Από τον καρκίνο μέχρι την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων, πολλές είναι οι αρνητικές συνέπειες του καπνίσματος στην υγεία. Μια νεότερη μελέτη κατάφερε να αποδείξει ακόμα μια από αυτές, που θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί οι καπνιστές διατρέχουν υψηλό κίνδυνο γνωστικής έκπτωσης που σχετίζεται με την ηλικία και τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με νεότερη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Biological Psychiatry Global Open Science, το κάπνισμα θα μπορούσε να συρρικνώσει τον εγκέφαλο. Παρόλα αυτά, η διακοπή του καπνίσματος μπορεί να αποτρέψει την περαιτέρω απώλεια εγκεφαλικού ιστού, χωρίς όμως να επανορθώνεται η βλάβη που έχει ήδη πραγματοποιηθεί στο μέγεθος. Δεδομένου ότι ο εγκέφαλος των ανθρώπων χάνει φυσιολογικά όγκο με την ηλικία, το κάπνισμα ουσιαστικά προκαλεί πρόωρη γήρανση του εγκεφάλου, δήλωσαν οι ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον στο Σεντ Λούις.
«Μέχρι πρόσφατα, οι επιστήμονες αγνοούσαν τις επιπτώσεις του καπνίσματος στον εγκέφαλο, εν μέρει επειδή το επίκεντρο ήταν στις μεγάλες επιπτώσεις του καπνίσματος στους πνεύμονες και την καρδιά. Αλλά καθώς αρχίσαμε να εξετάζουμε τον εγκέφαλο πιο προσεκτικά, έγινε φανερό ότι το κάπνισμα είναι επίσης πολύ βλαβερό για τον εγκέφαλο» δήλωσε η επικεφαλής συγγραφέας δρ Laura J. Bierut, MD, η Alumni Endowed Professor of Psychiatry.
Οι επιστήμονες γνωρίζουν εδώ και καιρό ότι το κάπνισμα και ο μικρότερος όγκος του εγκεφάλου συνδέονται, αλλά δεν είχε ξεκαθαριστεί ο κύριος παράγοντας, εκτός από αυτόν της γενετικής. Τόσο το μέγεθος του εγκεφάλου όσο και η συμπεριφορά του καπνίσματος είναι κληρονομικές, καθώς περίπου ο μισός κίνδυνος ενός ατόμου να καπνίζει μπορεί να αποδοθεί στα γονίδιά του.
Ο παράγοντας που «κλέβει» τόσα χρόνια ζωής, όσα το κάπνισμα και η καθιστική ζωή
Για να διαχωρίσουν τη σχέση μεταξύ γονιδίων, εγκεφάλου και συμπεριφοράς, η ερευνητική ομάδα ανέλυσε δεδομένα από τη βάση δεδομένων UK Biobank, που αφορούσαν σε 32.094 άτομα με ιστορικό καπνίσματος και γενετικό κίνδυνο. Οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε απεικόνιση του εγκεφάλου, προκειμένου να καθοριστεί ο όγκος του.
Όπως διαπιστώθηκε, κάθε ζευγάρι παραγόντων συνδέεται αλυσιδωτά: το ιστορικό καπνίσματος και ο όγκος εγκεφάλου, ο γενετικός κίνδυνος για κάπνισμα και το ιστορικό καπνίσματος και ο γενετικός κίνδυνος για κάπνισμα και ο όγκος του εγκεφάλου. Επιπλέον, η συσχέτιση μεταξύ καπνίσματος και όγκου εγκεφάλου εξαρτιόταν από το καθημερινό κάπνισμα: Όσο περισσότερα πακέτα κάπνιζε ένα άτομο την ημέρα, τόσο μικρότερος ήταν ο όγκος του εγκεφάλου του.
Όταν εξετάστηκαν και οι τρεις παράγοντες μαζί, η συσχέτιση μεταξύ του γενετικού κινδύνου για κάπνισμα και του όγκου του εγκεφάλου εξαφανίστηκε, ενώ παρέμεινε η σχέση μεταξύ του καθενός από αυτούς και της συμπεριφοράς του καπνίσματος. Χρησιμοποιώντας μια στατιστική προσέγγιση γνωστή ως ανάλυση διαμεσολάβησης, οι ερευνητές προσδιόρισαν την αλληλουχία των γεγονότων: η γενετική προδιάθεση οδηγεί στο κάπνισμα, το οποίο οδηγεί σε μειωμένο όγκο εγκεφάλου.
«Η μείωση του όγκου του εγκεφάλου συνάδει με την αυξημένη γήρανση. Αυτό είναι σημαντικό καθώς ο πληθυσμός γερνάει, επειδή η γήρανση και το κάπνισμα είναι και οι δύο παράγοντες κινδύνου για την άνοια» επισημαίνει η Δρ Bierut.
Η συρρίκνωση αυτή είναι δυστυχώς μη αναστρέψιμη: αναλύοντας στοιχεία για άτομα που είχαν κόψει το κάπνισμα πριν από χρόνια, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο εγκέφαλός τους παρέμεινε μόνιμα μικρότερος από εκείνον των ατόμων που δεν είχαν καπνίσει ποτέ.
«Το μόνο πράγμα που θα μπορούσατε να κάνετε για να βάλετε φρένο σε αυτό τον κίνδυνο είναι να κόψετε το κάπνισμα προκειμένου να ανακόψετε τη γήρανση του εγκεφάλου» καταλήγει η Δρ Bierut.
