Ορισμένοι ισχυρίζονται ότι η καλή διατροφή ή κάποιες ειδικές ασκήσεις μπορούν να αυξήσουν το ύψος σας ως ενήλικας.
Έρευνες δείχνουν ότι οι διαφορές στο ύψος είναι περίπου 60-80% λόγω γενετικής προδιάθεσης (κληρονομικότητα) και 20-40% λόγω περιβαλλοντικών παραγόντων, όπως η διατροφή. Σε πολλές χώρες, το μέσο ύψος αυξήθηκε τον περασμένο αιώνα. Αν ήταν αποκλειστικά λόγω κληρονομικότητας, τότε αυτό δεν θα είχε συμβεί.
Γιατί σταματάμε να ψηλώνουμε
Ο λόγος για τον οποίο το ύψος σας σταματάει να αυξάνεται είναι τα οστά σας, ειδικά οι πλάκες ανάπτυξης (growth plates). Οι πλάκες ανάπτυξης, ή αλλιώς, οι επιφυσικές πλάκες (epiphyseal plates) είναι περιοχές εξειδικευμένου χόνδρου κοντά στην άκρη των μακριών οστών σας. Οι αυξήσεις του ύψους οφείλονται κυρίως στην επιμήκυνση των μακριών οστών σας, καθώς οι πλάκες ανάπτυξης εξακολουθούν να είναι ενεργές, ή «ανοιχτές».
Κοντά στο τέλος της εφηβείας, οι ορμονικές μεταβολές προκαλούν σκλήρυνση ή «κλείσιμο» των επιπέδων ανάπτυξης και παύση στην επιμήκυνση των οστών. Οι πλάκες ανάπτυξης «κλείνουν» περίπου στην ηλικία των 16 ετών στις γυναίκες και κάπου μεταξύ 14-19 ετών στους άνδρες. Γι’ αυτό και τα κορίτσια ψηλώνουν νωρίτερα, ενώ τα αγόρια για περισσότερο χρονικό διάστημα.
Δεν υπάρχουν ασκήσεις ή τεχνικές εκτάσεων (stretching) που μπορούν να σας κάνει πιο ψηλούς
Ένας συνήθης μύθος για το ύψος είναι ότι ορισμένες ασκήσεις, ή τεχνικές εκτάσεων μπορούν να σας κάνουν να ψηλώσετε. Πολλοί άνθρωποι ισχυρίζονται ότι δραστηριότητες όπως το να κρέμονται ελεύθερα από μια μπάρα, η αναρρίχηση και η κολύμβηση μπορούν να αυξήσουν το ύψος σας. Δυστυχώς, δεν υπάρχουν επιστημονικά αποδεικτικά στοιχεία για την υποστήριξη αυτών των ισχυρισμών.
Είναι αλήθεια ότι το ύψος σας ποικίλλει ελαφρά κατά τη διάρκεια της ημέρας λόγω της συμπίεσης και της αποσυμπίεσης των δίσκων χόνδρου στη σπονδυλική σας στήλη. Με την αποσυμπίεση των δίσκων σας, ορισμένες από αυτές τις δραστηριότητες θα μπορούσαν προσωρινά να αυξήσουν το ύψος σας σε πολύ μικρό βαθμό. Ωστόσο, αυτό δεν είναι μια πραγματική αλλαγή ύψους, καθώς κάθε τέτοια αλλαγή είναι μόνο προσωρινή και αντιστρέφεται γρήγορα.
Η γυμναστική (συμπεριλαμβανομένης της άρσης βαρών) πιθανότατα δεν θα επηρεάσει το ύψος σας
Πολλοί ανησυχούν ότι η γυμναστική και ειδικά η άρση βαρών, μπορεί να είναι επιζήμια για το ύψος τους. Ορισμένες από αυτές τις ανησυχίες αφορούν ειδικά τα παιδιά και τους εφήβους, των οποίων οι πλάκες ανάπτυξης δεν έχουν κλείσει.
Ο χόνδρος των πλακών ανάπτυξης είναι ασθενέστερος από το ώριμο οστό που σχηματίζεται κατά την ενηλικίωση και μπορεί να καταστραφεί ευκολότερα. Ωστόσο, οι περισσότερες έρευνες δείχνουν ότι η προπόνηση με βάρη είναι ασφαλής και ευεργετική σε όλες τις ηλικίες, εφόσον είναι κατάλληλα επιτηρούμενη. Επιπλέον, μελέτες έχουν δείξει ότι οι ασκήσεις με βάρη πριν από την ενηλικίωση δεν μειώνει την ανάπτυξη.
