Σύνταξη-Επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Η ανοσία στον κορωνοϊό μετά από μόλυνση, διαρκεί τουλάχιστον ένα χρόνο, πιθανώς και μια ζωή, βελτιούμενη με την πάροδο του χρόνου – ειδικά αν ακολουθήσει εμβολιασμός, σύμφωνα με τις τελευταίες μελέτες. Τα ευρήματα μπορεί να οδηγήσουν σε πλήρη εξάλειψη των φόβων ότι η προστασία από τον ιό θα είναι βραχύβια.
Δύο συγκεκριμένες μελέτες δείχνουν ότι οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν αναρρώσει από τον ιό και που αργότερα εμβολιάστηκαν, δεν θα χρειάζονται επαναληπτικές (αναμνηστικές) δόσεις. Τα εμβολιασμένα άτομα που δεν είχαν μολυνθεί, πιθανότατα θα τις χρειαστούν όπως και μια μειονότητα που μολύνθηκε αλλά δεν είχε ισχυρή ανοσολογική αντίδραση.
Οι ερευνητές εξέτασαν άτομα που είχαν εκτεθεί στον κορωνοϊό περίπου ένα χρόνο νωρίτερα. Τα κύτταρα που διατηρούν τη μνήμη του ιού παραμένουν στον μυελό των οστών και ενδέχεται να προκαλέσουν την παραγωγή αντισωμάτων όποτε χρειαστεί, σύμφωνα με μία από τις μελέτες που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα στο περιοδικό Nature.
Η άλλη μελέτη, που δημοσιεύτηκε online στο BioRxiv, ένα site για δημοσιεύσεις ερευνών βιολογίας, διαπίστωσε ότι αυτά τα κύτταρα, τα λεγόμενα Β κύτταρα μνήμης, συνεχίζουν να εξελίσσονται και να ωριμάζουν για τουλάχιστον 12 μήνες μετά την αρχική μόλυνση.
«Τα συμπεράσματα των εργασιών βρίσκονται σε συμφωνία με το αυξανόμενο σώμα της βιβλιογραφίας που διαπιστώνει ότι η ανοσία που προκαλείται από μόλυνση η τον εμβολιασμό για κορωνοϊό φαίνεται να είναι μακροχρόνια», δήλωσε ο Scott Hensley, ανοσολόγος στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβανίας – που δεν συμμετείχε στην έρευνα.
Τα ευρήματα μπορεί να περιορίσουν τους φόβους ότι η ανοσία στον ιό είναι παροδική, όπως στην περίπτωση των κορωνοϊών που προκαλούν το κοινό κρυολόγημα. Αλλά, αυτοί οι ιοί αλλάζουν σημαντικά κάθε λίγα χρόνια, λέει ο Dr. Hensley. «Ο λόγος για τον οποίο μολυνόμαστε από κοινούς κορωνοϊούς κατ’ επανάληψη καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής μας, μπορεί να έχει περισσότερη σχέση με τη μετάλλαξη αυτών των ιών παρά με την ανοσία», προσθέτει.
Στην πραγματικότητα, τα Β κύτταρα μνήμης που παράγονται ως απόκριση σε λοιμώξεις από κορωνοϊό και ενισχύονται με εμβολιασμό είναι τόσο ισχυρά που αποτρέπουν ακόμη και παραλλαγές του ιού, αναιρώντας την ανάγκη για αναμνηστικές δόσεις, σύμφωνα με τον Dr Michel Nussenzweig, ανοσολόγο στο Πανεπιστήμιο Rockefeller της Νέας Υόρκης που ηγήθηκε της μελέτης ωρίμανσης των Β κυττάρων μνήμης.
«Όσοι έχουν μολυνθεί και εμβολιαστεί έχουν μια πραγματικά καταπληκτική απόκριση, ένα καταπληκτικό σύνολο αντισωμάτων, επειδή τα αντισώματα τους συνεχίζουν να εξελίσσονται», λέει ο Dr. Nussenzweig. «Περιμένω ότι θα διαρκέσουν για μεγάλο χρονικό διάστημα», συμπληρώνει.
Το αποτέλεσμα μπορεί να μην ισχύει για την προστασία που προέρχεται από εμβολιασμό, επειδή η ανοσολογική μνήμη είναι πιθανό να οργανωθεί διαφορετικά, σε σύγκριση με εκείνη που ακολουθεί τη φυσική λοίμωξη.
Αυτό σημαίνει ότι άτομα που δεν είχαν μολυνθεί με τον ιό και έχουν εμβολιαστεί μπορεί τελικά να χρειαστούν μια αναμνηστική δόση, τονίζει ο Dr. Nussenzweig. «Αυτό είναι κάτι που θα το ξέρουμε πολύ σύντομα», προσθέτει.
