κυρίως κορεσμένα από ζωικά προϊόντα. Η τυπική αμερικανική διατροφή αποτελείται από λιπαρά κατά περίπου 36%, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC).
Καθ’ όλη τη διάρκεια της μελέτης, συλλέγονταν δείγματα κοπράνων για την αξιολόγηση του εντερικού μικροβιώματος. Μετά από εννέα εβδομάδες στα παραπάνω διατροφικά προγράμματα, τα ζώα υποβλήθηκαν σε συμπεριφορικά τεστ.
Πέρα από την αναμενόμενη αύξηση βάρους, τα αποτελέσματα για τα τρωκτικά από την ομάδα πλούσιας σε λιπαρά διατροφής έδειξαν επιπλέον σημαντικά μικρότερη ποικιλία σε βακτηριακά είδη στο μικροβίωμα, συγκριτικά με την ομάδα τυπικής διατροφής. Όπως εξήγησε ο καθηγητής Lowry, η μεγαλύτερη ποικιλότητα στα μικρόβια του εντέρου αποτελεί δείκτης καλύτερης υγείας.
Ένα δεύτερο εύρημα ήταν οι διαφορές στις αναλογίες ορισμένων βακτηρίων, με αύξηση στον πληθυσμό του φύλου Firmicutes και μείωση στο φύλο Bacteroidetes. Η υψηλότερη αναλογία Firmicutes προς Bacteroidetes έχει συσχετιστεί με την τυπική δυτική διατροφή και την παχυσαρκία.
Διαταραχές στην έκκριση σεροτονίνης
Οι αρουραίοι από την ομάδα της αυξημένης πρόσληψης λιπαρών παρουσίασαν επίσης επίσης υψηλότερη έκφραση τριών γονιδίων (tph2, htr1a και slc6a4) που εμπλέκονται στην παραγωγή και τη σηματοδότηση της σεροτονίνης, ιδιαίτερα στον ραχιαίο πυρήνας της ραφής cDRD, μια περιοχή του εγκεφαλικού στελέχους που σχετίζεται με το στρες και το άγχος.
Ενώ η σεροτονίνη χαρακτηρίζεται συχνά ως «ορμόνη της ευτυχίας», εξηγεί ο Lowry, κάποιες υπο-ομάδες νευρώνων που επικοινωνούν μέσω σεροτονίνης μπορεί κατά την ενεργοποίησή τους να προκαλέσουν αντιδράσεις που μοιάζουν με στρες. Ειδικότερα, η αυξημένη έκφραση της tph2 ή υδροξυλάσης της τρυπτοφάνης στο cDRD έχει συσχετιστεί με διαταραχές της διάθεσης και αυξημένο κίνδυνο αυτοκτονίας στους ανθρώπους.
«Η σκέψη ότι αρκεί μια δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά για να αλλάξει η έκφραση αυτών των γονιδίων στον εγκέφαλο είναι εξωπραγματική. Η ομάδα από την πλούσια σε λιπαρά διατροφή έφερε ουσιαστικά στον εγκέφαλό της τη μοριακή υπογραφή μιας κατάστασης έντονου άγχους» δήλωσε ο Lowry.
Στην κυκλοφορία του αίματος
Για τον καθηγητή Lowry, το πιθανότερο σενάριο είναι ότι το μη υγιές μικροβίωμα προκαλεί αλλοιώσεις στην εσωτερική επένδυση του εντέρου, επιτρέποντας στα βακτήρια να περάσουν στην κυκλοφορία του σώματος και να φτάσουν στον εγκέφαλο μέσω του πνευμονογαστρικού νεύρου, μιας οδού από το γαστρεντερικό σωλήνα προς τον εγκέφαλο.
«Αν σκεφτείτε την ανθρώπινη εξέλιξη, είναι λογικό» δήλωσε ο καθηγητής. «Είμαστε προγραμματισμένοι να παρατηρούμε τα πράγματα που μας αρρωσταίνουν, ώστε να μπορούμε να τα αποφύγουμε στο μέλλον».
Καλά λιπαρά
Ο καθηγητής διευκρινίζει υπάρχει θέση για τα λιπαρά στη διατροφή, τα καλά ωστόσο όπως αυτά που προέρχονται από τα ψάρια, το ελαιόλαδο, τους ξηρούς καρπούς και τους σπόρους, τα οποία επιδεικνύουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και ωφελούν τον εγκέφαλο.
Ο ίδιος συστήνει:
«Να τρώτε όσο το δυνατόν περισσότερα διαφορετικά είδη φρούτων και λαχανικών, να προσθέτετε στη διατροφή σας τροφές που έχουν υποστεί ζύμωση για να προάγεται το υγιές μικροβίωμα και να αφήνετε κατά μέρος την πίτσα και τις τηγανιτές πατάτες. Επίσης, αν φάτε ένα χάμπουργκερ, προσθέστε μια φέτα αβοκάντο. Ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι τα καλά λιπαρά μπορούν να εξουδετερώσουν κάποια από τα κακά».
