Θάνος Ξυδόπουλος
Γιατί διαρκεί η COVID-19 για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, αφήνοντας σε ορισμένους συμπτώματα που παραμένουν για μήνες μετά την αρχική μόλυνση;
Νέα στοιχεία δείχνουν ότι το διαρκές αποτύπωμα της COVID-19 θα μπορούσε να οφείλεται στο ότι ο ιός προκαλεί διαρκείς αλλαγές στα κύτταρα του αίματος που εξακολουθούν να είναι εμφανείς αρκετούς μήνες μετά τη διάγνωση της λοίμωξης.
«Καταφέραμε να εντοπίσουμε σαφείς και μακροχρόνιες αλλαγές στα κύτταρα, τόσο κατά τη διάρκεια μιας οξείας λοίμωξης όσο και μετά από αυτήν», εξηγεί ο βιοφυσικός Jochen Guck από το Ινστιτούτο Max Planck, στη Γερμανία.
Σε μια νέα μελέτη, ο Guck και συνάδελφοί του ανέλυσαν το αίμα των ασθενών χρησιμοποιώντας ένα σύστημα που ονομάζεται κυτταρομετρία παραμόρφωσης σε πραγματικό χρόνο (RT-DC), το οποίο είναι ικανό να αναλύει γρήγορα εκατοντάδες αιμοσφαίρια ανά δευτερόλεπτο, ανιχνεύοντας εάν εμφανίζουν μη φυσιολογικές αλλαγές στο μέγεθος και τη δομή τους.
Η τεχνολογία είναι σχετικά πρόσφατη, αλλά θα μπορούσε να εξερευνήσει πολλά που παραμένουν άγνωστα στην επιστήμη, όπως το πώς ο κορωνοϊός επηρεάζει το αίμα σε κυτταρικό επίπεδο.
«Ενώ η παθολογία δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητή, η υπερφλεγμονώδης αντίδραση και οι διαταραχές πήξης θεωρούνται βασικοί παράγοντες για τον αυξημένο αριθμό των νεκρών», γράφουν οι ερευνητές. «Μέχρι τώρα, οι φυσικές αλλαγές των κυττάρων του αίματος δεν έχουν θεωρηθεί ότι παίζουν ρόλο στην αγγειακή απόφραξη και τη βλάβη των οργάνων που σχετίζονται με την COVID-19».
Στη μελέτη, οι ερευνητές ανέλυσαν αίμα από 55 άτομα: 17 ασθενείς με σοβαρή COVID-19 (οι μισοί από τους οποίους αργότερα πέθαναν δυστυχώς), 14 ασθενείς που έγιναν καλά και 24 υγιείς εθελοντές που δεν έδειξαν κανένα σημάδι ότι είχαν την ασθένεια.
Συνολικά, πάνω από 4 εκατομμύρια κύτταρα αίματος που ελήφθησαν από αυτά τα άτομα διοχετεύτηκαν μέσω του συστήματος RT-DC, και αναλύθηκαν μικροσκοπικά καθώς περνούσαν μέσω ενός στενού καναλιού στη συσκευή.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα ερυθρά αιμοσφαίρια (ερυθροκύτταρα) σε ασθενείς με COVID-19 διέφεραν περισσότερο σε μέγεθος από αυτά των υγιών ανθρώπων και έδειξαν σημάδια δυσκαμψίας στη φυσική τους δομή, παρουσιάζοντας λιγότερη ελαστικότητα, κάτι που θα μπορούσε να επηρεάσει την ικανότητά τους να παρέχουν οξυγόνο στο σώμα.
«Οι φυσικές ιδιότητες των ερυθροκυττάρων είναι ζωτικής σημασίας για τη μικροκυκλοφορική ροή και ως τέτοιες, αυτές οι αλλαγές θα μπορούσαν να επηρεάσουν την κυκλοφορία και να προωθήσουν την υποξία», εξηγούν οι ερευνητές. «Η επίδραση θα μπορούσε να επιμείνει σε ασθενείς με COVID-19 πολύ καιρό μετά τη λοίμωξη. Βρήκαμε ότι σε ασθενείς που έγιναν καλά οι μεταβολές του φαινοτύπου δεν ήταν τόσο εμφανείς, αλλά εξακολουθούσαν να υπάρχουν».
