Ακόμη και σήμερα, η εγκυμοσύνη χαρακτηρίζεται σαν μια από τις κύριες αιτίες για την ανάπτυξη κιρσών. Η συντριπτική πλειοψηφία των γυναικών που αναπτύσσουν κιρσούς και έχουν παιδιά συνδέουν την εμφάνιση των κιρσών με την εγκυμοσύνη τους. Τι συμβαίνει, όμως, πραγματικά στην φλεβική κυκλοφορία κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;
Η παρουσία της μήτρας και του εμβρύου στην πύελο θεωρείται ότι ασκούν πίεση στις μεγάλες φλέβες που βρίσκονται εκεί και ότι αυτή η πίεση μεταφέρεται στις φλέβες των ποδιών. Η παρατήρηση ότι οι εγκυμονούσες γυναίκες αναπτύσσουν κιρσούς που δεν είχαν πριν την εγκυμοσύνη και το γεγονός ότι η κυοφορούσα μήτρα αποτελεί ένα μεγάλο όγκο στην πύελο έκαναν την διαπίστωση ότι η εγκυμοσύνη προκαλεί κιρσούς να φαίνεται λογική και αδιαμφισβήτητη για πολλά χρόνια.
Το θέμα είναι βέβαια, ότι αν το αίτιο της ανάπτυξης κιρσών ήταν ο μεγάλος όγκος του εμβρύου και της μήτρας που πιέζουν και αποφράσσουν τις φλέβες της πυέλου, τότε το πρόβλημά μας δεν θα ήταν οι κιρσοί αλλά το σημαντικό οίδημα των ποδιών και πιθανώς η ανάπτυξη εν τω βάθει θρόμβωσης λόγω απόφραξης της εκροής του φλεβικού αίματος από τα πόδια.
Ο πραγματικός λόγος εμφάνισης κιρσών κατά τα διάρκεια της εγκυμοσύνης
Ο πιο σημαντικός λόγος της εμφάνισης κιρσών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ότι κατά τη διάρκεια του τρίτου τριμήνου της κύησης, η γυναίκα θα αυξήσει την όγκο του αίματος που κυκλοφορεί στο σώμα της κατά 40%. Το μεγαλύτερο μέρος του αυξημένου όγκου αίματος κατά τη διάρκεια της κύησης αποθηκεύεται στα πόδια, των οποίων οι φλέβες αποτελούν κατεξοχήν δεξαμενές αποθήκευσης αίματος στο σώμα.
Επιπρόσθετα, κατά τη διάρκεια της κύησης, τα επίπεδα των οιστρογόνων και της προγεστερόνης αυξάνουν σημαντικά. Οι ορμόνες αυτές, εκτός από τις άλλες δράσεις τους, επιδρούν στο τοίχωμα των φλεβών επιτρέποντας την διάτασή τους με σκοπό την «φιλοξενία» του επιπρόσθετου όγκου αίματος σε αυτές, χωρίς αύξηση της πίεσης του φλεβικού αίματος.
Έτσι, γυναίκες που έχουν κιρσούς πριν την εγκυμοσύνη αλλά είναι πολύ μικροί για να τραβήξουν την προσοχή, κατά τη διάρκεια της κύησης θα αντιληφθούν την παρουσία τους καθώς οι κιρσοί τους θα διατεθούν υπό την επίδραση των οιστρογόνων και της προγεστερόνης και θα γεμίσουν από το επιπλέον αίμα που κυκλοφορεί στα πόδια.
Σε μελέτες που πραγματοποιήθηκαν σε κέντρα εξωσωματικής γονιμοποίησης (IVF) στην Αγγλία, οι γυναίκες που εμφάνισαν κιρσούς κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης τους ήταν γυναίκες που είχαν παθολογική λειτουργία των βαλβίδων στις φλέβες τους κατά την αρχική εξέταση με triplex στην οποία υποβλήθηκαν. Καμία από τις γυναίκες με φυσιολογική λειτουργία των βαλβίδων στις φλέβες τους κατά την αρχική εξέταση με triplex δεν ανάπτυξαν κιρσούς κατά την κύηση.
