Ζήσης Ψάλλας
Μια ανακάλυψη ρίχνει φως στο ρόλο των χολικών οξέων ως μορίων που μοιάζουν με ορμόνες και ανοίγει νέους τρόπους για αναγεννητικές θεραπείες του εντέρου.
Τα εντερικά βλαστικά κύτταρα αναπληρώνουν τα κύτταρα που επικαλύπτουν το επιθήλιο του εντέρου, το οποίο συνήθως ανανεώνεται κάθε εβδομάδα. Αυτά τα κύτταρα παράγουν επίσης όλα τα εξειδικευμένα κύτταρα του εντέρου που εκτελούν διαφορετικές λειτουργίες π.χ. αντιμικροβιακή προστασία, έκκριση βλέννας και απελευθέρωση ορμονών οι οποίες προκαλούνται από θρεπτικά συστατικά.
Όταν συμβαίνουν τραυματισμοί, τα εντερικά βλαστικά κύτταρα ενεργοποιούνται και συντονίζουν την επιδιόρθωση του κατεστραμμένου επιθηλίου και την αποκατάσταση της εντερικής λειτουργίας.
Μια ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής την Kristina Schoonjans στο EPFL (Ecole Polytechnique Federale de Lausanne) ανακάλυψαν ότι η έκθεση των βλαστικών κυττάρων σε φυσιολογικές συγκεντρώσεις χολικών οξέων μπορεί να ενισχύσει την ανάπτυξη μικροσκοπικών «εντέρων» που ονομάζονται οργανοειδή.
Τα οργανοειδή του εντέρου αναπτύσσονται από απομονωμένα εντερικά βλαστικά κύτταρα στο εργαστήριο ως μικροσκοπικοί, τρισδιάστατοι ιστοί που προσομοιώνουν την ανατομία και τη λειτουργία πολλών ειδών κυττάρων που βρίσκονται στο πραγματικό έντερο.
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η έκθεση των εντερικών κυττάρων σε χολικά οξέα όχι μόνο τα βοήθησε να αναπτυχθούν σε οργανοειδή, αλλά επίσης αυτά διατήρησαν την ικανότητά τους να διαφοροποιούνται σε εξειδικευμένους τύπους κυττάρων.
Επιπλέον, ανακάλυψαν ότι ο ενεργοποιημένος με χολικό οξύ υποδοχέας της κυτταρικής μεμβράνης, που ονομάζεται TGR5, είναι εμπλουτισμένος στα εντερικά βλαστικά κύτταρα και συμβάλλει στην ενεργοποίησή τους όταν τα επίπεδα των χολικών οξέων συσσωρεύονται στο έντερο, π.χ. μετά το φαγητό.
Οι ερευνητές δημιούργησαν γενετικά τροποποιημένα ποντίκια για να διαταράξουν τη λειτουργία του υποδοχέα TGR5, ειδικά στα εντερικά βλαστικά κύτταρα. Βρήκαν πως τα χολικά οξέα όχι μόνο αυξάνουν τον αριθμό των εντερικών βλαστικών κυττάρων στο έντερο των ποντικών, αλλά επίσης προστατεύουν τα ποντίκια από οξεία κολίτιδα προάγοντας την εντερική αναγέννηση μέσω ενός μηχανισμού που περιλαμβάνει τον υποδοχέα TGR5.