Κατά την πρώτη επαφή με έναν ιό, τα Β κύτταρα πολλαπλασιάζονται γρήγορα και παράγουν αντισώματα σε μεγάλες ποσότητες. Μόλις αντιμετωπιστεί η οξεία λοίμωξη, ένας μικρός αριθμός κυττάρων στρατοπεδεύει στον μυελό των οστών, παράγοντας σταθερά μέτρια επίπεδα αντισωμάτων.
Για να εξετάσουν τα Β κύτταρα μνήμης που παρήχθησαν μετά από μόλυνση με τον νέο κορωνοϊό, ερευνητές με επικεφαλής τον Dr. Ali Ellebedy του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον στο Σαιντ Λούις, ανέλυσαν το αίμα 77 μολυθέντων ατόμων ανά διαστήματα τριών μηνών – ξεκινώντας περίπου ένα μήνα μετά τη μόλυνση. Μόνο έξι από τους 77 είχαν νοσηλευτεί στο Νοσοκομείο, οι υπόλοιποι παρουσίασαν ήπια συμπτώματα. Τα επίπεδα αντισωμάτων σε αυτά τα άτομα μειώθηκαν γρήγορα τέσσερις μήνες μετά τη μόλυνση και συνέχισαν να μειώνονται αργά για μήνες μετά – αποτελέσματα που είναι σύμφωνα με εκείνα από άλλες μελέτες.
Μερικοί επιστήμονες έχουν ερμηνεύσει αυτή τη μείωση ως ένδειξη εξασθένησης της ανοσίας, αλλά είναι ακριβώς αυτό που αναμένεται, ανέφεραν άλλοι ειδικοί. Εάν το αίμα περιείχε μεγάλες ποσότητες αντισωμάτων σε κάθε παθογόνο που είχε αντιμετωπίσει ποτέ το σώμα, θα είχε μετατραπεί γρήγορα σε μια παχιά λάσπη.
Αντίθετα, τα επίπεδα των αντισωμάτων στο αίμα μειώνονται απότομα μετά από οξεία λοίμωξη, ενώ τα Β κύτταρα μνήμης παραμένουν ήρεμα στον μυελό των οστών, έτοιμα να αναλάβουν δράση όταν χρειάζεται.
Η ομάδα του Dr. Ellebedy έλαβε δείγματα μυελού των οστών από 19 άτομα περίπου επτά μήνες μετά τη μόλυνσή τους με κορωνοϊό. Δεκαπέντε είχαν ανιχνεύσιμα Β κύτταρα μνήμης, τα υπόλοιπα τέσσερα όχι, γεγονός που υποδηλώνει ότι ορισμένα άτομα μπορεί να διαθέτουν πολύ λίγα τέτοια κύτταρα ή και καθόλου.
«Αυτό μας λέει ότι ακόμα κι αν έχουμε μολυνθεί, δεν σημαίνει ότι έχουμε σούπερ ανοσοαπόκριση», λέει ο Dr. Ellebedy. Τα ευρήματα ενισχύουν την άποψη ότι και τα άτομα που έχουν αναρρώσει από τον ιό, πρέπει να εμβολιαστούν, προσθέτει. Πέντε από τους συμμετέχοντες στη μελέτη του Dr. Ellebedy δώρισαν δείγματα μυελού των οστών τους επτά ή οκτώ μήνες μετά την αρχική τους μόλυνση και πάλι τέσσερις μήνες αργότερα. Αυτός και οι συνεργάτες του διαπίστωσαν ότι ο αριθμός των Β κυττάρων μνήμης παρέμεινε σταθερός κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Τα αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτα επειδή είναι δύσκολο να ληφθούν δείγματα μυελού των οστών, δήλωσε η Jennifer Gommerman, ανοσολόγος στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο, που επίσης δεν συμμετείχε στην εργασία.
«Μια μελέτη ορόσημο το 2007 είχε δείξει ότι τα αντισώματα – θεωρητικά – θα μπορούσαν να επιβιώσουν δεκαετίες, ίσως ακόμη και πολύ πέρα από τη μέση διάρκεια ζωής, υπονοώντας τη μακροπρόθεσμη παρουσία των Β κυττάρων μνήμης. Ωστόσο, η νέα μελέτη προσέφερε μια σπάνια απόδειξη της ύπαρξής τους», πρόσθεσε η Dr. Gommerman.