Υπάρχουν μέτρα πρόληψης και ποια θεωρείται η κατάλληλη θεραπεία;
Ευτυχώς, η κατάσταση της φλεβικής κυκλοφορίας στα πόδια βελτιώνεται σημαντικά μετά τον τοκετό. Σπάνια, όμως, επανέρχεται στην κατάσταση που ήταν πριν τον τοκετό. Συνήθως μετά από κάθε εγκυμοσύνη, οι κιρσοί επιδεινώνονται όλο και περισσότερο. Κάθε επόμενη κύηση σε γυναίκα που πάσχει από κιρσούς, θα επιβαρύνει όλο και πιο πολύ τη φλεβική κυκλοφορία, τα συμπτώματα θα είναι πιο έντονα και ο κίνδυνος επιπλοκών μεγαλύτερος. Η προφύλαξη από επιπλοκές, όπως η θρόμβωση, καθώς και η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων που προκαλούν οι κιρσοί απασχολούν πολλές γυναίκες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Οι ελαστικές κάλτσες διαβαθμισμένης συμπίεσης βοηθάνε πολύ στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων και προφυλάσσουν από θρόμβωση. Συνιστάται να φοριούνται κατά τη διάρκεια της ημέρας, από το πρωί έως το βράδυ. Στις ελαφριές περιπτώσεις οι κάλτσες ριζομηρίου class I (πίεση 18-22 mm Hg στα σφυρά) είναι συνήθως αρκετές ενώ για τις πιο βαριές περιπτώσεις είναι απαραίτητες πιο ισχυρές κάλτσες class II (πίεση 22-30 mm Hg στα σφυρά). Πολλές είναι οι γυναίκες που προτιμούν τα ελαστικά καλσόν εγκυμοσύνης. Σε κάθε περίπτωση, οι κοντές ελαστικές κάλτσες έως το γόνατο δεν συνιστώνται, καθώς είναι ιδιαίτερα συνηθισμένο στο σημείο που τελειώνουν να υπάρχουν κιρσοί. Η έντονη πίεση των κιρσών στην περιοχή του γόνατος από το λάστιχο στο τέλος της κάλτσας είναι πιθανό να οδηγήσει σε θρόμβωση των κιρσών αυτών.
Η χρήση αντιπηκτικών σε πιο βαριές περιπτώσεις κιρσών μπορεί να συζητηθεί με τον αγγειοχειρουργό, σαν επιπρόσθετη προφύλαξη από την εμφάνιση θρόμβωσης. Η αντιπηκτική αγωγή που χορηγείται συνήθως είναι ηπαρίνη χαμηλού μοριακού βάρους υποδορίως καθώς η χορήγηση αντιπηκτικών από το στόμα αντενδείκνυται κατά τη διάρκεια της κύησης. Τα προφυλακτικά αυτά μέσα είναι απαραίτητο να συνεχιστούν και κατά τον πρώτο μήνα μετά τον τοκετό.
Η θεραπεία των κιρσών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης δεν συνιστάται. Η πιο κατάλληλη περίοδος για την έναρξη θεραπείας είναι μετά την πάροδο τριμήνου από τον τοκετό, όταν δηλαδή η επίδραση της κύησης στις φλέβες θα έχει ελαχιστοποιηθεί και το αποτέλεσμα μιας θεραπείας θα είναι το καλύτερο δυνατό. Η ενδοαυλική θεραπεία των κιρσών με Laser είναι η καλύτερη επιλογή τη σύγχρονη εποχή. Είναι εξαιρετικά ασφαλής και ανώδυνη θεραπεία ενώ συνδυάζει άριστα αποτελέσματα με την ταχύτερη επιστροφή της ασθενούς στην καθημερινότητα.
Η καλύτερη θεραπεία όμως είναι η πρόληψη. Η γενικότερη εντύπωση του κόσμου και δυστυχώς και πολλών γιατρών είναι ότι θα πρέπει μια γυναίκα να αναβάλλει για αργότερα τη θεραπεία των κιρσών καθώς μια πιθανή εγκυμοσύνη θα τους επαναφέρει. Αυτό είναι ριζικά λανθασμένο. Το όφελος της θεραπείας πριν από μια πιθανή εγκυμοσύνη εξασφαλίζει σημαντικά καλύτερη ποιότητα της καθημερινής ζωής κατά τη διάρκεια της κύησης ενώ παράλληλα ελαχιστοποιείται η πιθανότητα επιπλοκών λόγω προβλημάτων στη φλεβική κυκλοφορία των κάτω άκρων.
Για περισσότερες πληροφορίες και υπεύθυνη ενημέρωση επισκεφτείτε την ιστοσελίδα: www.veins.gr ή επικοινωνήστε με τον κο Αλέξανδρο Ματθαίου, Αγγειοχειρουργό, Τηλ.: 213 0035757, 6973821847
