Ζήσης Ψάλλας
Η ΔΕΠΥ είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή που μπορεί να έχει μεγάλο αντίκτυπο στη ζωή των ατόμων. Χαρακτηρίζεται από υπερκινητικότητα, παρορμητικότητα και έλλειμμα προσοχής. Είναι συχνή στους σύγχρονους πληθυσμούς με επιπολασμό 5% σε παιδιά και εφήβους.
Από μια εξελικτική προοπτική, θα περίμενε κανείς πως οτιδήποτε επιβλαβές θα εξαφανιζόταν μεταξύ του πληθυσμού. Προκειμένου να εξηγηθεί αυτό το φαινόμενο, παρουσιάστηκαν αρκετές υποθέσεις, που επικεντρώθηκαν στο πλαίσιο της μετάβασης από την Παλαιολιθική στη Νεολιθική εποχή, όπως η Θεωρία της Αναντιστοιχίας.
«Σύμφωνα με αυτήν τη θεωρία, οι πολιτιστικές και τεχνολογικές αλλαγές που σημειώθηκαν τα τελευταία χιλιάδες χρόνια τροποποιούν το περιβάλλον μας προκειμένου να καλύψουμε τις φυσιολογικές μας ανάγκες βραχυπρόθεσμα. Ωστόσο, αυτές οι αλλαγές φέρνουν μια ανισορροπία με το περιβάλλον στο οποίο εξελίχθηκαν οι πρόγονοί μας κυνηγούς-συλλέκτες», ανέφεραν οι συγγραφείς.
Πολλά χαρακτηριστικά όπως η υπερκινητικότητα και η παρορμητικότητα -τυπικά σε άτομα με ΔΕΠΥ- θα μπορούσαν να έχουν ευνοηθεί σε προγονικά περιβάλλοντα που κυριαρχούνταν από έναν νομαδικό τρόπο ζωής. Ωστόσο, τα ίδια χαρακτηριστικά δεν ευνοούν σε άλλα περιβάλλοντα που σχετίζονται με τις πιο πρόσφατες εποχές.
Η νέα μελέτη, που βασίστηκε σε 20.000 άτομα με ΔΕΠΥ και 35.000 μάρτυρες, αποκαλύπτει ότι οι γενετικές παραλλαγές και τα αλληλόμορφα που σχετίζονται με τη ΔΕΠΥ τείνουν να εντοπίζονται σε γονίδια που είναι ανθεκτικά σε μεταλλάξεις απώλειας της λειτουργίας τους, γεγονός που δείχνει την ύπαρξη μιας επιλεκτικής πίεσης σε αυτόν τον φαινότυπο. Επίσης, οι αναλύσεις υποστηρίζουν ότι η φυσική επιλογή έχει ενεργήσει ενάντια στα γονίδια κινδύνου για ΔΕΠΥ για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Σύμφωνα με τους συγγραφείς, ο υψηλός επιπολασμός της ΔΕΠΥ σήμερα μπορεί να είναι αποτέλεσμα ευνοϊκής επιλογής που πραγματοποιήθηκε στο παρελθόν. Αν και είναι ένας δυσμενής φαινότυπος στο νέο περιβαλλοντικό πλαίσιο, ο επιπολασμός εξακολουθεί να είναι υψηλός επειδή δεν έχει περάσει πολύς χρόνος για να εξαφανιστεί.
«Η ανάλυση που πραγματοποιήσαμε εγγυάται την παρουσία επιλεκτικών πιέσεων που ενεργούσαν για πολλά χρόνια έναντι των παραλλαγών που σχετίζονται με τη ΔΕΠΥ. Αυτά τα αποτελέσματα είναι συμβατά με τη Θεωρία της Αναντιστοιχίας, αλλά προτείνουν ότι οι αρνητικές επιλεκτικές πιέσεις έχουν ξεκινήσει κατά τη μετάβαση στη Νεολιθική εποχή, περίπου 10.000 χρόνια πριν», είπαν οι συγγραφείς.
