«Η μυελίνωση των νευρικών ινών, διαδικασία που τους παρέχει μόνωση και προστασία, συνεχίζεται μέχρι την ηλικία των 16 ετών. Αυτό σημαίνει ότι μέχρι τότε ο εγκέφαλος είναι πιθανόν πιο ευαίσθητος σε φυσικούς παράγοντες έκθεσης σε επιβλαβείς συνθήκες, όπως η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία αλλά και σε χημικούς ή άλλους παράγοντες» εξηγεί στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ο αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Φυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Θεόδωρος Σαμαράς, με αφορμή την παρουσίαση των σχετικών ερευνητικών δεδομένων στο διεθνές συνέδριο BioEM2013 που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη, με θέμα την αλληλεπίδραση των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων με την έμβια ύλη.
«Τα αποτελέσματα των ερευνών που παρουσιάστηκαν στο συνέδριο έδειξαν ότι δεν υπάρχει διαφορά ανάμεσα σε ενήλικες και παιδιά ως προς την απορρόφηση της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας από τον οργανισμό. Υπάρχει, ωστόσο, σημαντική διαφορά στη φυσιολογία ενηλίκων και παιδιών καθώς ο εγκέφαλος των τελευταίων αναπτύσσεται κατά την εφηβεία» προσθέτει ο κ. Σαμαράς. Αυτός είναι, άλλωστε, ο λόγος που πριν από έναν χρόνο το Γαλλικό Τμήμα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, που έχει την ευθύνη της κατηγοριοποίησης διαφόρων παραγόντων έκθεσης του οργανισμού (φυσικών, χημικών, βιολογικών και άλλων) στον κίνδυνο της καρκινογένεσης, τοποθέτησε την ακτινοβολία από κινητά τηλέφωνα στην κατηγορία 2Β, που περιέχει τους ενδεχόμενους καρκινογόνους παράγοντες.
Αναγκαία η συνέχιση της έρευνας
Παρ όλα αυτά, καθώς η έρευνα για την ακτινοβολία των κινητών τηλεφώνων ξεκίνησε στις αρχές του 2000, δεν έχει μεσολαβήσει ακόμη αρκετός χρόνος για τη μελέτη των επιπτώσεών τους, κάποιες από τις οποίες χρειάζονται αρκετό καιρό και μια λανθάνουσα περίοδο για να εμφανιστούν.
«Οι επιστήμονες συμφωνούν πως χρειάζεται ακόμη περισσότερη έρευνα και μελέτη, κυρίως επιδημιολογική για τις πιθανές επιπτώσεις της χρήσης των κινητών τηλεφώνων αλλά και για τις επιδράσεις της ταυτόχρονης έκθεσης του οργανισμού σε περισσότερους παράγοντες, φυσικούς και χημικούς. Ένα τέτοιο παράδειγμα αφορά τη χρήση κινητών τηλεφώνων από ανθρώπους που λαμβάνουν ισχυρή φαρμακευτική αγωγή, ή βρίσκονται σε ρυπασμένο περιβάλλον, ή πάσχουν από κάποια ασθένεια. Τέτοιες έρευνες δεν έχουν γίνει ακόμη» σημειώνει ο κ. Σαμαράς.
Στο επίπεδο της έρευνας, με ενδιαφέρον αναμένονται τα ευρήματα μεγάλης διεθνούς επιδημιολογικής μελέτης στην οποία συμμετέχουν 13 χώρες και από ελληνικής πλευράς το Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Το πρόγραμμα ξεκίνησε το 2009 και βρίσκεται αυτή τη στιγμή στη φάση της ολοκλήρωσης της συλλογής των στοιχείων. Θα ακολουθήσει η ανάλυση και αναμένονται τα πρώτα αποτελέσματα εντός του 2015.
Ενημερωτικό πρόγραμμα για την Ηλεκτρομαγνητική Ακτινοβολία «ΕΝΗΓΜΑ»
Στο μεταξύ, το κατά πόσο οι Έλληνες γιατροί είναι ενήμεροι για τις επιπτώσεις της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας από τα κινητά τηλέφωνα και άλλες ηλεκτρικές συσκευές μελετά το πρόγραμμα «ΕΝΗΓΜΑ» που υλοποιείται από την Ελληνική Εταιρία Κοινωνικής Παιδιατρικής και Προαγωγής της Υγείας με επιστημονική καθοδήγηση της Υπεύθυνης του Κέντρου Έρευνας και Πρόληψης Ατυχημάτων Ελένης Πετρίδου, Καθηγήτριας Προληπτικής Ιατρικής και Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Το πρόγραμμα τρέχει από το 2007, οπότε ξεκίνησαν έρευνες με 300 περίπου γιατρούς και 200 φοιτητές ιατρικής. Τα δεδομένα δεν έχουν ακόμη αναλυθεί σε βάθος, όμως από τις πρώτες εκτιμήσεις προκύπτει ότι οι γιατροί έχουν ελλιπή ενημέρωση για τα δεδομένα της τρέχουσας σχετικής βιβλιογραφίας.
Χρήσιμες συμβουλές για τους χρήστες κινητών
Μέχρι να υπάρξουν περισσότερα ερευνητικά δεδομένα, οι επιστήμονες, συνιστούν αρχικά εκλογικευμένη χρήση των κινητών από όλους τους ενήλικες και χρήση από παιδιά ηλικίας κάτω των 16 ετών μόνο όταν κάτι τέτοιο είναι απαραίτητο. Προτείνεται επίσης η λειτουργία των ενσύρματων ή ασύρματων ακουστικών (hands free και bluetooth) και η αποστολή γραπτών μηνυμάτων. Σε κάθε περίπτωση υπογραμμίζεται ότι δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται κινητά τηλέφωνα την ώρα που κάποιος οδηγεί ή διασχίζει έναν δρόμο, λόγω της απόσπασης της προσοχής του που μπορεί να προκαλέσει σοβαρά ατυχήματα και δυστυχήματα.
Πιο συγκεκριμένα στον ειδικό οδηγό που εκπονήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «ΕΝΗΓΜΑ» συνιστάται, μεταξύ άλλων,:
– η αγορά κινητών τηλεφώνων με χαμηλό Ρυθμό Ειδικής Απορρόφησης (SAR). O συγκεκριμένος δείκτης αποτελεί ένδειξη της ποσότητας ενέργειας που απορροφάται από το σώμα κατά τη χρήση του κινητού τηλεφώνου και αναγράφεται στο εγχειρίδιο χρήσης που δίνεται με την αγορά της συσκευής,
– η χρήση του κινητού κρατώντας το χαμηλά στη βάση του καθώς όταν καλύπτεται μεγάλη επιφάνεια της συσκευής, καλύπτεται και η κεραία και αυξάνεται η ισχύς της μεγαλώνοντας την εκπομπή ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας,
– η χρήση του κινητού τηλεφώνου σε σημείο με καλό σήμα, καθώς όσο πιο καλό είναι το σήμα τόσο μικρότερη είναι η εκπομπή της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας,
– η χρήση των κινητών από παιδιά μόνο τις ώρες που κάτι τέτοιο θεωρείται απαραίτητο, δηλαδή όταν λείπουν για ώρες από το σπίτι και δεν υπάρχει τρόπος επικοινωνίας με σταθερό τηλέφωνο.