Οι περισσότεροι γιατροί και εμπειρογνώμονες αθλίατροι συμφωνούν, επίσης, ότι η άρση βαρών δεν χρειάζεται να αποφεύγεται σε παιδιά και εφήβους. Μία μελέτη ζήτησε από 500 εμπειρογνώμονες αθλητικής ιατρικής αν πρέπει να αποφεύγεται η άρση βαρών μέχρι να κλείσουν οι πλάκες ανάπτυξης ενός ατόμου. Το 85% των εμπειρογνωμόνων δήλωσε ότι δεν είναι απαραίτητο να αποφύγουμε την άρση βαρών και μόνο το 10% απάντησε το αντίθετο.
Στους ενήλικες, οι πλάκες ανάπτυξης έχουν κλείσει και γίνονται ισχυρότερες από ό, τι κατά την παιδική ηλικία. Εξαιτίας αυτού, ο κίνδυνος βλάβης της πλάκας ανάπτυξης δεν αποτελεί σοβαρό πρόβλημα.
Πράγματι, η άρση βαρών μπορεί να οδηγήσει σε μικρή συμπίεση δίσκων σπονδυλικής στήλης στους ενήλικες. Ωστόσο, αυτό είναι αντιστρέψιμο και συμβαίνει επίσης κατά τη διάρκεια καθημερινών δραστηριοτήτων.
Ένας υγιεινός τρόπος ζωής πριν από το πέρας της εφηβείας μπορεί να σας βοηθήσει να φτάσετε το μέγιστο δυνατό ύψος σας
Παρόλο που μπορεί να μην μπορείτε να αλλάξετε ουσιαστικά το ύψος σας ως ενήλικας, υπάρχουν πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να φτάσετε στο μέγιστο δυνατό ύψος σας (βάσει γενετικής προδιάθεσης) στα εφηβικά σας χρόνια.
Συνολικά, θέλετε να είστε σίγουροι ότι τρώτε αρκετά και ότι δεν είστε ανεπαρκείς σε βιταμίνες ή μέταλλα. Αν και πολλά παιδιά τρώνε αρκετά (ή και πάρα πολύ…), η ποιότητα της διατροφής τους είναι συχνά κακή.
Ασβέστιο και βιταμίνη D
Εξαιτίας αυτού, πολλοί στη σύγχρονη κοινωνία είναι ελλιπείς σε σημαντικά θρεπτικά συστατικά όπως η βιταμίνη D και το ασβέστιο. Αυτά τα θρεπτικά συστατικά είναι πολύ σημαντικά για την ανάπτυξη των οστών και τη γενική υγεία. Το ασβέστιο από τη διατροφή μεταβάλλει την παραγωγή ορμονών κατά τρόπο που ωφελεί τα οστά σας. Η βιταμίνη D μπορεί επίσης να βελτιώσει την υγεία των οστών.
Ένας πολύ καλός τρόπος για να καταπολεμήσετε τις ελλείψεις θρεπτικών ουσιών και να προωθήσετε τη βέλτιστη ανάπτυξη των οστών σας είναι να αυξήσετε την πρόσληψη φρούτων και λαχανικών.
Πρωτεΐνες
Η κατανάλωση αρκετών πρωτεϊνών είναι επίσης απαραίτητη για την υγεία των οστών, αν και μερικοί εικάζουν ότι η υψηλή πρόσληψη πρωτεϊνών μπορεί να βλάψει τα οστά. Ωστόσο, μια μεγάλη μετα-ανάλυση επιμέρους ερευνών διαπίστωσε ότι η υψηλότερη πρόσληψη πρωτεϊνών δεν είναι επιβλαβής για τα οστά σας. Στην πραγματικότητα, αποδείχτηκε ευεργετική για την οστική πυκνότητα της σπονδυλικής στήλης.
Ένας τρόπος για να αυξήσετε την πρόσληψη πρωτεϊνών σας είναι να προσπαθήσετε να καταναλώσετε τουλάχιστον 20 γραμμάρια πρωτεΐνης σε κάθε γεύμα. Καλές πηγές πρωτεϊνών είναι τα αυγά, τα πουλερικά, τα άπαχα κρέατα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Οι σπόροι σόγιας και τα όσπρια είναι επίσης καλές πηγές.
Όχι στο τσιγάρο
Άλλες επιλογές τρόπου ζωής, όπως το κάπνισμα, θα μπορούσαν επίσης να επηρεάσουν το ύψος σας κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης.
Ωστόσο, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι ενώ οι διάφοροι παράγοντες του τρόπου ζωής κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας μπορούν να επηρεάσουν το ύψος, το τελικό ύψος ενός ατόμου εξακολουθεί να οφείλεται κυρίως στη γενετική του προδιάθεση.
