Η αγορά των εμβολίων κατά της Covid-19 προαναγγέλλεται άκρως κερδοφόρα για τους παραγωγούς αυτών των πολύτιμων δόσεων. Ας ρίξουμε όμως μια ματιά στο τι σημαίνει η πανδημία για τον φαρμακευτικό τομέα.
— Εισπράξεις δισεκατομμυρίων δολαρίων:
Η Pfizer το ανακοίνωσε ήδη: μόνο για το έτος 2021, οι πωλήσεις του εμβολίου της κατά της Covid, το οποίο ανέπτυξε σε σύμπραξη με τη γερμανική εταιρεία BioNTech θα φθάσουν περίπου τα 15 δισεκατομμύρια δολάρια. Και αυτό χωρίς να υπολογισθούν ενδεχόμενα επιπλέον συμβόλαια.
Συνολικά, αν συνυπολογίσουμε όλα τα εργαστήρια συνολικά, «αυτή η αγορά θα μπορούσε να φθάσει φέτος τα 30 έως 40 δισεκατομμύρια δολάρια. Πρόκειται για μια κολοσσιαία αλλαγή μεγέθους», υπογραμμίζει στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Λοΐκ Σαμπανιέ του γραφείου συμβούλων EY. Το ποσό αυτό είναι πράγματι μεγαλύτερο απ' ό,τι αποφέρουν σε μια κανονική χρονιά όλα τα άλλα εμβόλια μαζί –για παράδειγμα τα παιδιατρικά.
Ακόμη και μόνο για την Ευρωπαϊκή Ένωση, τα ποσά είναι εντυπωσιακά, αν πιστέψει κανείς τις τιμές που αποκαλύφθηκαν τον Δεκέμβριο από μια γκάφα της βελγίδας υπουργού Προϋπολογισμού Έβα ντε Μπλέκερ στο Twitter. Με 18 δολάρια τη δόση, η Moderna, η οποία υπέγραψε ένα συμβόλαιο για 160 εκατομμύρια δόσεις, θα μπορούσε για παράδειγμα να αποκομίσει 3 δισεκ. δολάρια.
– Η κερδοφορία
Είναι δύσκολο πάντως, σύμφωνα με τους ειδικούς, να προσδιορίσουμε ακριβώς τα κέρδη που θα αποκομίσουν τα εργαστήρια. Διότι ανάμεσα στο εμβόλιο της AstraZeneca (1,78 ευρώ η μονάδα) και αυτό της Moderna, οι τιμές κυμαίνονται πολύ, όπως και οι τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται και οι στρατηγικές. Η AstraZeneca έχει εξηγήσει πως θέλει να πωλήσει το εμβόλιό της σε τιμή κόστους, τουλάχιστον στο διάστημα που διαρκεί η πανδημία.
«Η κερδοφορία είναι μια άγνωστη παράμετρος», εκτιμά ο Ζαν-Ζακ Λεφίρ, αναλυτής της Bryan, Garnier & Co εξειδικευμένος στη φαρμακοβιομηχανία.
Μερικές φορές πρόκειται για νέες τεχνολογίες, για βιομηχανική επέκταση, για συμπράξεις, υπογραμμίζει: «Ο προσδιορισμός του τελικού κόστους της βιομηχανικής παραγωγής καθίσταται λίγο πιο περίπλοκος».
Σε κάθε περίπτωση, η πανδημία έχει αναστατώσει το παραδοσιακό οικονομικό μοντέλο, εκτιμά ο Λοΐκ Σαμπανιέ. «Στη βιομηχανία το εμβόλιο είναι πολύ συχνά λίγο κερδοφόρο οικονομικά στην αρχή, το οικονομικό μοντέλο εγκαθίσταται στη διάρκεια. Όμως εδώ το μοντέλο είναι κερδοφόρο από την αρχή», λέει, καθώς η ζήτηση είναι τεράστια.
Η Pfizer ανέφερε εξάλλου πως περιμένει να έχει περιθώριο κέρδους προ φόρων σ' αυτό το προϊόν περίπου 25% ως 30%.
Ωστόσο οι ειδικοί προειδοποιούν κατά των επιθέσεων εναντίον των εργαστηρίων, λέγοντας πως αυτά τα τελευταία αναλαμβάνουν πολλά ρίσκα.