Η ομάδα του Dr. Nussenzweig εξέτασε με ποιο τρόπο ωριμάζουν τα κύτταρα Β μνήμης με την πάροδο του χρόνου. Οι ερευνητές ανέλυσαν αίμα από 63 άτομα που είχαν αναρρώσει από τον κορωνοϊό περίπου ένα χρόνο νωρίτερα. Η συντριπτική πλειοψηφία των συμμετεχόντων είχε ήπια συμπτώματα και 26 είχαν επίσης λάβει τουλάχιστον μία δόση του εμβολίου – είτε Moderna είτε Pfizer-BioNTech.
Τα λεγόμενα εξουδετερωτικά αντισώματα, που απαιτούνται για την πρόληψη της επαναμόλυνσης από τον ιό, παρέμειναν αμετάβλητα μεταξύ έξι και δώδεκα μηνών, ενώ άλλα σχετικά λιγότερο σημαντικά αντισώματα εξαφανίστηκαν αργά, ανακάλυψε η ομάδα. Καθώς τα Β κύτταρα μνήμης συνέχισαν να εξελίσσονται, τα αντισώματα που παρήγαγαν ανέπτυξαν την ικανότητα εξουδετέρωσης μιας ακόμη ευρύτερης ομάδας μεταλλάξεων. Αυτή η συνεχιζόμενη ωρίμανση μπορεί να προκύψει από ένα μικρό κομμάτι του ιού που του αποσπά το ανοσοποιητικό σύστημα και το χρησιμοποιεί ως «εξάσκηση στόχου».
Ένα χρόνο μετά τη μόλυνση, η εξουδετερωτική δραστηριότητα στους συμμετέχοντες που δεν είχαν εμβολιαστεί ήταν χαμηλότερη έναντι όλων των παραλλαγών του ιού, με τη μεγαλύτερη απώλεια να παρατηρείται έναντι της μετάλλαξης της Ν. Αφρικής. Ο εμβολιασμός ενίσχυσε σημαντικά τα επίπεδα αντισωμάτων, επιβεβαιώνοντας τα αποτελέσματα άλλων μελετών και αύξησε την εξουδετερωτική ικανότητα του σώματος κατά περίπου 50 φορές.
Ο γερουσιαστής Rand Paul, Ρεπουμπλικανός του Κεντάκι, δήλωσε την Κυριακή ότι δεν θα κάνει το εμβόλιο κορωνοϊού επειδή είχε μολυνθεί τον Μάρτιο του περασμένου έτους και ως εκ τούτου έχει ανοσία.
Όμως, δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι αυτή η ανοσία θα είναι αρκετά ισχυρή για να τον προστατεύσει για χρόνια, ιδιαίτερα δεδομένης της εμφάνισης παραλλαγών του κορωνοϊού που μπορούν να παρακάμψουν, εν μέρει, τις άμυνες του σώματος.
Τα αποτελέσματα της μελέτης του Dr. Nussenzweig υποδηλώνουν ότι τα άτομα που έχουν αναρρώσει από τον ιό και έχουν εμβολιαστεί αργότερα, θα συνεχίσουν να έχουν εξαιρετικά υψηλά επίπεδα προστασίας έναντι των αναδυόμενων παραλλαγών του ιού, ακόμη και χωρίς να λάβουν αναμνηστική δόση.
«Μοιάζει ακριβώς με αυτό που ελπίζαμε ότι θα ήταν μια καλή ανταπόκριση των Β κυττάρων», λέει η Marion Pepper, ανοσολόγος στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον στο Σιάτλ, η οποία δεν συμμετείχε στη νέα έρευνα.
Όλοι οι εμπειρογνώμονες συμφώνησαν ότι, σε άτομα που δεν νόσησαν από τον κορωνοϊό και εμβολιάστηκαν, η ανοσία είναι πιθανό να διαφέρει. Η καταπολέμηση ενός ζωντανού ιού είναι διαφορετική από την ανταπόκριση σε μία μόνο ιική πρωτεΐνη που εισάγεται από ένα εμβόλιο. Και σε όσους πέρασαν τον κορωνοϊό, η αρχική ανοσοαπόκριση είχε χρόνο έξι έως δώδεκα μηνών για να ωριμάσει, προτού προβοκαριστεί και πάλι από το εμβόλιο.
«Οι ανταποκρίσεις των ατόμων που έχουν νοσήσει είναι διαφορετικές από αυτές των ατόμων που έχουν ανοσοποιηθεί μέσω μιας δόσης εμβολίου και ανοσοποιούνται ξανά τρεις με τέσσερις εβδομάδες αργότερα», λέει η Dr. Pepper. «Αυτό δεν σημαίνει ότι μπορεί να μην έχουν τόσο μεγάλη απάντηση, αλλά θα μπορούσε να είναι αρκετά διαφορετική», προσθέτει η ίδια.
Πηγή: The New York Times
