Η ραγδαία μέχρι πρόσφατα εξέλιξη του ιού HIV εμφανίζει πλέον επιβράδυνση και σταδιακά ο ιός χάνει την ικανότητά του να προκαλεί AIDS, εξελισσόμενος σε μια λιγότερο σοβαρή και θανατηφόρα μορφή, καθώς συναντά αντιστάσεις από το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα και τα φάρμακα. Αυτό είναι το ελπιδοφόρο συμπέρασμα μιας νέας διεθνούς επιστημονικής έρευνας.
Η μελέτη επιβεβαιώνει ότι απαιτείται πλέον περισσότερος χρόνος, έως ότου μια μόλυνση με τον ιό προκαλέσει την εκδήλωση AIDS. Μερικοί ειδικοί στους ιούς δεν αποκλείουν ότι σιγά – σιγά ο HIV θα γίνει σχεδόν αβλαβής, καθώς συνεχίζει να εξελίσσεται.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Φίλιπ Γκούλντερ του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), σύμφωνα με το BBC, το πρακτορείο Ρόιτερς και το “New Scientist”, μελέτησαν πάνω από 2.000 γυναίκες φορείς του HIV στη Μποτσουάνα και στη Νότια Αφρική – δύο χώρες που έχουν πληγεί σοβαρά από το AIDS.
Η ανάλυση έδειξε ότι διαχρονικά ο ιός γίνεται λιγότερο μολυσματικός και θανατηφόρος, πράγμα που εν μέρει εξηγεί γιατί σιγά – σιγά το AIDS τίθεται υπό έλεγχο. Αν και περίπου 40 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν ήδη πεθάνει από τη νόσο από τότε που εμφανίστηκε πριν από τρεις περίπου δεκαετίες και άλλα 35 εκατομμύρια είναι σήμερα φορείς του ιού, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, για πρώτη φορά στην ιστορία της επιδημίας ο ετήσιος αριθμός των νέων λοιμώξεων με τον HIV είναι μικρότερος από τον αριθμό των οροθετικών που προστίθενται σε εκείνους που χρειάζονται θεραπεία. Αυτό, κατά τους επιστήμονες, σημαίνει ότι η νόσος έφθασε και ξεπέρασε ένα κρίσιμο σημείο καμπής, με αποτέλεσμα να μειώνονται πλέον οι θάνατοι από AIDS τα επόμενα χρόνια.
Ο ιός HIV είναι πολύ ικανός να «καμουφλάρεται» προκειμένου να επιβιώνει σε έναν οργανισμό, όμως κάθε φορά που συναντά ένα ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα, είναι υποχρεωμένος να μεταλλαχθεί και αυτό έχει ένα κόστος και για τον ίδιο σε βάθος χρόνου. Το τίμημα αυτό είναι κυρίως η μειωμένη πλέον ικανότητά του να αναπαράγεται, πράγμα που τον καθιστά λιγότερο μεταδοτικό και άρα χρειάζεται περισσότερο χρόνο, έως ότου προκαλέσει τη νόσο του ΑΙDS. Ήδη κατά μέσο όρο σήμερα το AIDS εκδηλώνεται δυόμισι χρόνια αργότερα, μετά την αρχική μόλυνση, από ό,τι συνέβαινε στην αρχή της επιδημίας.
Όσο αυτός ο σχετικά εξασθενημένος ιός εξαπλώνεται σε άλλους ανθρώπους, σταδιακά «ξεδοντιάζεται». Οι ερευνητές «είδαν» αυτή τη διαδικασία σε εξέλιξη στην Αφρική, συγκρίνοντας τον ιό στη Μποτσουάνα όπου το AIDS εμφανίστηκε νωρίτερα, με τη Ν. Αφρική όπου εξαπλώθηκε μια δεκαετία αργότερα.
Όπως είπε ο Φίλιπ Γκούλντερ, «είναι αρκετά εντυπωσιακό. Μπορεί κανείς να δει ότι στη Μποτσουάνα ο ιός αναπαράγεται 10% πιο αργά από ό,τι στη Νότια Αφρική. Βλέπουμε την εξέλιξη (του ιού) να συμβαίνει μπροστά στα μάτια μας και είναι εκπληκτικό πόσο γρήγορη είναι. Ο ιός χάνει την ικανότητά του να προκαλεί τη νόσο και αυτό θα βοηθήσει στην εξαφάνισή του».
Επίσης, η έρευνα δείχνει ότι και τα αντιικά φάρμακα υποχρεώνουν σταδιακά τον ιό να πάρει πιο ήπια μορφή, καθώς στοχεύουν τις πιο θανατηφόρες εκδοχές του και έτσι διευκολύνουν τις πιο ήπιες να πολλαπλασιαστούν. Όπως είπε ο ερευνητής καθηγητής, είναι θέμα χρόνου οι άνθρωποι να κολλάνε τον ιό HIV, αλλά να μένουν χωρίς συμπτώματα του AIDS επί δεκαετίες.
Παρ’ όλα αυτά, άλλοι επιστήμονες προειδοποίησαν ότι ακόμη και μια «νερωμένη» εκδοχή του ιού παραμένει επικίνδυνη και μπορεί να προκαλέσει την εκδήλωση της νόσου. Επίσης προειδοποίησαν ότι θα χρειαστεί πάρα πολύς χρόνος, έως ότου, μέσα από την εξέλιξή του, ο ιός καταστεί πράγματι ακίνδυνος. Ακόμη εξέφρασαν σκεπτκισμό κατά πόσο η εξέλιξη του ιού, που παρατηρείται στην υποσαχάρια Αφρική, συμβαίνει επίσης στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ – ένα ερώτημα που μένει αναπάντητο προς το παρόν.
