Ζήσης Ψάλλας
Μια θερμίδα είναι μια θερμίδα από θερμοδυναμική άποψη αλλά όταν πρόκειται για την υγεία και την ενεργειακή ισορροπία του σώματος, δεν είναι όλες οι θερμίδες ίδιες.
Για παράδειγμα, σε μια μελέτη, τα άτομα που κατανάλωναν τον ίδιο αριθμό θερμίδων είτε σε μια δίαιτα χαμηλή σε υδατάνθρακες είτε σε δίαιτα χαμηλή σε λιπαρά είχαν διαφορές στη συνολική ενεργειακή δαπάνη περίπου 300 θερμίδων την ημέρα. Όσοι έκαναν δίαιτες με πολύ χαμηλούς υδατάνθρακες, το σώμα τους δαπανούσε περισσότερες θερμίδες.
Σε μια άλλη μελέτη, οι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά οδήγησαν σε χαμηλότερη συνολική ενεργειακή δαπάνη από ότι οι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες. Άλλοι ερευνητές ανέφεραν πως αν και η αντικατάσταση των υδατανθράκων με λίπος δεν άλλαξε την ενεργειακή δαπάνη, αυτοί που αύξησαν την πρόσληψη πρωτεΐνης στο 30-35% της διατροφής τους ξόδευαν περισσότερες θερμίδες.
Γενικά, οι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες, λίπος ή και τα δύο προκαλούν 4-8% αύξηση στην ενεργειακή δαπάνη, ενώ τα γεύματα με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες προκαλούν 11-14% αύξηση πάνω από τον βασικό μεταβολικό, δηλαδή τη δαπάνη θερμίδων του σώματος σε κατάσταση ηρεμίας.
Οι διαιτολόγοι δίνουν επίσης προσοχή στον γλυκαιμικό δείκτη και στο γλυκαιμικό φορτίο μιας τροφής -δηλαδή πόσο γρήγορα αυξάνονται τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Η αύξηση της γλυκόζης στο αίμα πυροδοτεί την απελευθέρωση της ινσουλίνης, η οποία με τη σειρά της επηρεάζει τον ενεργειακό μεταβολισμό και την αποθήκευση της περίσσειας ενέργειας ως λίπος. Τρόφιμα όπως το λευκό ρύζι, τα κέικ, τα μπισκότα και τα πατατάκια έχουν όλα υψηλά επίπεδα γλυκαιμικού δείκτη ή γλυκαιμικού φορτίου. Τα πράσινα λαχανικά, οι ωμές πιπεριές, τα μανιτάρια και τα όσπρια είναι όλα χαμηλά σε γλυκαιμικό δείκτη/φορτίο.
Η περιεκτικότητα των τροφίμων σε φυτικές ίνες είναι ένα άλλο πράγμα που πρέπει να λάβετε υπόψη. Το σώμα δεν μπορεί να αφομοιώσει τις φυτικές ίνες που βρίσκονται στα φρούτα, τα λαχανικά, τα δημητριακά ολικής αλέσεως και τα φασόλια. Έτσι, τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες τείνουν να έχουν λιγότερη μεταβολική ενέργεια και μπορούν να σας βοηθήσουν να αισθάνεστε χορτάτοι με λιγότερες θερμίδες.
Τελικά, οι θερμίδες από διαφορετικά τρόφιμα έχουν διαφορετικά αποτελέσματα στην πληρότητα, την απόκριση στην ινσουλίνη, τη διαδικασία μετατροπής των υδατανθράκων σε σωματικό λίπος και τη μεταβολική ενεργειακή δαπάνη. Το συμπέρασμα είναι ότι πρέπει να βασιστείτε περισσότερο στην ποιότητα των θερμίδων που καταναλώνετε παρά στον αριθμό των θερμίδων.