«Η Pfizer επένδυσε σχεδόν 2 δισεκ. δολάρια στην έρευνα, θα τα αποσβέσουν αρκετά γρήγορα», σχολιάζει η Κριστέλ Κοτανκό, διευθύντρια προγράμματος στο γραφείο Alcimed.
«Όμως άρχισαν να επενδύουν χωρίς να ξέρουν τι θα βρουν. Πολλά υποψήφια εμβόλια σταματούν αυτή τη στιγμή» και οι εταιρείες αυτές δεν θα αποσβέσουν ποτέ την επένδυση που έκαναν γι' αυτές τις έρευνες, εξηγεί.
– Οι πρώτοι είναι οι μόνοι που θα κερδίσουν;
Οι πρώτοι που παρασκεύασαν εμβόλιο είναι σε καλή θέση για να συγκεντρώσουν γιγάντιες παραγγελίες. Όμως αυτό δεν σημαίνει πως δεν θα υπάρξει θέση για τους επόμενους. Πράγματι, τι θα συμβεί αν οι παραλλαγές του στελέχους του κορωνοϊού απαιτήσουν να κάνουμε εμβόλιο κάθε χρόνο; Αν η Covid γίνει τόσο τακτική όσο η γρίπη;
«Δεδομένου του εύρους της προσπάθειας, του παγκόσμιου αντίκτυπου και των δυσχερειών στο επίπεδο του εφοδιασμού, υπάρχει ακόμη χώρος για έναν ορισμένο αριθμό παικτών», εκτιμά ο Λοΐκ Σαμπανιέ.
«Γι' αυτούς που έρχονται μετά, ο εφοδιασμός είναι πιο εύκολος», θεωρεί επίσης ο Ζαν-Ζακ Λεφίρ.
Σύμφωνα με μια πρόσφατη εκτίμηση της GlobalData, οι πωλήσεις του εμβολίου των Pfizer/BioNTech μπορεί μάλιστα να μειωθούν σχεδόν κατά 80% την ερχόμενη χρονιά λόγω του ανταγωνισμού από άλλα εμβόλια.
Σύμφωνα με την Κρισέλ Κοτανκό, αυτό είναι ένα καλό νέο: «Φαίνεται πως υπάρχουν πολλά προϊόντα που λειτουργούν. Έτσι διατηρείται ένα επίπεδο ανταγωνισμού», λέει.
– Ένα νέο δεδομένο στα εμβόλια;
Η Covid-19 θα μπορούσε σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με τους ειδικούς, να μοιράσει και πάλι τα χαρτιά στον πολύ κλειστό τομέα του εμβολίου.
Διότι αυτή η βιομηχανία είναι παραδοσιακά μοιρασμένη ανάμεσα σε τέσσερις γίγαντες που συγκεντρώνουν το 90% της αγοράς σε αξία, σύμφωνα με την EvaluatePharma: οι αμερικανικές Pfizer και Merck, η βρετανική GSK και η γαλλική Sanofi.
Όμως η έλευση εμβολίων με αγγελιοφόρο RNA (MRNA) –η καινοτόμα τεχνολογία που χρησιμοποιείται από τις Moderna και Pfizer– «θα αλλάξει πιθανόν ένα μέρος των δεδομένων», σύμφωνα με τον Σαμπανιέ.
«Αντιλαμβανόμαστε ότι τα αποτελέσματα αυτής της τεχνολογίας είναι αρκετά εξαιρετικά σε όρους αποτελεσματικότητας, δυνατότητας ανάπτυξης και παρενεργειών, οι οποίες μοιάζουν πολύ ασθενείς», εξηγεί.
Και οι νέοι παίκτες θα μπορούσαν να πάρουν ένα μέρος της πίτας των μελλοντικών εμβολίων.
«Μπορούμε μάλιστα να σκεφτούμε έναν συνδυασμό εμβολίου γρίπης/Covid», λέει ο Ζαν-Ζακ Λεφίρ. Και οι εταιρείες βιοτεχνολογίας, που μας έκαναν τόσο να μιλάμε γι' αυτές, θα έχουν μια θέση, το ίδιο και οι νέοι παίκτες, είτε είναι Ρώσοι είτε Κινέζοι.
