Το χρωμόσωμα Υ είναι το υπέρτατο βιολογικό σύμβολο των αρσενικών και η κατ’ εξοχήν συνεισφορά τους στην αναπαραγωγή. Όμως το εν λόγω σύμβολο δέχτηκε καίριο πλήγμα, καθώς αμερικανοί επιστήμονες εξαφάνισαν σε πειραματόζωα τα 12 από τα 14 γονίδια του χρωμοσώματός Υ, αφήνοντας μόνο δύο, παρ’ όλα αυτά τα αρσενικά ποντίκια κατάφεραν να γίνουν μπαμπάδες, έστω και μέσω της τεχνικής της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
Οι ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου της Χαβάης, με επικεφαλής την καθηγήτρια αναπαραγωγικής βιολογίας Μόνικα Γουόρντ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science», σύμφωνα με το BBC και το «New Scientist», πιστεύουν ότι στο μέλλον μπορεί να καταφέρουν να καταστήσουν απολύτως περιττό στην αναπαραγωγή το χρωμόσωμα Υ, εξαφανίζοντας και τα υπόλοιπα δύο γονίδιά του. Οπότε ανακύπτει το -υπαρξιακό- ερώτημα «ποια ακριβώς θα είναι η διακριτή συνεισφορά των αρσενικών στη γονιμοποίηση;»
Από την άλλη, οι ερευνητές προτίμησαν να αναδείξουν την αισιόδοξη για τους άνδρες πλευρά του ζητήματος, επισημαίνοντας ότι μελλοντικά θα είναι πιθανώς εφικτό να γίνουν πατεράδες άνδρες με τελείως κατεστραμμένο χρωμόσωμα Υ εξαιτίας γενετικών αιτιών, οι οποίοι πάσχουν από αζωοσπερμία.
Το DNA βρίσκεται «πακεταρισμένο» σε χρωμοσώματα. Στα περισσότερα θηλαστικά -και στους ανθρώπους- ένα παιδί γεννιέται κορίτσι αν κληρονομήσει ένα ζευγάρι ΧΧ χρωμοσωμάτων και αγόρι αν κληρονομήσει ένα ζευγάρι ΧΥ χρωμοσωμάτων. Αντίθετα με τα άλλα χρωμοσώματα, το χρωμόσωμα Υ δεν έχει γενετικό αντίγραφο σαν «μπακ-απ», με συνέπεια να είναι πιο ευάλωτο σε μεταλλάξεις και στην εξελικτική φθορά. Μερικοί γενετιστές υποψιάζονται ότι οδεύει αργά αλλά σταθερά προς εξαφάνιση.
Τα γενετικά μεταλλαγμένα αρσενικά ποντίκια, που είχαν χρωμόσωμα Υ με μόλις δύο γονίδια (τα Sry και Eif2s3y) αντί για 14, παρήγαγαν ελάχιστο σπέρμα και ήσαν στείρα, όμως με την κατάλληλη μέθοδο εξωσωματικής γονιμοποίησης (σπερματέγχυση) μπόρεσαν να γίνουν γονείς υγιών απογόνων.
Η Μόνικα Γουόρντ είπε ότι «ίσως είναι δυνατό να εξαλείψουμε πλήρως το χρωμόσωμα Υ», αν ο ρόλος και αυτών των δύο τελευταίων γονιδίων μπορεί να υποκατασταθεί με άλλο τρόπο, όμως πρόσθεσε ότι ένας κόσμος χωρίς άνδρες θα ήταν «τρελός» και «επιστημονική φαντασία».Όμως, από πρακτική επιστημονική άποψη, όπως ανέφερε, «η νέα έρευνα δείχνει ότι είναι δυνατό, παρά τις μεγάλες διαγραφές γονιδίων στο χρωμόσωμα Υ, να υπάρξει αναπαραγωγή, κάτι που δίνει ελπίδες στους άνδρες με προβλήματα γονιμότητας». «Τα περισσότερα γονίδια του χρωμοσώματος Υ είναι αναγκαία για τη φυσιολογική γονιμοποίηση. Όμως, όταν πρόκειται για εξωσωματική γονιμοποίηση, δείξαμε ότι το χρωμόσωμα Υ μπορεί να ελαχιστοποιηθεί σε αριθμό γονιδίων», είπε η αμερικανίδα ερευνήτρια – τουλάχιστον στα ποντίκια.
Οι ερευνητές, όπως αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, επεσήμαναν πως η μελέτη στα ποντίκια δεν μπορεί να έχει άμεση αντιστοιχία με τους ανθρώπους, καθώς το χρωμόσωμα Υ των τελευταίων δεν έχει ακριβώς τα ίδια γονίδια με τα ποντίκια.