Σε αντίθεση με το παραπάνω, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι μια μορφή λευκών αιμοσφαιρίων που ονομάζονται λεμφοκύτταρα εμφάνισε μειωμένη δυσκαμψία σε ασθενείς με COVID-19, ενώ άλλα λευκά αιμοσφαίρια, γνωστά ως μονοκύτταρα, ήταν σημαντικά μεγαλύτερα από ό, τι στα κύτταρα των υγιών ανθρώπων.
Εν τω μεταξύ, τα ουδετερόφιλα -ένας άλλος τύπος λευκών αιμοσφαιρίων- έδειξαν πολλές αλλαγές στους ασθενείς με COVID-19, ήταν μεγαλύτερα και είχαν μεγαλύτερη ελαστικότητα. Είναι ενδιαφέρον ότι τα ουδετερόφιλα έχουν ιδιαίτερα μικρή διάρκεια ζωής (μόνο περίπου μία ημέρα). Αλλά οι αλλαγές των ουδετερόφιλων στους ασθενείς με COVID-19 θα μπορούσαν να παρατηρηθούν μήνες μετά τη μόλυνση, ένα αποτέλεσμα που ήταν "εντελώς απροσδόκητο". Αυτό είναι μια ένδειξη ότι η νόσος COVID-19 αφήνει πιθανώς μια διαρκή επίδραση στο ανοσοποιητικό σύστημα
Ενώ μερικές από αυτές τις αλλαγές επανήλθαν στις κανονικές τιμές μετά τη νοσηλεία, άλλες παρέμειναν για μήνες μετά την έξοδο από το νοσοκομείο, αποδεικνύοντας τη μακροπρόθεσμη αποτύπωση του COVID-19 στο σώμα, έγραψαν οι ερευνητές. «Υποθέτουμε ότι οι παρατηρούμενες αλλαγές θα μπορούσαν να προκύψουν λόγω κυτταροσκελετικών αλλοιώσεων των ανοσοκυττάρων. Οι μηχανικές ιδιότητες των κυττάρων μπορούν να σχετίζονται άμεσα με τον κυτταροσκελετό, μια σημαντική υποστηρικτική δομή που καθορίζει την κυτταρική λειτουργία».
Απομένει να φανεί πώς αυτές οι αλλαγές στα αιμοσφαίρια μπορεί τελικά να προκληθούν από ιογενή λοίμωξη και δεν είναι ακόμη πλήρως γνωστό πώς οι κυτταρικές μεταβολές οδηγούν σε συμπτώματα COVID-19 και μερικές φορές σε θάνατο. Προς το παρόν, υπάρχουν περισσότερα στοιχεία για το πόσο βαθιά εισβάλλει αυτός ο ιός στο σώμα μας.
«Οι επίμονες μεταβολές των ερυθροκυττάρων και των ουδετερόφιλων θα μπορούσαν να συνδεθούν με μακροχρόνια συμπτώματα των ασθενών που έχουν αναρρώσει, εκ των οποίων το 70% περιγράφει χρόνιο πονοκέφαλο ή νευρολογικά συμπτώματα, το 54% διαταραχές συγκέντρωσης και το 62% κρύο ιδρώτα και ταχυκαρδία», είπαν οι συγγραφείς. «Υποθέτουμε ότι οι συνεχιζόμενες αλλαγές των φυσικών φαινοτύπων των κυττάρων του αίματος θα μπορούσαν να συμβάλουν στη μακροπρόθεσμη βλάβη της κυκλοφορίας και της παροχής οξυγόνου που συνδέεται με τη COVID-19».
Τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στο Biophysical Journal.
